“Να κάνουμε, από τη Λάρισα, την επανεκκίνηση του θεάτρου…” – Η Κυριακή Σπανού μιλά στο onlarissa.gr

Καθημερινή. Απομεσήμερο. Ο αέρας έξω λυσσομανάει και εγώ ανεβαίνω τις σκάλες των γραφείων του Θεσσαλικού Θέατρου, για μια κουβέντα, που ήθελα να κάνω εδώ και πολύ καιρό, με την Κυριακή Σπανού, τη νέα καλλιτεχνική διευθύντρια του Θεσσαλικού Θεάτρου.

Με περίμενε στο γραφείο της, παρατηρώντας, και η ίδια, από τα μεγάλα παράθυρα των γραφείων, τον αέρα που έδινε την δική του, παράταιρη, παράσταση, κόντρα στην άνοδο της θερμοκρασίας. Αυτό είχα κι εγώ στο μυαλό μου. Να μιλήσουμε για «παραστάσεις». Μα, περισσότερο για την μέχρι σήμερα παράσταση της δικής της ζωής. Της ζωής μιας γυναίκας που αποφάσισε να συνδέσει το όνομά της, όχι απλά με τη ζωή της πόλης, μα με την ιστορία της. Βαρύ; Δύσκολο; Αγχωτικό;

Μιλάμε μαζί περίπου δυο ώρες και αναγκάζομαι να σταματήσω εγώ την κουβέντα γιατί θα μπορούσε, άνετα να μας πάρει βράδυ. Η Κυριακή Σπανού μου βγάζει ένα απόσταγμα εμπειριών ζωής, που έχει στενή σχέση με το σανίδι. Όταν μου μιλάει για την «κοινή ανάσα» των ανθρώπων, το θέατρο, και μου περιγράφει πως βγαίνει από τα στόματά μας το φωνήεν του θαυμασμού ή της λύπης, και αυτό, ταυτόχρονα, σαν να εξ ηλεκτρίζεται στην ατμόσφαιρα, νιώθω πως έχω μπροστά μου έναν πραγματικό θεατράνθρωπο.

Μου μιλάει για όλα, όχι μόνο για το θέατρο και τα σχέδια της στην πόλη μας. Μου απαντάει σταθερά και με αυτοπεποίθηση, δίνοντας μου την εικόνα ενός ανθρώπου, που δεν ξέρει, απλά να βαδίσει, μα και να ανοίξει η ίδια με τα βήματά της, τον δρόμο. Είναι μάλλον αυτό που θέλει και η πόλη από εκείνη.

Η Κυριακή Σπανού μου ανοίγει το μυαλό και την καρδιά της σε μια κουβέντα που δεν αφορά τους λίγους…

Συνέντευξη στον Λευτέρη Παπαστεργίου

Τι ήταν αυτό που σας έκανε να δηλώσετε υποψήφια για τη θέση της καλλιτεχνικής διευθύντριας του Θεσσαλικού Θεάτρου; Τι ήταν αυτό που σας ήρθε στο μυαλό κατευθείαν;

«Λες;» (Γελάει) Αυτή ήταν η πρώτη λέξη που μου ήρθε στο μυαλό, διαβάζοντας την προκήρυξη. Αυτό που, λογικά, σκέφτονται πολλοί άνθρωποι, σε μια ανάλογη περίσταση. Δεν σου κρύβω βέβαια, πως είχα, στην αρχή μια δυσπιστία, όσον αφορά την ίδια την διαδικασία. Και εννοώ το κατά πόσο θα ήταν αδιάβλητη, αξιόπιστη. Όμως όλα έγιναν με τρόπο μοναδικό και διαφανέστατα. Γι’ αυτό άλλωστε και η προκήρυξη αυτή αποτέλεσε πλέον παράδειγμα, και γι’ αυτό την ζητήσανε και άλλα ΔΗΠΕΘΕ της χώρας, όπως τα Γιάννενα ή η Κέρκυρα, για να ακολουθήσουν την ίδια διαδικασία.

