Μερίσματα και δίκαιη μοιρασιά!

Του Γ. Καραβάνα*

Το παρόν άρθρο θα μπορούσε να έχει τίτλο: «Πώς τα παιδιά μας γίνονται σοσιαλιστές ήδη από το δημοτικό και πώς γεννήθηκε η πρόταση ΠΑΣΟΚ για τον φόρο μερισμάτων». Το Μάθημα 30 της 5ης ενότητας του β’ τεύχους του βιβλίου Μαθηματικών της Β’ Δημοτικού, έχει τίτλο «Μοιράζομαι δίκαια με τους φίλους μου». Το πρώτο μέρος του μαθήματος (σελ 8) αφιερώνεται στο να διδάξει πώς μοιράζεται μία ποσότητα σε ίσα μέρη. Εντούτοις, αμέσως μετά (σελ. 9), η πρώτη άσκηση ζητά από τους μαθητές να μοιράσουν δίκαια 15 αχλάδια σε 5 παιδιά, υπονοώντας ότι «δίκαιη» μοιρασιά είναι αυτή που μοιράζει τα αχλάδια σε ίσα μέρη. Τι μαθαίνουν με αυτή την άσκηση τα παιδιά μας;

Καταρχάς, μαθαίνουν ότι τα αχλάδια υπάρχουν έτσι από μόνα τους…! Δεν χρειάζεται ούτε να τη φυτέψεις, ούτε να την κλαδέψεις, ούτε να την ποτίσεις την αχλαδιά για να βγάλει αχλάδια! Δεν απαιτεί κόπο η παραγωγή! Η περίπτωση θυμίζει λεφτόδεντρο που φυτρώνει από μόνο του και παράγει χρήμα, το οποίο εν συνεχεία μπορεί να μοιραστεί! Επίσης, κανείς δεν σκέφτεται πως τα αχλάδια πιθανότατα σε κάποιον ανήκουν! Η έννοια της ιδιοκτησίας δεν υπεισέρχεται πουθενά στο πρόβλημα του βιβλίου. Εμείς το μόνο που έχουμε να κάνουμε είναι να παίρνουμε όσα αχλάδια βρίσκουμε μπροστά μας και να τα μοιράζουμε μεταξύ μας σε ίσα μέρη, χωρίς ποτέ να αναρωτηθούμε ποιανού είναι τα αχλάδια! Κι αν η αχλαδιά ανήκει στον πατέρα ενός από τα παιδιά; Τι γίνεται τότε; Πως θα τα μοιράσουμε δίκαια; Καταρχήν, έχουμε δικαίωμα να τα μοιράσουμε;

Κάποιος βεβαίως θα αντιτάξει ότι «δεν χρειάζεται να είμαστε υπερβολικοί και να μπλέκουμε τα πράγματα: εδώ στόχος του μαθήματος είναι ξεκάθαρα το να μάθουν τα παιδιά διαίρεση, όχι να εμβαθύνουν σε οικονομικές θεωρίες». Καμία αντίρρηση δεν έχω, υπό την προϋπόθεση να μην συγχέονται ύπουλα και ηθελημένα στα μυαλά των παιδιών οι έννοιες της διαίρεσης και της δικαιοσύνης! Η διαίρεση είναι σχετικά εύκολο πράγμα η δικαιοσύνη όμως είναι πολύ πιο πολύπλοκη έννοια και μόνον οι κομμουνιστές την ταυτίζουν με τη διαίρεση σε ίσα μέρη! Αν υπάρχει μια συζήτηση που πρέπει να κάνουν τα κόμματα με την κοινωνία είναι ακριβώς αυτή: ο ορισμός της έννοιας της κοινωνικής δικαιοσύνης!

Σκεφτείτε επίσης το εξής: ακόμα κι αν τα αχλάδια δεν ανήκουν σε κανέναν και απλώς φύτρωσαν σε μια άγρια αχλαδιά και πάλι κάποιος τα βρήκε πρώτος! Κάποιος ανέβηκε στην αχλαδιά και τα έκοψε. Κάποιος κουράστηκε για να τα μεταφέρει μέχρι το μέρος της μοιρασιάς! Επίσης, για να συνεχίσει να παράγει αχλάδια η αχλαδιά, κάποιος θα πρέπει να τη φροντίζει και να την ποτίζει. Διαφορετικά, αργά ή γρήγορα η παρέα θα πεινάσει. Τι ατομικό κίνητρο όμως υπάρχει για να ποτίσεις μια αχλαδιά, όταν τα αχλάδια της μοιράζονται σε ίσα μέρη; Είναι δίκαιο αυτό; Και γιατί να την ποτίσεις εσύ, όταν τα ίδια αχλάδια θα πάρει κι αυτός που δεν ασχολείται;

