Το επιτελικό κράτος που θάφτηκε στην σκόνη

Ας ξεκινήσουμε από τον ορισμό του ‘’επιτελικού κράτους’’ για να καταλάβουμε ότι το σκάνδαλο των παρακολουθήσεων έχει πατέρα και υπεύθυνο. Καταρχάς, το Επιτελικό Κράτος είναι ένα σύστημα διοίκησης του ελληνικού κράτους, που εισήχθη  ως μοντέλο διοίκησης από την νυν κυβέρνηση του Κυριάκου Μητσοτάκη, με τον νόμο 4622/2019 κατ’ απομίμηση, όπως δηλώνεται στην αιτιολογική έκθεση του σχετικού νόμου, του αμερικανικού συστήματος διοίκησης. Για τη λειτουργία του χρησιμοποιούνται μέθοδοι και εργαλεία του μάνατζμεντ, συμπεριφορικού ή μη.

Βασικά χαρακτηριστικά γνωρίσματα του ‘’επιτελικού κράτους’’, όσον αφορά τη λειτουργία του Κράτους είναι η μετατροπή της σχέσης του πολίτη που απολαμβάνει τις υπηρεσίες του κοινωνικού κράτους σε πελάτη/καταναλωτή υπηρεσιών. Η μετατροπή του πολίτη σε «πελάτη» και η τεχνοκρατικοποίηση της πολιτικής και της δημόσιας διοίκησης τελικά υπονομεύει την πολιτική και τη δημοκρατία, και οδηγεί στη μετατροπή του πολίτη σε υπήκοο ο οποίος είναι πλέον «ελεύθερος να υπακούει», όπως εύστοχα αναλύει ο Johann Chapoutot. Κατά τους αναλυτές του υιοθετούμενου μοντέλου διοίκησης, η λειτουργία της νέας δημοσίας διοίκησης επηρεάζεται από τις βασικές αρχές των ιδιωτικών επιχειρήσεων, είτε μέσω της απευθείας ιδιωτικοποίησης είτε μέσω της εισαγωγής κανόνων του ιδιωτικού management.

Θα αναρωτιέστε γιατί όλες αυτές οι αναλύσεις.  Επειδή, η υπόθεση των παράνομων παρακολουθήσεων πολιτικών αντιπάλων και φίλων κατέδειξε τις αντιφάσεις του Επιτελικού Κράτους, που είναι τόσο επικίνδυνες όσο επικίνδυνο είναι να κινείσαι σε πολυσύχναστο δρόμο με δεμένα μάτια! Λοιπόν, σε θεωρητικό και πρακτικό επίπεδο, η συγκέντρωση των αρμοδιοτήτων στο πρωθυπουργικό γραφείο προέρχεται από τη θεωρία του Επιτελικού Κράτους. Η δημιουργία ενός ‘’πρωθυπουργικού γραφείου’’ με διευρυμένες αρμοδιότητες, στελεχωμένο με αρίστους και ειδικούς γραμματείς και συμβούλους, ψαλιδίζοντας τοιουτοτρόπως τις αρμοδιότητες των εκάστοτε υπουργών και υποβιβάζοντας τη λειτουργία του Κοινοβουλίου δείχνει ότι λειτουργεί σε χώρες με ουσιαστική ανεξαρτησία των οργάνων του κράτους (Εκτελεστική, Κοινοβουλευτική και Δικαστική Εξουσία), όπως στις ΗΠΑ, όχι όμως στη χώρα μας.

Άπαντες γνωρίζουμε την αναγκαιότητα ύπαρξης της εθνικής υπηρεσίας πληροφοριών, ιδιαίτερα σε περίοδο έντονων γεωπολιτικών εξελίξεων, αρκεί αυτή να υπηρετεί την πατρίδα και τον λαό. Τουτέστιν, αποστολή της ΕΥΠ είναι να αποτελεί εργαλείο ασφάλειας της χώρας και όχι εργαλείο παρακολούθησης ή, ίσως, εκβιασμού και “εξόντωσης”, όσων δεν είναι αρεστοί στην εξουσία ή όσων αποτελούν επιλογή αλλά πρέπει να ελέγχονται επιτελικά.Τούτες οι πρακτικές παραπέμπουν σε παρακρατικές μεθόδους της πολιτικής μας ιστορίας και συνιστούν δημοκρατική εκτροπή καθότι θίγουν τον πυρήνα του δημοκρατικού και φιλελεύθερου κεκτημένου.

Όταν ένας Πρωθυπουργός λοιπόν, δηλώνει ευθαρσώς ότι απέτυχε να διασφαλίσει την, υπέρ των συμφερόντων της χώρας, λειτουργία της ΕΥΠ, τότε είναι ανεπαρκής, κατά την άσκηση των καθηκόντων του και όφειλε να παραιτηθεί εδώ και μήνες! Όταν ένας Πρωθυπουργός δηλώνει ότι δε γνώριζε τι έπραττε μια υπηρεσία που ο ίδιος έθεσε υπό τον έλεγχο του, παρακολουθώντας παράνομα αρχηγό πολιτικού κόμματος, πολιτικούς, δημοσιογράφους κλπ, τότε μας εμπαίζει και λέει προφανώς ψέματα. Οι πρακτικές του όμως, ακυρώνουν τα δημοκρατικά θεμέλια και δημιουργούν σκοτεινά προηγούμενα στην πολιτική ζωή του τόπου μας.

Για το σκοπό αυτό θα πρέπει να ξεκινήσει άμεσα μια συζήτηση μεταξύ των πολιτικών κομμάτων για το ρόλο της ΕΥΠ και για τον έλεγχό της από το κοινοβούλιο καθότι μέλημα όλων θα πρέπει να είναι η προαγωγή του φιλελεύθερου και δημοκρατικού κεκτημένου, η οικοδόμηση μιας δημοκρατικής και πλουραλιστικής κοινωνίας. Πρωτίστως όμως, απαιτείται πολιτική αλλαγή για να μην καταλήξουν στη χώρα μας οι έννοιες Δημοκρατία και Διαφάνεια κενού περιεχομένου.

Μαρία Γαλλιού – Δικηγόρος