Καρκίνος του πνεύμονα: ο ειδικός μας ενημερώνει για την σύγχρονη αντιμετώπιση

Ο καρκίνος του πνεύμονα είναι ο συχνότερος και πιο θανατηφόρος καρκίνος σε παγκόσμιο επίπεδο, με 10.000 νέα περιστατικά να καταγράφονται κάθε χρόνο στη χώρα μας, από τα οποία το 1/3 ανακαλύπτονται τυχαία, χωρίς συμπτώματα. Κι αυτό γιατί, ο  καρκίνος του πνεύμονα δεν δίνει πόνο κατά τη διάρκεια της ανάπτυξής του, δεδομένου ότι ο πνεύμονας δεν διαθέτει αισθητική νεύρωση. Αν και το κάπνισμα είναι ο σημαντικότερος παράγοντας κινδύνου, η ατμόσφαιρα του χώρου εργασίας,  η περιβαλλοντική μόλυνση, η έκθεση σε αμίαντο, αλλά και ειδικές φλεγμονές στον πνεύμονα, όπως η φυματίωση, ενοχοποιούνται επίσης, για την εμφάνιση του καρκίνου του πνεύμονα. Σήμερα, ο διακεκριμένος θωρακοχειρουργός-αγγειοχειρουργός και Διευθυντής Κλινικής Ιατρικού Κέντρου Ψυχικού, κ.Κωνσταντίνος Μαρκόπουλος φιλοξενείται στο  onlarrisa.gr μας και μας ενημερώνει αναλυτικά για τους επιβαρυντικούς παράγοντες, αλλά και για όλες τις νεότερες εξελίξεις σχετικά με τη θεραπευτική αντιμετώπισή του.

Τι είναι ο καρκίνος του πνεύμονα;

Ο καρκίνος πνεύμονα είναι ένας όγκος από πνευμονικά κύτταρα τα οποία αυτονομούνται στην ανάπτυξη και μεγαλώνει εις βάρος του φυσιολογικού πνεύμονα. Έχει δικιά του αγγείωση, ωστόσο η ταχύτητα ανάπτυξης και η επιθετικότητα του ποικίλλει ανάλογα με τον ιστολογικό τύπο. Ο καρκίνος πνεύμονα μεθίσταται, δηλαδή εμφανίζει μεταστάσεις (νέους όγκους) σε άλλα όργανα από κύτταρα που μεταφέρονται με το αίμα όταν είναι πολύ επιθετικός τύπος ή όταν είναι μεγάλος σε μέγεθος. Γενικώς, ο καρκίνος του πνεύμονα είναι πρώτος σε συχνότητα στον γενικό πληθυσμό (για την Ελλάδα 10.000 νέες περιπτώσεις ανά έτος).

Ποια η συσχέτιση της νόσου με το κάπνισμα; Υπάρχουν άλλοι παράγοντες που να έχουν συσχετιστεί με την αυξημένη πιθανότητα εμφάνισης καρκίνου του πνεύμονα;

Υπάρχει ισχυρή και απόλυτη σχεδόν συσχέτιση του καρκίνου με το κάπνισμα. Λιγότερο από 10% των περιπτώσεων εμφανίζεται σε μη καπνιστές. Αλλά και σε αυτήν την περίπτωση από το ιστορικό του ασθενούς προκύπτει επιβαρυμένος εργασιακός χώρος (βιομηχανικοί εργάτες, επαφή με αμίαντο, κ.λπ.). Όχι σπάνια στο ιστορικό υπάρχει φυματίωση και ανάπτυξη καρκίνου σε παλαιά φυματική ουλή του πνεύμονα (scar carcinoma). Ειδικά για τον καρκίνο του πνεύμονα η εισπνοή μολυσμένου αέρα από βαρέα μέταλλα (νικέλιο,χρώμιο κ.λπ.), από φυτοφάρμακα και εντομοκτόνα αλλά και από έντονη σωματιδιακή ρύπανση (αιθάλη, κ.λπ.) αλλά και από ραδιενεργές ουσίες (ραδόνιο) είναι ιδιαίτερα επιβαρυντικά. Τέλος, ο συνδυασμός καπνίσματος με υπερκατανάλωση οινοπνεύματος είναι ένας τραγικός συνδυασμός για την καρκινογένεση.