Τέλος, υπάρχει κι ένα άλλο ζήτημα: το είδος του αγαθού που μοιράζεται. Αν πρόκειται για τροφή και η μοιρασιά αφορά σε ανθρώπους που πεινάνε, τότε όλοι θα συμφωνήσουν ότι οι έννοιες της δικαιοσύνης και της διαίρεσης σε ίσα μέρη είναι πολύ κοντά! Ο άνθρωπος είναι από τη φύση του κοινωνικό ον και η αλληλεγγύη απέναντι σε αυτόν που βρίσκεται σε ανάγκη αυτονόητο ένστικτο. Αν όμως δεν μιλάμε για πεινασμένους ανθρώπους αλλά για φόρους και μερίσματα εταιριών το πράγμα αλλάζει αρκετά! Τα παιδιά μας ωστόσο μαθαίνουν ήδη από το δημοτικό πως είναι τάχα δίκαιο να μοιράζεται ένα μέρος απ’ ό,τι παράγεις, ανεξαρτήτως της κατάστασης στην οποία βρίσκονται αυτοί με τους οποίους θα

το μοιραστείς! Στο πρόβλημα του βιβλίου για παράδειγμα δεν αναφέρεται αν όλα τα παιδιά που μοιράστηκαν τα αχλάδια ήταν εξίσου χορτάτα ή αν κάποιο ήταν υποσιτισμένο και κάποιο άλλο παχύσαρκο! Αρκεί να σκεφτείτε ότι πολλά επιδόματα καταλήγουν στις τσέπες ανθρώπων πλουσιότερων από αυτούς που τα πληρώνουν με τους φόρους τους! (Θυμίζω πως φόρο πληρώνει και ο χωρίς περιουσία άνεργος κάθε φορά που αγοράζει ένα πάκο μακαρόνια ή βάζει βενζίνη στο μηχανάκι του).

Αν ο φόρος προορίζεται για την άμυνα της χώρας, τότε ναι, είναι δίκαιο να τον καταβάλεις! Αν προορίζεται για την αστυνόμευση, τη λειτουργία της δικαιοσύνης, την προστασία του περιβάλλοντος, ναι και πάλι! Αν προορίζεται στο να τραφεί αυτός που είναι φτωχότερος από εσένα και δεν έχει να φάει, ναι! Αν όμως προορίζεται για να πάνε κάποιοι άλλοι διακοπές με τα δικά σου λεφτά (πρόγραμμα κοινωνικού τουρισμού), ακόμα κι αν εσύ ο ίδιος δεν πας διακοπές, τότε πόσο δίκαιος είναι; Πόσο δίκαιο είναι να φορολογείσαι εσύ που μένεις στο ενοίκιο για να αγοράσει σπίτι κάποιος άλλος, που δεν θέλησε ή δεν κατάφερε να αποπληρώσει το δάνειό του; Πόσο δίκαιο είναι να φορολογείται ο κόπος σου για να επιδοτείται το ασφαλιστικό ταμείο μιας ΔΕΚΟ που χρεοκόπησε, ενώ έδινε μισθούς πολύ πάνω από τον εθνικό μέσο όρο;

Θα μπορούσαμε να ισχυριστούμε πως, εφόσον καλύπτονται οι βασικές ανάγκες κάθε ανθρώπου για ασφάλεια, τροφή, στέγη, θέρμανση και περίθαλψη, δίκαιο είναι να κρατά ο καθένας όλα τα αχλάδια που ο ίδιος παράγει! Εκτός των άλλων, αυτό θα δημιουργούσε και κίνητρο να φροντίζεις όσο το δυνατόν περισσότερες αχλαδιές και να παράγεις όσο το δυνατόν περισσότερα αχλάδια μπορείς. Όταν συμβαίνει αυτό, αρκεί να μοιράζεται ένα ελάχιστο ποσοστό της παραγωγής όλων των «αχλαδοπαραγωγών» και να χορταίνουν με το παραπάνω όλοι οι πεινασμένοι! Αν αντίθετα μοιράζεται το μεγαλύτερο ποσοστό του κόπου σου στους άλλους, σύντομα δεν θα ενδιαφέρεται κανείς να κουράζεται για να παράγει αχλάδια, αφού θα προτιμά να χορταίνει με τα αχλάδια των άλλων! Αυτό είναι που πρέπει να μαθαίνουν τα παιδιά μας στο σχολείο κι αυτό είναι που ακόμα δεν έμαθαν σε ολόκληρη την αντιπολίτευση (κι ένα μεγάλο μέρος της συμπολίτευσης). Γι’ αυτό και με ευκολία προτείνουν – νομίζοντας πως είναι δίκαιο – να φορολογηθούν περαιτέρω τα ήδη φορολογημένα κέρδη κάθε μεγάλης επιχείρησης, αν διανοηθούν οι μέτοχοι να μοιράσουν μεταξύ τους τον καρπό της επένδυσής τους. Μέχρι να φύγουν και οι επιχειρήσεις που έμειναν στη χώρα και να μην έρθει καμία καινούργια…! «Ο σοσιαλισμός είναι ωραίο πράγμα…», έλεγε η Μάργκαρετ Θάτσερ, «…μέχρι να τελειώσουν τα λεφτά των άλλων!». Μόνο που στον σύγχρονο κόσμο αυτό δεν συμβαίνει: τα λεφτά δεν τελειώνουν, απλώς σηκώνονται και φεύγουν! Και μαζί με αυτά, φεύγουν και οι θέσεις εργασίας που αυτά συντηρούσαν.

*Ο Γιώργος Καραβάνας είναι Μορ. Βιολόγος και πολ. στέλεχος της ΝΔ