Βία άνευ τίτλου

Λέτε: είναι κουραστικό να συναναστρέφεσαι παιδιά.

Έχετε δίκιο.

Προσθέτετε: επειδή πρέπει να κατέβεις στο επίπεδο τους,

να χαμηλώσεις, να σκύψεις, να λυγίσεις, να γίνεις μικρός.

Εδώ έχετε άδικο. Δεν είναι αυτό που κουράζει πιο πολύ.

Φταίει μάλλον το ότι είστε υποχρεωμένοι να φτάσετε

στο ύψος των συναισθημάτων τους.

Να τεντωθείτε, να μακρύνετε, να σηκωθείτε στις μύτες

των ποδιών σας.

Για να μην τα πληγώσετε.

Κάθε παιδί έχει το αναφαίρετο δικαίωμα να μεγαλώνει κάτω από συνθήκες ασφάλειας και δίπλα σε γονείς που να μπορεί να τους εμπιστεύεται. Δυστυχώς, όμως, το προνόμιο αυτό δεν ισχύει για όλα τα παιδιά. Εντούτοις, ‘’κάποια παιδιά’’ είναι υποχρεωμένα να ζουν, ακόμα και καθημερινά, τον εφιάλτη της ενδοοικογενειακής βίας, αφήνοντας ανεξίτηλα σημάδια στον νου και στην ψυχή τους. Είναι οδυνηρή πραγματικότητα ότι ‘’κάποια παιδιά’’ εκτίθενται σε ενδοοικογενειακή βία, δεν είναι όμως ‘’κάποια παιδιά’’ έχουν ταυτότητα, έχουν ονοματεπώνυμο.

Η βία είναι παγκόσμιο πρόβλημα και ιδίως η βία κατά των γυναικών αποτελεί μια από τις μεγαλύτερες απειλές για την σωματική και ψυχική υγεία τόσο των ιδίων όσο και των παιδιών τους. Όταν ένας γονιός πέφτει θύμα κακοποίησης από τον άλλο γονιό, τότε τα παιδιά βιώνουν διπλή εγκατάλειψη, τρόμο, απόγνωση και απέραντη συναισθηματική μοναξιά και ανασφάλεια. Πώς να εμπιστευθεί το παιδί έναν τόσο βίαιο πατέρα και μια μητέρα τόσο προσβεβλημένη και ανήμπορη. Είναι ένα ερώτημα που δύσκολα βρίσκει ασφαλή απάντηση. Το πρόβλημα μάλιστα της εργαλειοποίησης των τέκνων και της παρεμπόδισης της επικοινωνίας είναι ένα διεθνές πρόβλημα. Ταλαιπωρημένα παιδιά υπάρχουν παντού.

Στην ελληνική έννομη τάξη η ενδοοικογενειακή βία ρυθμίζεται σε ένα ειδικό και ενιαίο νομοθέτημα, με το Ν. 3500/2006, προκειμένου να ενισχυθεί  η πρόληψη και η καταστολή της βίας εντός της οικογένειας. Η ευρεία έννοια της ενδοοικογενειακής βίας, η απαγόρευση του βίαιου δράστη να προσεγγίζει το θύμα και να διαμένει στη συζυγική οικία, ο περιορισμός ή ο αποκλεισμός της επικοινωνίας του βίαιου γονέα με το τέκνο όταν με την επικοινωνία αναμοχλεύονται οδυνηρές αναμνήσεις, η έμπρακτη υλοποίηση της προστασίας, είναι  μερικά από εκείνα τα μέτρα που έχουν ληφθεί και αποτελούν σημαντικά δικαιικά εργαλεία της ελληνικής και της ευρωπαϊκής έννομης τάξης.

Παρά ταύτα, οι λόγοι που οδηγούν σε ένα συγκρουσιακό διαζύγιο είναι ποικίλοι και σε καμία των περιπτώσεων δεν μπορούν να επιλυθούν με ένα νόμο ή με μία δικαστική απόφαση, λαμβάνοντας υπόψιν την πολυπλοκότητα των σχέσεων και των ιδιαιτερότητα των χωρισμών. Η ισχύουσα αρχή της συνεπιμέλειας, δηλαδή το δικαίωμα να ανατρέφουν και οι δύο γονείς τα τέκνα τους θεωρείται πλέον ισχυρό θεμέλιο του δικαιικού μας συστήματος. Όμως, το νομικό καθεστώς της συνεπιμέλειας δεν είναι πανάκεια, ούτε θα αλλάξει ριζικά τους προδιατυπωμένους  έμφυλους ρόλους και τα στερεότυπα.  Η ωριμότητα και η υπευθυνότητα στην εξέλιξη των οικογενειακών σχέσεων αφορά πρωτίστως τα ενήλικα μέλη της οικογένειας.

Εντούτοις, οι πράξεις  βίας σε όποιο μέλος της οικογένειας κι αν απευθύνονται θέτουν σε ευθεία αμφισβήτηση το επίπεδο του πολιτισμού, του ανθρωπισμού και της συνείδησής μας ως έλλογων όντων και ως μελών μιας κοινωνίας που ανέχεται, με τη σιωπή ή με την ανεπαρκή αντίδρασή της, το θλιβερό αυτό φαινόμενο, ενώ αποτελούν προάγγελο εκδήλωσης και άλλων προβληματικών ή εγκληματικών συμπεριφορών σε βάρος, πλέον, των μελών της ανθρώπινης κοινωνίας.

Η βία στην οικογένεια, φέρνει βία στην κοινωνία. Αν τούτο γίνει αντιληπτό σε όλη του την έκταση, θα πάψουμε να ανεχόμαστε κάθε μορφή βίας, πόσο μάλλον όταν τούτη εκδηλώνεται σε βάρος των σπλάχνων μας που οφείλουμε να αγκαλιάσουμε και να προστατεύουμε. Γι’ αυτό η μόνη ασφαλής δίοδος είναι η άμεση αναφορά στις αρχές κάθε περιστατικού βίας.

Γαλλιού Ι. Μαρία, Δικηγόρος