Φυσικά, για μένα, και όχι μόνο, έπαιξε σημαντικό ρόλο το ίδιο το Θεσσαλικό. Δεν μιλάμε για ένα τυχαίο θέατρο στην Ελλάδα. Μιλάμε για μια πολύ σημαντική και πλούσια ιστορία, ένα θέατρο με παράδοση. Σκέφτηκα λοιπόν πως αυτή θα ήταν για μένα μια μεγάλη ευκαιρία…

Ευκαιρία;

Μια χρυσή ευκαιρία, ώστε μέσα από τη διάχυση ενεργειών καλλιτεχνικού περιεχομένου, θα μου επέτρεπε να αφήσω ένα στίγμα στον θεατρικό χάρτη της χώρας. Και επιπλέον, τώρα είναι η κατάλληλη εποχή για να γίνει κάτι τέτοιο. Τώρα μπορεί και πρέπει να γίνει μια επανεκκίνηση στο χώρο του θεάτρου, η οποία, αναγκαστικά θα πρέπει να ξεκινήσει από την Περιφέρεια…

Από την περιφέρεια, γιατί;

Επειδή ο πληθωρισμός του καλού θεάτρου, ειδικά στην Αθήνα, δεν του επιτρέπει, τελικά, να αναπνεύσει. Και ξέρετε; Η τέχνη θέλει αέρα για να αναπνεύσει. Θέλει χρόνο για να ωριμάσει ένα έργο και φυσικά διάλογο με το κοινό. Δείτε τα πρώτα δείγμα της Πειραματικής μας Σκηνής για να καταλάβετε τι εννοώ…

Ήταν λοιπόν μια ιδανική ευκαιρία, να δουλέψω με το πρώτο ΔΗΠΕΘΕ σε κύρος, αφού αυτός είναι ο χώρος με το πιο γόνιμο έδαφος. Επιπλέον, μιλάμε και για μια δημοτική αρχή που πιστεύει στην τέχνη. Όλα, άλλωστε, είναι μια αλυσίδα.

Πλέον, μέσα από τις κατάλληλες συνέργειες, και λόγω της εποχής, όπου η κρίση έχει δημιουργήσει το κατάλληλο κίνητρο, την ώρα που το κέντρο «πνίγεται, εδώ στην περιφέρεια, έχουμε τον χώρο και τον χρόνο που χρειάζεται, και την στρατηγική εκείνη που θα επιτρέψει σε μένα και στο Θεσσαλικό Θέατρο να αφήσουμε ένα καλλιτεχνικό αποτύπωμα στο σύγχρονο θεατρικό χάρτη της χώρας.

Το Θεσσαλικό Θέατρο είναι ένα ιδανικό «κουκλόσπιτο» τέχνης τοποθετημένο στον χώρο που πρέπει και με τον τρόπο που πρέπει

Προτού σας ρωτήσω για αυτό το «καλλιτεχνικό αποτύπωμα», πείτε μου ποια είναι η πρώτη σας γεύση λοιπόν από τη Λάρισα;

Είναι ακόμη νωρίς, όπως κι εσείς αντιλαμβάνεστε. Επειδή όμως καταλαβαίνω τι ρωτάτε, θα σας έλεγα πως αντιλαμβάνομαι μια αναμονή απ’ όλους. Το Θεσσαλικό Θέατρο έχει όλα τα χρόνια μια συνέχεια, από τον ίδιο όμως πυρήνα ανθρώπων. Δεν υπήρξε ποτέ στο παρελθόν αλλαγή καλλιτεχνικής φιλοσοφίας, και για μένα αυτό αποτελεί, από μόνο του, μια πρόκληση.

Υπάρχει κάτι που σας αγχώνει ή σας φοβίζει;

Αν μπορώ να πω ότι όντως υπάρχει κάτι που με αγχώνει, αυτό είναι ο χρόνος. Θέλω να τον αξιοποιήσω όσο το δυνατόν γίνεται με τον καλύτερο τρόπο και μέσω των συνεργειών να επιτύχουμε την εξωστρέφεια που επιθυμώ. Και φυσικά να βρω κοινό βηματισμό με την πόλη…

Μιλήστε μου για τη Λάρισα λοιπόν. Ποια η πρώτη σας γεύση;

Η Λάρισα είναι μια πόλη όμορφη και ζωντανή! Έχει ιδανικό μέγεθος και είναι μια πόλη που πέρασε δύσκολα εξαιτίας της κρίσης, σε κανένα βαθμό όμως δεν συγκρίνεται με αυτό που έχει περάσει η Αθήνα.

Έχετε διαπιστώσει κάποιο «αρνητικό»;

Έχω την αίσθηση πως οι Λαρισαίοι δεν εκφράζονται με αυτοπεποίθηση για την πόλη τους. Νομίζω πως υπάρχει μια αμφιθυμία στον τρόπο με τον οποίο αντιμετωπίζουν τον εαυτό τους…

Πείτε μου για το στίγμα που θέλετε να αφήσετε με το πέρασμα σας από το Θεσσαλικό

Θέλω ένα Θέατρο πραγματική κυψέλη δημιουργικών πραγμάτων. Ένα ιδανικό «κουκλόσπιτο» τέχνης τοποθετημένο στον χώρο που πρέπει και με τον τρόπο που πρέπει. Θέλω ένα ρεπερτόριο πλούσιο. Ξέρετε, κάθε παράσταση δεν μπορεί να απευθύνεται σε όλους, όλοι όμως χρειάζονται μια παράσταση. Παραστάσεις υψηλής αισθητικής αξίας…

