Ζητείται στρατηγική για την κλιματική αλλαγή

Γράφει ο Γιάννης Δέλλης

Οι μεγάλες ζημιές σε καλλιέργειες, που σημειώθηκαν χθες, με τα έντονα καιρικά φαινόμενα σε χωριά του Δήμου Κιλελέρ και προ ημερών σε χωριά του Δήμου Φαρσάλων είναι, δυστυχώς, ενδεικτικές του προβλήματος με το οποίο θα έρχονται, όλο και πιο συχνά, αντιμέτωποι οι Έλληνες αγρότες τα επόμενα χρόνια. Αναφέρομαι στις επιπτώσεις της εξελισσόμενης κλιματικής αλλαγής, που επηρεάζουν την αγροτική παραγωγή με τρόπο βίαιο και καταστροφικό.

Ο ευρωπαϊκός νότος εκτιμάται ότι θα πληρώσει το βαρύτερο τίμημα στη γηραιά ήπειρο από την καιρική μεταβολή.  Οι ειδικοί επιστήμονες προεξοφλούν την εμφάνιση μακρών περιόδων καυσώνων και λειψυδρίας, που θα διακόπτονται από έντονα πλημμυρικά επεισόδια, χαλαζοπτώσεις και ισοπεδωτικούς ανέμους.

Αυτός ο ακραίος καιρός, που κάποτε βλέπαμε σε αμερικανικές ταινίες καταστροφής,  πρόκειται να οδηγήσει σε επιτάχυνση της διάβρωσης και συνολική εδαφική υποβάθμιση μεγάλων εκτάσεων καλλιεργούμενης γης αλλά και του υδροφόρου ορίζοντα.

Ως συνέπεια των παραπάνω αναμένονται χαμηλότερες γεωργικές αποδόσεις και μείωση του εισοδήματος των παραγωγών με ταυτόχρονη αύξηση των κονδυλίων που θα εκταμιεύονται, σε ετήσια βάση, από τους κρατικούς προϋπολογισμούς για την αποκατάσταση των ζημιών σε καλλιέργειες και υποδομές.

Τα αντανακλαστικά της ελληνικής πολιτείας σε σχέση με το πρόβλημα είναι βασικό ζητούμενο προκειμένου ο εγχώριος πρωτογενής τομέας να καταφέρει να αντεπεξέλθει στην πρόκληση.

Διαμαρτύρονται οι παραγωγοί για τις ελλείψεις σε έργα υποδομής αλλά και για την απουσία ενός συνολικού σχεδιασμού διαχείρισης των καταστροφών της κλιματικής αλλαγής. Και έχουν απόλυτο δίκιο να ζητούν τη χάραξη μιας μακρόπνοης στρατηγικής.

Τα κράτη που θα καταφέρουν να ανταποκριθούν με τη μεγαλύτερη επάρκεια στις απαιτήσεις των μελλοντικών καιρικών κρίσεων θα βρεθούν σε πλεονεκτική θέση καταφέρνοντας να προφυλάξουν τους παραγωγούς και να υποστηρίξουν τη βιωσιμότητα των εκμεταλλεύσεών τους.

Η Ελλάδα δεν πρέπει να μείνει πίσω σε αυτή την προσπάθεια. Πέραν της πολιτικής που έχει χαράξει η ΕΕ για το ζήτημα, χρειάζεται η εξειδίκευση μέτρων και σε εθνικό επίπεδο.

Κατά τη γνώμη μου, ένα πολύ σημαντικό αφορά στη συγκρότηση ενός μηχανισμού άμεσης αντίδρασης στις ζημιές από ακραία φαινόμενα. Με την εκταμίευση, εντός λίγων ημερών από το φαινόμενο, προκαταβολών που θα επιτρέπουν στους αγρότες να πάρουν ανάσα και να μην αναγκάζονται να υποθηκεύσουν την τρέχουσα ή τη μελλοντική παραγωγή τους για να έχουν πρόσβαση σε κεφάλαια.

Άλλη κρίσιμη παράμετρος έχει να κάνει με την ενίσχυση των υποδομών για την εκμετάλλευση του νερού και την εξοικονόμησή του. Αναφέρομαι στην εγκατάσταση κλειστών δικτύων άρδευσης, όπου αυτό είναι εφικτό, στην κατασκευή νέων ταμιευτήρων αλλά και σε σύγχρονα αντιπλημμυρικά έργα, που έχει ανάγκη ο Θεσσαλικός κάμπος και όχι μόνο.

Η ενημέρωση των αγροτών για την εξέλιξη των φαινομένων σε πραγματικό χρόνο (μέσω διαδικτυακών εφαρμογών), η στατιστική παρατήρηση και η έκδοση χαρτών με ζώνες συχνότητας εκδήλωσης των φαινομένων είναι ιδέες, που ήδη βρίσκουν εφαρμογή στην άλλη άκρη του Ατλαντικού.

Η ΕΕ έχει συγκροτήσει, γι’αυτό τον λόγο, την ευρωπαϊκή πλατφόρμα προσαρμογής στην κλιματική αλλαγή ( climate-ADAPT). Από εκεί μπορούν να αντληθούν πολύτιμα δεδομένα για την κατάρτιση σχεδίων δράσης ανά περιοχή και ανά περίοδο του έτους.

Εν κατακλείδι, θεωρώ πως θα είναι λάθος να συνεχίσουμε να αντιμετωπίζουμε τα ακραία καιρικά φαινόμενα ως κάτι έκτακτο ή τυχαίο. Η κλιματική αλλαγή εξελίσσεται χρόνο με το χρόνο. Η ελληνική πολιτεία οφείλει να χαράξει μια καλά μελετημένη στρατηγική για την καλύτερη δυνατή ενημέρωση των παραγωγών σχετικά με τη διαχείριση των κινδύνων και για την προσαρμογή όλων των εμπλεκομένων στη νέα πραγματικότητα.

*Ο Γιάννης Δέλλης είναι δημοσιογράφος- μέλος της ΕΣΗΕΘΣτΕΕ