Τα μέτρα για την ενέργεια και ο ταραμάς

Του Θωμά Παπαλιάγκα, δικηγόρου

Στενάζουν οι πολίτες με τις παράλογες αυξήσεις στην ενέργεια, οι οποίες θέτουν σε κίνδυνο ακόμη και τη διαβίωσή τους. Οι αυξήσεις μάλιστα είναι τόσο μεγάλες, ώστε να αιφνιδιάσουν απολύτως τα μεγάλα κόμματα, τα οποία στην αρχή τα αντιμετώπισαν με τη συνήθη ελαφρότητά τους. Η μεν κυβέρνηση προσπαθώντας να το υποβαθμίσει, η δε αξιωματική αντιπολίτευση να λαϊκίσει στη λογική του “καλαθιού της νοικοκυράς”.

Όμως γρήγορα αντελήφθησαν ότι τα πράγματα σοβάρεψαν επικίνδυνα. Και έσπευσαν να κάνουν το καθένα τις δικές του προτάσεις, που θα έλυναν, υποτίθεται, το πρόβλημα από τη ρίζα του.
Πρώτος ο ΣΥΡΙΖΑ επέλεξε να καταθέσει τροπολογία στη Βουλή, σύμφωνα με την οποία οι πολίτες, αν ήθελαν, θα είχαν το δικαίωμα να μην πληρώσουν τη ρήτρα αναπροσαρμογής, στην οποία ουσιαστικά οφείλεται η απίστευτη αύξηση στις τιμές, μέχρι να εκδοθεί απόφαση του ΣτΕ σχετικά με αυτήν. Μία ρήτρα η οποία αποτέλεσε ξεκάθαρη πολιτική επιλογή της κυβέρνησης του ΣΥΡΙΖΑ, που είχε επιλέξει να εξαρτήσει την τιμή από τα Χρηματιστήρια Ενέργειας, με τις τόσο σύνθετες και ασταθείς διαδικασίες.

Και εδώ το ερώτημα τίθεται εύλογο: και αν το Συμβούλιο της Επικρατείας αποφασίσει (οψέποτε κάποιοι προσφύγουν) ότι είναι συνταγματική και νόμιμη, πόσα χρήματα θα χρωστάνε οι καταναλωτές που δεν θα πληρώνουν μέχρι τότε και πώς θα πληρώσουν αυτά τα χρεή που θα συσσωρευθούν;

Έπεται η κυβέρνηση με τα δικά της “γενναία” μέτρα. Επιλέγει την λογική της εκ των υστέρων επιδότησης ενός μεγάλου μέρους (έως 80%, όπως υποστηρίζει) του κόστους που θα προκύψει από τις αυξήσεις αυτές. Ταυτόχρονα εξαγγέλλει ότι θα επιβάλει φορολόγηση (έκτακτη) ύψους 90% (!) στη ρήτρα αναπροσαρμογής που θα εισπράττουν οι εταιρείες διανομής ενέργειας, από την οποία και θα χρηματοδοτήσει τα μέτρα στήριξης. Οι εταιρείες της ενέργειας όμως, αν πράγματι καταβάλουν ως φόρο το 90% της ρήτρας εξομάλυνσης, αυτό το ποσό δεν θα το χάσουν, καθώς προφανώς θα προσφύγουν στα δικαστήρια και θα το κερδίσουν πίσω. Και τούτο διότι ένα ποσοστό 90% δεν είναι σε καμία περίπτωση φόρος αλλά κανονική ληστεία και παραβιάζει κάθε έννοια φορολόγησης. Έτσι, η κυβέρνηση επιτυγχάνει με ένα σμπάρο δυο τρυγόνια: και επιδοτεί ένα ποσοστό της απώλειας του εισοδήματος, κατευνάζοντας μερικώς τους πολίτες, και δεν στενοχωρεί τους μεγάλους παίκτες της ενέργειας, που είναι δεδομένο ότι την πιέζουν πολύ, διότι κυρίως αυτοί κερδίζουν από τις αυξήσεις. Και τελικά το κόστος των μέτρων αυτών δεν θα το πληρώσουν οι παίκτες της ενέργειας αλλά οι πολίτες, έστω και μετά από δύο-τρία χρόνια.

Και οι δύο προσεγγίσεις λοιπόν αποτελούν κλασική περίπτωση πολιτικού “ταραμά” που σερβίρεται παρηγορητικά σε περιόδους νηστείας.

Η δε πρόταση του ΠΑΣΟΚ για επιβολή πλαφόν κινείται σαφώς προς ορθότερη κατεύθυνση, διότι ο καταναλωτής πληρώνει από την τσέπη του λιγότερα, όμως δεν αντιμετωπίζει το πρόβλημα επαρκώς, ενώ επιπλέον αφήνει νομικές εκκρεμότητες.

Η λύση είναι μία και καθαρή: κατάργηση της ρήτρας αναπροσαρμογής. Έτσι, οι καταναλωτές θα γλιτώσουν το σύνολο της αύξησης που προκύπτει από αυτήν και οι εταιρείες διανομής δεν θα το εισπράττουν. Ούτε όμως και θα καταβάλλουν το 90% αυτής στο κράτος. Ίσως κάποιοι αντιτείνουν ότι είναι κοινοτική υποχρέωση της χώρας. Ακόμη όμως και έτσι να ήταν, θα ήταν σαφώς προτιμότερο να ακολουθηθεί η διαδικασία παραπομπής της χώρας στα ευρωπαϊκά δικαστήρια και να της επιβληθεί μετά από χρόνια ένα πρόστιμο (όπως συμβαίνει σε πολλές περιπτώσεις για όλα τα Κράτη-Μέλη) παρά να αποδιαρθρώνεται με τέτοιον τρόπο η κοινωνία και ο παραγωγικός ιστός της χώρας.

Να επισημάνουμε επίσης ότι καμία από τις προτάσεις των δύο μεγάλων κομμάτων δεν δίνει απαντήσεις στην καταστροφή που επέρχεται στην παραγωγική δομή της χώρας από τις αυξήσεις αυτές, είτε μιλάμε για την αγροτική της παραγωγή είτε για τη βιομηχανία της είτε ακόμη και για τα εστιατόρια ή τα μπαρ. Και αυτό είναι πραγματική βόμβα στα θεμέλια της χώρας, καθώς μειώνει δραματικά την ανταγωνιστικότητά της.

Τελικά θα είμαστε με τους μεγάλους παίκτες της ενέργειας, που αποτελούν μία νέα επιχειρηματική κάστα, ή με την παραγωγική δομή της χώρας;