Χαρακόπουλος στο Ομορφοχώρι: Αναστοχασμός και διδάγματα από τη Μικρασιατική Καταστροφή

«Είναι ευτυχής συγκυρία ότι τη μια επέτειο διαδέχεται η άλλη γιατί, όπως είπε η μεγάλη Ελληνίδα, η κορυφαία βυζαντινολόγος Ελένη Γλύκατζη Αρβελέρ, η Μικρασιατική Καταστροφή είναι το τέλος της Επανάστασης του 1821. Γιατί αυτοί που ξεσηκώθηκαν το 1821 δεν αγωνίστηκαν για την ελευθερία του μικρού ελληνικού βασιλείου που αποφασίστηκε μετά τη λήξη του Αγώνα της Ανεξαρτησίας, δεν αγωνίστηκαν για να γίνει πρωτεύουσα του κράτους ένα μικρό χωριουδάκι, που ήτανε το 1830 η Αθήνα. Αγωνίστηκαν για την απελευθέρωση της Ρωμανίας, όπως αποκαλούσαν τότε το Ανατολικό Ρωμαϊκό Κράτος, το οποίο οι Φράγκοι μας επέβαλαν τον 16^ο αιώνα να το λέμε Βυζάντιο. Κανένας κάτοικος του Ανατολικού Ρωμαϊκού Κράτους δεν αναπροσδιορίζονταν ως Βυζαντινός. Όλοι αυτοπροσδιορίζονταν ως Ρωμιοί και στα τέλη της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας ως Έλληνες. Αγωνίστηκαν, λοιπόν, για την απελευθέρωση της Ανατολικής Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας, της χιλιόχρονης Βυζαντινής Αυτοκρατορίας και πρωτίστως για την απελευθέρωση της ιστορικής πρωτεύουσας της Ρωμιοσύνης που είναι η Κωνσταντινούπολη».Τα παραπάνω τόνισε ο βουλευτής Λαρίσης της Νέας Δημοκρατίας και ιστορικός ερευνητής, κ. Μάξιμος Χαρακόπουλος, κατά την ομιλία του στην εκδήλωση του Μορφωτικού Εκπολιτιστικού Συλλόγου Ομορφοχωρίου: «100 χρόνια από την Μικρασιατική Καταστροφή: Αναστοχασμός και Διδάγματα για το παρόν και μέλλον».

Ήταν “ιμπεριαλιστικός” ο πόλεμος στη Μικρά Ασία;

Ο μικρασιατικής καταγωγής βουλευτής και συγγραφέας του βιβλίου «Ρωμιοί της Καππαδοκίας» επιχείρησε να δώσει απαντήσεις σε καίρια ερωτηματικά «για το αν πρώτα από όλα ήταν τυχοδιωκτικός πόλεμος η Μικρασιατική Εκστρατεία, όπως πολλοί λένε. Και γιατί λένε ότι ήταν τυχοδιωκτικός; Διότι εφάρμοσε τη Συνθήκη των Σεβρών, η οποία ήτανε μετά τη νίκη των δυνάμεων της Αντάντ, η συνθήκη εκείνη που έκανε πράξη την “Ελλάδα των δύο ηπείρων και των πέντε θαλασσών”, που έδινε στην Ελλάδα την Ανατολική Θράκη μέχρι τα προάστια της Κωνσταντινούπολης και την ευρύτερη ζώνη της Σμύρνης, της Γκιαούρ Ιζμίρ, όπως την αποκαλούσαν οι Τούρκοι, γιατί η πλειοψηφία του πληθυσμού ήταν ελληνική. Ήταν τυχοδιωκτικός λένε ο πόλεμος, γιατί στηριχθήκαμε πρωτίστως στις ξένες δυνάμεις. Ποιος όμως, πολιτικός θα αρνούνταν εκείνη την εποχή την εντολή να πάει ο ελληνικός στρατός, τον Μάιο του ‘19 στη Σμύρνη, όταν το ιδεολόγημα της Μεγάλης Ιδέας ήταν αυτό που ουσιαστικά συντρόφευε από την έναρξη του, από την γενέθλια ημέρα ιδρύσεώς του το ελληνικό κράτος; Με την ίδια λογική τυχοδιωκτικός ήταν και ο Βαλκανικός Πόλεμος για την απελευθέρωση της Μακεδονίας.