Ποια είναι τα συμπτώματα του καρκίνου του πνεύμονα;

Τα συμπτώματα του καρκίνου είναι έμμεσα, δηλαδή προκύπτουν από τη γειτνίαση με άλλα όργανα. Ο πνεύμονας δεν έχει αισθητική νεύρωση, άρα ούτε πονάει ούτε αισθάνεται το βάρος κατά τις αναπνευστικές κινήσεις. Για αυτόν το λόγο ένα σημαντικό ποσοστό καρκίνων του πνεύμονα διαγιγνώσκεται τυχαία με μία ακτινογραφία θώρακος που έγινε για άλλο λόγο. Όταν υπάρχουν συμπτώματα είναι τα εξής: α) βήχας, ο οποίος προκύπτει από τον ερεθισμό των βλεννογόνων των βρόγχων είτε διότι εκεί αναπτύσσεται ο καρκίνος (βρογχογενής) είτε διότι ο όγκος πιέζει/διηθεί/αποφράσσει έναν βρόγχο.  Σημαντική είναι και η αλλαγή του χαρακτήρα του χρόνιου βήχα που έχει ένας καπνιστής. Ο βήχας με αιτία τον καρκίνο είναι συνήθως ξηρός, συχνός και επίμονος στην κατάκλιση, β) αιμόπτυση, που προκύπτει από διήθηση αγγείων και συνδυάζεται με βήχα, γ) συχνές υποτροπιάζουσες φλεγμονές που σημαίνει ότι “πίσω” από τη σκίαση της πνευμονίας υπάρχει όγκος, δ) δύσπνοια, όταν ο όγκος πιέζει/ αποφράσσει βρόγχο και έτσι ένα τμήμα του πνεύμονα ακυρώνεται μειώνοντας έτσι τις αναπνευστικές εφεδρείες, ε) βράχος φωνής που οφείλεται σε διήθηση νεύρων που αφορούν την κίνηση φωνητικής χορδής, στ) απώλεια βάρους και αδυναμία χωρίς ακόμα και τα παραπάνω συμπτώματα, ζ) μονόπλευρο πλευριτικό υγρό, η) επίμονος πόνος στον θώρακα όταν ο όγκος διηθεί τμήματα του θωρακικού τοιχώματος, θ) σπανιότερα συμπτώματα όπως πόνοι στα κόκαλα εντοπισμένοι, περικαρδίτιδα, συριγμός φωνής, πρήξιμο στο κεφάλι και το δεξί κυρίως άνω άκρο κ.λπ.

Πώς διαγιγνώσκεται ο καρκίνος του πνεύμονα;

Η διάγνωση του καρκίνου του πνεύμονα είναι εύκολη. Το 95% των καρκίνων είναι ορατό με απλή ακτινογραφία θώρακος (Face και Profil). Μεγαλύτερη διευκρίνιση βέβαια, θα δώσει η αξονική τομογραφία πνεύμονα η οποί πρακτικά δεν “χάνει” κανέναν καρκίνο μεγαλύτερο από 0,5cm.

