Γιώργος Καραβάνας
Γιατί έχασε ο κος Καλογιάννης; Γιατί κέρδισε ο κος Μπέος;
Του Γ. Καραβάνα*
Όταν ανέλαβα καθήκοντα στη διοίκηση του νοσοκομείου της Λαμίας, ένας προϊστάμενος στη διοικητική ιεραρχία του υπουργείου μου είπε τα εξής κατά την πρώτη μας γνωριμία: «Κε Καραβάνα φαίνεστε ένας σοβαρός και ευγενής άνθρωπος! Να θυμάστε ωστόσο πως στα επείγοντα χρειάζεται που και που και καμιά χριστοπαναγία…!».
Οι ψυχολόγοι γνωρίζουν πως πέρα από ιδεολογίες και επιλογές, η ανθρώπινη φύση και συμπεριφορά στηρίζεται ουσιαστικά στην ισορροπία ποινών και ανταμοιβών κάθε κοινωνίας. Αυτό που στην καθομιλουμένη ονομάζουμε «ραβδί και καρότο». Συμφωνούν μάλιστα ότι το καρότο είναι συνήθως αποτελεσματικότερο από το ραβδί στις περισσότερες περιπτώσεις. Όταν ένας εργαζόμενος είναι ικανοποιημένος με τη δουλειά του, όταν επιβραβεύεται και αμείβεται δίκαια γι’ αυτήν, συνήθως την κάνει καλά και αποτελεσματικά. Η δε επιβράβευση δεν είναι απαραίτητα μόνο οικονομική. Επιβράβευση είναι και η προαγωγή. Είναι και οι καλές συνθήκες εργασίας. Επιβράβευση είναι και «ο καλός ο λόγος»! Ορισμένες θέσεις μάλιστα σε επιβραβεύουν από μόνες τους, λόγω αντικειμένου! Όταν ας πούμε δουλεύεις σε έναν δημοτικό παιδικό σταθμό, και μόνο η αγκαλιά των μαθητών σου αποτελεί ανταμοιβή – τουλάχιστον για τους πιο φιλότιμους – και αρκετός λόγος για να την κάνεις με όρεξη. Όταν είσαι μέλος μιας δημοτικής δομής πρόνοιας, και μόνο το ευχαριστώ των ωφελούμενων μερικές φορές αρκεί! Όταν είσαι μέλος ορχήστρας του δημοτικού ωδείου, εκτός από μισθό λαμβάνεις και χειροκρότημα!
Ας είμαστε όμως ρεαλιστές: δεν είναι όλες οι δουλειές έτσι. Υπάρχουν και δουλειές που από μόνες τους δίνουν πολύ λιγότερη χαρά. Δουλειές που, παρότι εξίσου ή και περισσότερο σημαντικές, όπως ας πούμε η αποκομιδή των σκουπιδιών ή το κλάδεμα των δέντρων, είναι λιγότερο ευχάριστες να τις κάνεις. Στις περιπτώσεις αυτές το φιλότιμο δεν αρκεί. Ούτε η καλλιέργεια της πεποίθησης ότι αυτό που κάνεις είναι σημαντικό για την πόλη. Δυστυχώς, για τις πιο δύσκολες και λιγότερο ευχάριστες δουλειές, εκτός από καρότο χρειάζεται και ραβδί. Αν μείνεις στην ευγένεια και το φιλότιμο απλά θα αποτύχεις. Θεωρώ πως εκεί ακριβώς έχασε ο Κος Καλογιάννης και κέρδισε ο Κος Μπέος. Ο πρώτος – ένας αναντίρρητα ευγενής και καλλιεργημένος αστός – αρνήθηκε ή δεν μπόρεσε να βάλει όλους τους υπαλλήλους του να δουλέψουν. Αρνήθηκε να γίνει δυσάρεστος σε αυτούς που διοικεί (κάτι σύνηθες όταν ταυτόχρονα ζητάς την ψήφο των διοικούμενών σου). Σε τέτοιες περιπτώσεις δύο επιλογές έχει κανείς: είτε βρίσκει κάποιον άλλον αιρετό για να κάνει τη «βρώμικη δουλειά» είτε δίνει τη λειτουργία εργολαβικά σε ιδιώτες. Όταν δεν μπορείς ή δεν θέλεις να κάνεις κάτι ο ίδιος, είτε λόγω χαρακτήρα, είτε λόγω θεσμικού πλαισίου, είτε λόγω έλλειψης κάποιου δημοτικού άρχοντα που είναι έτοιμος να συγκρουστεί αντί για σένα, η εργολαβία είναι μονόδρομος! Αναθέτεις σε έναν ή περισσότερους ιδιώτες συγκεκριμένες δημοτικές λειτουργίες, υπογράφεις συμφωνίες με αυστηρά καθορισμένα αντικείμενα και προδιαγραφές, και θεσπίζεις βαριές ρήτρες σε περίπτωση που δεν παραδοθούν τα συμφωνημένα.