Ή μήπως ήτανε ιμπεριαλιστικός ο πόλεμος στη Μικρά Ασία, όπως τότε το Κομμουνιστικό Κόμμα υποστήριζε; Και γιατί δεν ήταν ιμπεριαλιστικός πόλεμος η απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης, που είχε πολύ λιγότερο ελληνικό πληθυσμό το 1912 από ότι είχε η Σμύρνη, την οποία την αποκαλούσαν Γκιαούρ Ιζμίρ, άπιστη Σμύρνη, γιατί ακριβώς είχε πλειοψηφία ελληνικού πληθυσμού; Δεν ήταν, λοιπόν, ούτε τυχοδιωκτικός, ούτε ιμπεριαλιστικός ο Μικρασιατικός Πόλεμος».

“Μονόδρομος” η Μικρασιατική Εκστρατεία

Ο Μάξιμος Χαρακόπουλος απάντησε και στο ερώτημα αν «ήταν αναπόφευκτος ο Μικρασιατικός Πόλεμος. Θα μπορούσαμε να τον είχαμε αποφύγει, θα μπορούσαν να είχαν διασωθεί οι ελληνικοί πληθυσμοί που ζούσαν εκεί 3.000 χρόνια; Έπρεπε να γίνει η ανταλλαγή των πληθυσμών; Φοβούμαι ότι ήταν μονόδρομος. Διότι από τη στιγμή που στην οθωμανική αυτοκρατορία από ένα πολυεθνικό κρατικό μόρφωμα στο οποίο ζούσαν διάφορα μιλλέτια, με διάφορα θρησκεύματα, αφυπνίζονταν ο τούρκικος εθνικισμός και επεδίωκε, αρχικά, στα τελευταία χρόνια της οθωμανικής αυτοκρατορίας και μετά με τους Νεότουρκους και τον Κεμάλ, τη μετατροπή της σε ένα ομογενοποιημένο κράτος, όπου θα ίσχυε αυτό που είναι και προμετωπίδα σήμερα στην εφημερίδα Hurriet “η Τουρκία ανήκει στους Τούρκους”, οποιοσδήποτε άλλος δεν είχε θέση στη νέα Τουρκία που θα προέκυπτε από την επανάσταση των Νεότουρκων. Άρα, ή θα έπρεπε να τουρκέψουν, αλλάζοντας πίστη οι χριστιανικοί πληθυσμοί ή θα έπρεπε να σφαγιαστούν ή θα έπρεπε να εκδιωχθούν. Και το σχέδιο αυτό ήταν οργανωμένο, δυστυχώς, και με τη συνδρομή τότε ευρωπαϊκών δυνάμεων, όπως η Γερμανία, ένα σχέδιο που είχε στόχο την εξόντωση όλων των χριστιανών της Ανατολής». 

Ενσωμάτωση “120 μυριάδων” προσφύγων

Ο ιστορικός ερευνητής υποστήριξε ότι «οι Έλληνες μαζί με τους Αρμένιους και τους Εβραίους ήταν η ελίτ της Μικράς Ασίας, η ελίτ της οθωμανικής αυτοκρατορίας. Και όταν βρέθηκαν ξεριζωμένοι, ανέστιοι, στην Ελλάδα που τη θεωρούσαν “μητέρα πατρίδα”, η υποδοχή που έτυχαν δεν ήταν η καλύτερη. Πολλές φορές αντιμετωπίστηκαν με καχυποψία από τον ντόπιο πληθυσμό. Δεν πρέπει, όμως, να παραγνωρίσουμε το γεγονός ότι αυτή η Ελλάδα, η καθημαγμένη, η ηττημένη, με 10 χρόνια σε εμπόλεμη κατάσταση, με Μικρασιατική Καταστροφή, με επανορθώσεις που έπρεπε να πληρώσει στην Τουρκία, μπόρεσε και ενσωμάτωσε 120 μυριάδες πρόσφυγες, κατά την έκφραση του Ελευθερίου Βενιζέλου -πάνω από ένα εκατομμύριο διακόσιες χιλιάδες Έλληνες». Όπως υπογράμμισε, οι πρόσφυγες «προσέφεραν νέο δυναμισμό, νέο αίμα, νέα ήθη, συνέβαλαν καθοριστικά στην οικονομία, στα γράμματα, στις τέχνες, στον πολιτισμό. Ο πρώτος νομπελίστας ποιητής της χώρας, ο Γεώργιος Σεφέρης, ήταν Μικρασιάτης. Ο Αριστοτέλης Ωνάσης, ο Μποδοσάκης, μεγάλες προσωπικότητες που προσέφεραν πολλά στη χώρα και άφησαν παρακαταθήκη με ιδρύματα πολιτισμού στον τόπο μας». 

Μπορείτε να παρακολουθήσετε την ομιλία του κ. Χαρακόπουλου στις ηλεκτρονικές διευθύνσεις: https://www.youtube.com/watch?v=ZjlWTIJ5j4Y και https://www.youtube.com/watch?v=Bx1Bd9Ln7t8