Πώς αντιμετωπίζεται ο καρκίνος του πνεύμονα; Υπάρχουν νεότερα δεδομένα για την καταπολέμηση της νόσου;

Η συνιστώμενη θεραπεία του καρκίνου του πνεύμονα είναι η αφαίρεση, όταν ο όγκος είναι ένα μη μικροκυτταρικό καρκίνωμα (85% των όγκων). Η αφαίρεση μπορεί να είναι απλή ογκεκτομή, λοβεκτομή, πνευμονεκτομή με ή χωρίς ανάγκη λεμφαδενικού καθαρισμού. Βέβαια λιγότερα από τα μισά περιστατικά μπορεί άμεσα να οδηγηθούν στο χειρουργείο κυρίως λόγω μεταστάσεων ή λόγω μεγέθους του όγκου. Τα νεότερα δεδομένα στην καταπολέμηση/ θεραπεία του καρκίνου του πνεύμονα έχουν κυρίως να κάνουν με την τελευταία κατηγορία των μεγάλων όγκων που για να είναι χειρουργήσιμοι πρέπει να «μικρύνουν». Τα νέα όπλα είναι: 1) η προεγχειρητική χημειοθεραπεία (neo-adjuval chemotherapy), 2) η ανοσοθεραπεία η οποία «κινητοποιεί» το ανοσοποιητικό σύστημα του ασθενούς (περισσότερο βέβαια μετεγχειρητικά έχει αξία), 3) η φωτοδυναμική θεραπεία με laser που ξεκινάει τώρα τα βήματά της και έχει στόχο τη μείωση των όγκων. Η τεχνική της είναι η ενδοφλέβια χορήγηση μια ουσίας που εκλεκτικά εγκαθίσταται αποκλειστικά στα καρκινικά κύτταρα.  Όταν εισάγουμε την ίνα laser και «βομβαρδίσουμε» με ενέργεια laser στα 630 nm μήκος κύματος, τότε η ουσία προκαλεί έκρηξη στα καρκινικά κύτταρα και την καταστροφή τους. Το αποτέλεσμα είναι η μείωση του όγκου  40-80%.

https://www.youtube.com/watch?v=l_zbfpPC__Q

Πόσα είναι τα «δύσκολα» περιστατικά που δεν είναι δυνατόν να χειρουργηθούν και ποια είναι τα διλλήματα;

Η αλήθεια είναι ότι το 30% των περιστατικών ευρίσκονται σε μια οριακή κατάσταση, η οποία περιγράφεται ως εξής: Ενώ δεν υπάρχουν μεταστάσεις, ο όγκος είτε είναι πολύ μεγάλος και δυσκολεύει την χειρουργική αφαίρεσή του επειδή διηθεί ή γειτονεύει με ευαίσθητα όργανα όπως είναι η αορτή, η τραχεία, το μεσοθωράκιο κ.λπ, είτε ο ασθενής δεν έχει αναπνευστικές ή καρδιακές εφεδρείες να αντέξει μια ολική αφαίρεση ενός πνεύμονα, είτε πάλι, υπάρχει block λεμφαδένων που αναπτύσσεται στην πύλη του πνεύμονα και δυσκολεύει την επέμβαση. Για όλες αυτές τις περιπτώσεις έχουν αναπτυχθεί ειδικές χειρουργικές τεχνικές με επανεμφυτεύσεις βρόγχων (βρογχοπλαστικές επεμβάσεις), η χειρουργική της τραχείας με stent, η τραχειοπλαστική, η τοποθέτηση ακτινοσκιερών clips για στοχευμένες ακτινοβολίες.  Αυτές οι επεμβάσεις γίνονται σε επιλεγμένες ομάδες ασθενών σε οργανωμένα και εξειδικευμένα κέντρα που ασχολούνται με τα βεβαρημένα περιστατικά καρκίνου του πνεύμονα. Η σωστή αντιμετώπιση του καρκίνου του πνεύμονα απαιτεί συνεργασία πολλών ειδικοτήτων (πνευμονολόγος, θωρακοχειρουργός, ογκολόγος και ακτινοθεραπευτής) και προϋποθέτει ογκολογικό συμβούλιο από όλους για την λήψη αποφάσεων και στρατηγική θεραπευτικής αντιμετώπισης.