Πως ορίζεται όμως η «υψηλή αισθητική»;

Η υψηλή αισθητική τεκμηριώνεται μέσα από την εργασία, την έρευνα του έργου, το πνεύμα της συνεργασίας. Η αισθητική δεν είναι ένα φορεμένο ρούχο, ένα φορεμένο έργο. Προκύπτει από την ποιότητα της ίδιας της εργασίας. Εννοώ πως ένα θέμα λαϊκό, κάτι που αφορά όλους δηλαδή, όπως ένας γάμος ή ένα διαζύγιο, μπορεί να είναι ένα έργο υψηλής αισθητικής. Προσέξτε: δεν μιλάω για έναν ελιτίστικο πυρήνα, αλλά την εκφορά ενός κρυστάλλινου αισθήματος, κάτι που συμβαίνει, για παράδειγμα, με τα δημοτικά τραγούδια μας. Και φυσικά με μια καλλιτεχνική ειλικρίνεια με την οποία οφείλει κάποιος να προσεγγίσει τη δουλειά αυτή…

Τι είναι το θέατρο;

Το θέατρο είναι η κοινή ανάσα των ανθρώπων. Είναι μια ένωση των ανθρώπων με τρόπο κυτταρικό. Σκεφτείτε: η ανάσα είναι η πιο συχνή μας επαφή με τον έξω κόσμο πρώτα, γιατί ανασαίνουμε και ζούμε. Στο θέατρο αντιδρούμε όλοι μαζί, οι ανάσες μας συντονίζονται όταν συμβαίνει κάτι στη σκηνή που μας προκαλεί γέλιο ή τρόμο ή έκπληξη. Όλα είναι μια ανάσα. Το θέατρο είναι αυτή η κοινή ανάσα που ενώνει τόσο βαθιά τους ανθρώπους. Μας οδηγεί στον ίδιο χρόνο αλλά μας ενώνει με τις ίδιες λέξεις. Το θέατρο κάνει τη ζωή μας κάτι μεγαλύτερο από αυτό που νομίζουμε πως είναι η κάθε μέρα μας. Και φυσικά, ως προϊόν δημοκρατίας, παρεμβαίνει στην ίδια την κοινωνία.

Τι ήταν αυτό που σας έκανε να ασχοληθείτε με το θέατρο;

Μια ερωτική αποτυχία, σε μικρή ηλικία. Στράφηκα στο θέατρο για να αντιμετωπίσω τον εαυτό μου. Ήταν αυτός ο δρόμος που φώτισε τελικά αυτό που υπήρχε πάντα μέσα μου. Θα μπορούσα, ενδεχομένως, να γίνω συγγραφέας, αλλά με ανακουφίζει η παρουσία των άλλων. Όσο μου αρέσει η μοναξιά, άλλο τόσο μου αρέσει και η επαφή…

Η μοναξιά;

Δεν είναι κάτι αρνητικό. Ο άνθρωπος είναι φτιαγμένος για τα πάντα. Πιστεύω πως η μέρα μας τα χρειάζεται όλα τα συστατικά…

Μιλήσατε για «ερωτική απογοήτευση». Ο έρωτας;

Αυτό που έχει πει ο Σαίξπηρ μάλλον: ο ερωτευμένος άνθρωπος είναι πάντα πολύ καλύτερος από τον πραγματικό του εαυτό. Είναι αυτή η αντανάκλαση του εαυτού μας, στα μάτια του άλλου, που μας δημιουργεί ένα υπέροχο, ανίκητο, συναίσθημα.

Ο θάνατος; Τον φοβάστε;

Κάποιες περιόδους τον φοβάμαι. Όταν τον θάνατο τον αντιμετωπίζεις ως γεγονός, μπροστά στα μάτια σου, δεν τον φοβάσαι. Τον αντιμετωπίζεις. Σε περιόδους μεταβατικότητας βέβαια αυξάνονται και οι αβεβαιότητες. Ο φόβος μου ωστόσο αφορά μάλλον τους δικούς μου ανθρώπους. Να μην πάθουν κάτι…

Σε ποιους «χρωστάτε» την πορεία σας;

Χρωστάω στον Βασίλη Παπαβασιλείου, ήμουν βοηθός του. Και στην Τζένη Καρέζη, η οποία με εντυπωσίασε πραγματικά από τον σεβασμό που εκείνη μου έδειξε. Χρωστάω επίσης στον καθηγητή μου στην Αγγλία, τον Robert Gordon, όταν εκεί που με έβλεπε «ακούνητη» και αμίλητη, με απελευθέρωσε και με δίδαξε. Όπως με απελευθέρωσε το ίδιο το εξωτερικό.

