Δεν θέλω να φοβάμαι, μαμά…

Η σχολική βία και ο εκφοβισμός στο σχολικό περιβάλλον αποτελεί ένα ανησυχητικό φαινόμενο με πολλαπλές αρνητικές επιπτώσεις, το οποίο συνδέεται άμεσα με την κοινωνική ανισότητα, τον κοινωνικό αποκλεισμό, τη ματαίωση και τη διαφορετικότητα. Οι συνέπειες δε του σχολικού εκφοβισμού στον νέο άνθρωπο είναι, σοβαρές, επικίνδυνες και καθοριστικές για την ψυχοκοινωνική τους ανάπτυξη. Ωστόσο, το δικαίωμα των μαθητών στην ασφάλεια και την προστασία, καθιστά αναγκαία και απαραίτητη την πρόληψη και αντιμετώπισή της.

Ως γνωστόν, ο σχολικός εκφοβισμός (bullying) είναι ένα φαινόμενο νεανικής παραβατικότητας, που αφορά στη χρήση βίας κυρίως μεταξύ ατόμων εφηβικής και μετεφηβικής ηλικίας. Το φαινόμενο ορίζεται ως μια κατάσταση, κατά την οποία ασκείται εσκεμμένη, απρόκλητη, συστηματική και επαναλαμβανόμενη βία μεταξύ μαθητών ή νέων της ίδιας περίπου ηλικίας, ενίοτε, μάλιστα, με έντονη βαναυσότητα, με σκοπό την επιβολή του δράστη, μέσω της ταπείνωσης, εξουθένωσης και καταδυνάστευσης του θύματος, γεγονός που έχει ως άμεσο ή έμμεσο αποτέλεσμα την πρόκληση σωματικού και ψυχικού πόνου.

Ασφαλώς, ένα βασικό χαρακτηριστικό του «bullying», εκτός από τον έντονα αντικοινωνικό του χαρακτήρα, είναι η ποινική του διάσταση, παρά το γεγονός ότι δεν πληροί την αντικειμενική υπόσταση θεσμοθετημένου αυτοτελούς εγκλήματος. Ωστόσο, πτυχές από κάποιες εγκληματικές δράσεις που συνθέτουν το «bullying» έχουν ενταχθεί στο άρθρο 312 Π.Κ. (ως ίσχυε, αλλά και ως ισχύει μετά το άρθρο 8 του ν. 4322/2015), ενώ, κατά κανόνα, πληροί την υπόσταση και πολλών άλλων σοβαρών εγκλημάτων της ελληνικής έννομης τάξης. Ως αποτέλεσμα, από πλευράς ποινικής αξιολόγησης, το «bullying» εκδηλώνεται συχνά ως ένα σύνθετο και εμφανώς περίπλοκο φαινόμενο ποικίλων αξιόποινων συμπεριφορών, που ενέχει το, επίσης, δυσχερώς διαχειρίσιμο στοιχείο ότι, κατά κανόνα, διαπράττεται από ανηλίκους ή άτομα νεαρής ηλικίας.

Ορθή πολιτική αντιμετώπισης της ενδοσχολικής βίας είναι πρωταρχικώς, η ήπια διαχείριση των φαινομένων στα πλαίσια του σχολικού περιβάλλοντος. Υπάρχουν πολλοί μέθοδοι που μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την αντιμετώπιση της σχολικής βίας. Η διαδικασία της σχολικής διαμεσολάβησης, αποτελεί μία από τις πιο βασικές και αποτελεσματικές μεθόδους επικοινωνίας για την αντιμετώπιση του σχολικού εκφοβισμού. Δεν παύει όμως, η σχολική βία να καθίσταται μεγεθυντικός φακός του κοινωνικού γίγνεσθαι, να αντανακλά τη νοσηρότητα και την έλλειψη αντιστάσεων της σημερινής κοινωνίας. Γι’ αυτό η παιδεία οφείλει να διαδραματίσει καθοριστικό ρόλο εξάλειψης του φαινομένου του σχολικού εκφοβισμού.

Εν κατακλείδι, πρόκειται για εκείνο το κοινωνικό φαινόμενο που μας πληγώνει βαθιά καθότι αφορά τόσο στα παιδιά-θύματα όσο στα παιδιά-θύτες καθώς και στα παιδιά-παρατηρητές, δηλαδή τα παιδιά μας.

Γαλλιού Ι. Μαρία – Δικηγόρος