Διαβάστε αναλυτικά για την αξία του Ογκολογικού Συμβουλίου

Σήμερα, ποιο είναι το προσδόκιμο ζωής ασθενών που έχουν προσβληθεί από καρκίνο του πνεύμονα; Ποια είναι η ποιότητα ζωής των ασθενών;

 Η επιβίωση ενός ασθενούς με καρκίνο πνεύμονα έχει να κάνει με 3 παράγοντες: α) το αρχικό στάδιο έναρξης της θεραπευτικής προσπάθειας, β) την ανταπόκριση στις θεραπείες, γ) τη στενή παρακολούθηση του ασθενούς (3μηνη τα 2 πρώτα χρόνια), 6μηνη στη συνέχεια). Η επιβίωση μετράται μέχρι τα 5 πρώτα χρόνια μετά την έναρξη της θεραπείας. Μετά  ο ασθενής με καρκίνο πνεύμονα θεωρείται ότι έχει διασωθεί, αλλά πρέπει να παρακολουθείται κάθε χρόνο. Στο πρώτο στάδιο η 5ετής επιβίωση είναι 80-85%, στο δεύτερο στάδιο η 5ετής επιβίωση είναι 55%, στο τρίτο στάδιο η 5ετής επιβίωση είναι 33%, ενώ στο τέταρτο στάδιο με απομακρυσμένες μεταστάσεις είναι 5%. Τα παραπάνω αφορούν τον μη μικροκυτταρικό καρκίνο του πνεύμονα, καθώς για τον μικροκυτταρικό καρκίνο οι προβλέψεις είναι πολύ χειρότερες. Οι παραπάνω προβλέψεις αφορούν ασθενείς που έχουν υποβληθεί σε χειρουργική αφαίρεση του όγκου και συμπληρωματική αγωγή (χημειοθεραπεία, ανοσοθεραπεία, ακτινοβολία) ανάλογα με την απόφαση ογκολογικού συμβουλίου για κάθε περιστατικό. Ο καρκίνος πνεύμονα είναι ασθένεια που απαιτεί ομαδική επιστημονική συνεργασία πολλών ειδικοτήτων.

https://www.youtube.com/watch?v=oyniWiWhTu0

Η ποιότητα της ζωής των ασθενών είναι ένα ζήτημα που έχει να κάνει με τη μορφή της θεραπείας. Κατά γενική ομολογία, οι ασθενείς που χειρουργούνται έχουν καλύτερη ποιότητα ζωής, διότι απαλλάσσονται από πολλά συμπτώματα που είχαν πριν χειρουργηθούν (βήχα, αιμόπτυση, δύσπνοια, ανορεξία κ.λπ.). Οι ανεγχείρητοι μάλλον βιώνουν επιδείνωση στο βάθος του χρόνου των αρχικών συμπτωμάτων. Η ανοσοθεραπεία είναι πιο ανεκτή από τη χημειοθεραπεία και οι ακτινοβολίες πολύ πιο αποτελεσματικές, όταν έχει αφαιρεθεί όλος ο πνεύμονας. Συμπερασματικά, ο καρκίνος του πνεύμονα έχει ανάγκη από 3 παράγοντες που οδηγούν σε ίαση: 1) έγκαιρη διάγνωση σε πρώτο στάδιο, 2) γενναία χειρουργική αφαίρεση, 3) σύγχρονη συμπληρωματική θεραπεία με την ενεργό και συνειδητή συμμετοχή του ασθενούς.

Για περισσότερες πληροφορίες και υπεύθυνη ενημέρωση καλέστε στο 693 747 4174 , ο Κωνσταντίνος Μαρκόπουλος, Θωρακοχειρουργός – Αγγειοχειρουργός και Διευθυντής Κλινικής Ιατρικού Κέντρου Ψυχικού είναι στη διάθεση σας για όποια συμβουλή και χρήσιμη οδηγία. Εναλλακτικά επισκεφτείτε την ιστοσελίδα www.drmarkopoulos.gr.