Καταλαβαίνω τι εννοείτε…

Ναι, είναι οι φόρμες του εσωτερικού, στις οποίες έχουμε συνηθίσει, που σπάνε αναγκαστικά όταν είσαι στο εξωτερικό…

Τι χρειάζεται να διαθέτει κανείς για να γίνει καλός ηθοποιός;

Διαθεσιμότητα, χρειάζεται. Να είναι ανοιχτός σε ερεθίσματα, ανοιχτός σε οδηγίες, με μοιρασμένο εγωισμό. Να έχει αυτοπεποίθηση στη σκηνή, σαν τον αναστενάρη που πατά στα αναμμένα κάρβουνα. Και φυσικά να είναι καλός συνεργάτης. Το θέατρο ήταν πάντα μια συλλογική υπόθεση…

Ο ηθοποιός δεν είναι μια μοναχική υπόθεση;

Ο ηθοποιός έχει υπάρξει και μοναχικός ή μάλλον καλύτερα, έχει και τις μοναχικές στιγμές του. Είναι αυτές οι στιγμές που επιτρέπουν στην φαντασία να καλλιεργήσει την καλλιτεχνική φλέβα…

Ποιον ή ποια ηθοποιό θα θέλατε να σκηνοθετήσετε;

Την Αμαλία Μουτούση. Είναι η πρώτη που μου έρχεται στο νου. Φυσικά υπάρχουν πολλοί περισσότεροι…

Έχει καλούς ηθοποιούς η Ελλάδα;

Η Ελλάδα έχει υπέροχους ηθοποιούς. Αυτό το διαπίστωσα, γυρνώντας από την Αγγλία. Εντυπωσιάστηκα με το πόσο ταλέντο υπάρχει στη χώρα αυτή. Ένα τεράστιο ταλέντο στο φυτώριο, το οποίος όμως στην πορεία, ανεβαίνοντας τη σκάλα, κάπου πέφτει στο κενό, που υπάρχει ανάμεσα στα σκαλοπάτια αυτής της σκάλας…

Αυτό είναι και το πρόβλημα της χώρας;

Η χώρα δεν έχει αποφασίσει, μετά από 200 χρόνια, να έχει συνέχεια. Η Ελλάδα ζει πάντα επί του προσωρινού. Ποιο το όραμα; Ποιο το σχέδιο; Ποια η φαντασία; Ποιο, τελικά, το μέλλον; Στην Ελλάδα, χτυπάμε τα φτερά μας μέσα στο κλουβί. Τελικά, το πρόβλημά μας είναι πρόβλημα αυτοπεποίθησης και αυτοεκτίμησης.

Θα μου πείτε και λίγα λόγια για το ρεπερτόριο που αναμένουμε;

Θα έχουμε ένα ρεπερτόριο καλοκαιρινό, με το έργο του Ζορζ Φευντώ «Από το γάμο στο διαζύγιο», στο οποίο περιλαμβάνονται δυο μονόπρακτα του, το «παρ’ ολίγον θάνατο της πεθεράς» και τη «δυσκοιλιότητα του μπέμπη», από το Σεπτέμβριο, την Παιδική Σκηνή στην Πινακοθήκη, με μια εξαιρετική διασκευή του Πινόκιο του Ζοέλ Πομμερά, στην Κεντρική Σκηνή θα έχουμε την παράσταση «Το χώμα βάφτηκε κόκκινο», σε μια νέα εκδοχή, μυθοπλασία που θα αναφέρεται στο Κιλελέρ, την Πειραματική μας Σκηνή, φυσικά την «Θεατρική Άνοιξη», τώρα τον Μάιο, και πιο καινούργιες φόρμες, τον Οκτώβριο μια παράσταση με τίτλο «Ο άνθρωπος ανεμιστήρας ή πώς να ντύσετε έναν ελέφαντα», ηθοποιούς με σύνδρομο Down, και από το θέατρο κωφών «Τρελά Χρώματα» τον Μολιέρο του Μιχαήλ Μπουλγκάκοφ. Παράλληλα, θα έχουμε και ένα εκπαιδευτικό τμήμα θεάτρου για ενήλικες και δασκάλους…

Αρκετά πράγματα λοιπόν…

Ναι…

Εύχομαι καλή επιτυχία! Ευχαριστώ για την κουβέντα μας

Εγώ σας ευχαριστώ…