Δυστυχώς, η απερχόμενη δημοτική αρχή απέρριψε από ιδεοληψία εκ προοιμίου την εναλλακτική αυτή κι έμεινε αναγκαστικά στην ανικανότητα και την έλλειψη των δύο πρώτων. Ενώ παρήγαγε έργο σε μια σειρά από σημαντικούς τομείς της ζωής της πόλης, η δημοτική μας αρχή έχασε το παιχνίδι της καθημερινότητας. Στα θετικά της προσμετρούνται οι εξαιρετικές επιδόσεις μας στον τομέα του πολιτισμού (δημοτικό Ωδείο, δημοτική Πινακοθήκη, λέσχες πολιτισμού, Διαχρονικό Μουσείο, ανάδειξη αρχαίου θεάτρου και πολλά ακόμα) καθώς και ο καλλωπισμός και σύγχρονος σχεδιασμός της πόλης (μακάρι ο
Κος Μαμάκος να βρει μια φόρμουλα αξιοποίησης κάποιων εκ των συντελεστών των παραπάνω επιτυχιών και στη δική του δημοτική θητεία), ενώ στα αρνητικά της προσμετρούνται η έλλειψη καθαριότητας, η κάκιστη διαχείριση του πρασίνου, η έλλειψη δημοτικής αστυνόμευσης σε συνδυασμό με την απουσία ρεαλιστικού σχεδιασμού για το πρόβλημα της στάθμευσης.
Θέλω να θυμίσω στους παλαιότερους Λαρισαίους το παλιό αισθητικό άλσος, όταν τον χώρο φρόντιζε και εκμεταλλεύονταν μικρή ιδιωτική επιχείρηση που είχε συνάψει σύμβαση με τον δήμο. Θέλω επίσης να θυμίσω το πώς ήταν το κέντρο «Φρούριο» και το αναψυκτήριο του κηποθέατρου όταν αυτά λειτουργούσαν ως δημοτικές επιχειρήσεις και πως είναι τώρα, που η χρήση τους έχει παραχωρηθεί έναντι ενοικίου σε ιδιώτες. Θυμίζω την πρόταση που έχω καταθέσει εδώ και χρόνια για ενοικίαση τμημάτων της κοίτης του Πηνειού που περνά μέσα στην πόλη, για κατασκευή ελαφρών αφαιρέσιμων κατασκευών, τις προδιαγραφές των οποίων θα ορίσει ο δήμος, για δραστηριότητες εστίασης, ενοικίασης ποδηλάτων κλπ, με υποχρέωση του ανάδοχου να φροντίζει τον παραχωρηθέντα χώρο (πράσινο, καθαριότητα, ασφάλεια, φωτισμό). Αν επισκεφθεί κανείς τη Βουδαπέστη αξίζει να κάνει μια βόλτα στο «νησί της Μαργαρίτας»: ένα εσωτερικό νησί στον Δούναβη εντός του ιστού της πόλης, που έχει μετατραπεί σε δημοτικό πάρκο. Θα συναντήσει εκεί πλήθος ελαφρών κατασκευών όπου μπορεί να αγοράσει ένα νερό ή ένα παγωτό, να ενοικιάσει ένα ποδήλατο ή ένα ηλεκτρικό αυτοκινητάκι, να φάει μια πίτσα ή ένα σάντουιτς. Όλα ενοικιασμένα σε ιδιώτες! Τα έσοδα από αυτές τις δραστηριότητες αποπληρώνουν τα συνεργεία που καθαρίζουν το χώρο, κλαδεύουν τα δέντρα, φροντίζουν το γκαζόν και τα λουλούδια. Δεν μπορεί να φροντίσει ολόκληρη την έκταση της κοίτης και ολόκληρο το αισθητικό άλσος η υπηρεσία πρασίνου ενός δήμου! Απαιτούνται γι’ αυτό πολύ περισσότεροι ανθρώπινοι και οικονομικοί πόροι και πολύ διαφορετικό στυλ διοίκησης. Δεν μπορείς να το κάνεις αν περιμένεις ψήφο από αυτούς που διοικείς! Δεν μπορείς να το κάνεις αν είσαι Καλογιάννης!
Ωστόσο, αν είσαι Μπέος ίσως μπορείς να κάνεις κάποια λίγα πράγματα. Ο δήμαρχος Βόλου – άνθρωπος γενικά χαμηλότερου μορφωτικού επιπέδου από τον δικό μας Δήμαρχο – κατάφερε να επανεκλεγεί (με πανηγυρικό μάλιστα τρόπο) ακριβώς επειδή έδωσε λύση στα προβλήματα της καθημερινότητας των Βολιωτών. Παρά τις καταστροφές που υπέστη η πόλη από τη νεροποντή, ο Κος Μπέος έπεισε τους Βολιώτες ότι είναι προσωπικά σε θέση να βάλει τα συνεργεία του δήμου να δουλέψουν! Ο δικός μας Δήμαρχος απέτυχε σε αυτό. Αν η ιδεολογία του δεν τον εμπόδιζε να αναθέσει κάποιες δημοτικές λειτουργίες σε ιδιώτες (κι αν το περιβάλλον του δεν προτιμούσε να ελέγχει το ίδιο τις όποιες εργολαβίες τελικά δόθηκαν) η μοίρα του ίδιου και της πόλης θα ήταν πολύ διαφορετική. Ελπίζω ο νέος μας δήμαρχος Κος Μαμάκος, να μιμηθεί τον Κο Μπέο σε όρους αποτελεσματικότητας και τον Κο Καλογιάννη σε όρους αισθητικής και οράματος.
*Ο Γιώργος Καραβάνας είναι Αν. Διοικητής του ΓΝΛαμίας
Ελάτε στην ομάδα μας στο viber για να ενημερώνεστε πρώτοι για τις σημαντικότερες ειδήσεις