Ένας Λαζόπουλος απ’ τα παλιά στη Λάρισα…

ΓΡΑΦΕΙ Ο Ανδρέας Γιουρμετάκης

ΚΑΙ ξαφνικά, στη γιορτή της «Ελευθερίας» που έγινε το βράδυ της Πέμπτης, στο Circus (τον υπέροχο χώρο που φέρει τη σφραγίδα του Βασίλη Λιάπη), βρήκαμε τον Λάκη Λαζόπουλο που είχαμε χάσει… Έναν Λαζόπουλο σχεδόν ποιητικό, με την αυτοσαρκαστική διάθεση που γνωρίζουμε και τη μοναδική του ικανότητα να βγάζει τις παθογένειες του Έλληνα στην επιφάνεια. Και να το κάνει με την αξιοπιστία του πλέον σύγχρονου αξονικού τομογράφου. Και βέβαια, με απίστευτο χιούμορ!..

ΑΝΑΜΦΙΒΟΛΑ μιλάμε για τον πιο σημαντικό σατιρικό ανατόμο της κοινωνίας μας στη σύγχρονη εποχή, που κατά τον Ανδρέα Πετρουλάκη (τον εξαιρετικό σκιτσογράφο του PROTAGON και της «Καθημερινής»), έψαξε και έφτιαξε Μήτσο –  Μήτσο το ψηφιδωτό της μικροαστικής Ελλάδας, έτσι που η ιστορική αυτή εκπομπή μπορεί να πει κανείς ότι ήταν το τηλεοπτικό ντιβάνι του ψυχαναλυτή απ’ όπου ανάβλυζαν όλα τα συμπτώματα που είχαν σημαδέψει την εφηβεία της κοινωνίας μας. Οι χαρακτήρες του, οι αξέχαστοι «Δέκα Μικροί Μήτσοι» ήταν πλήρεις και καθημερινοί, τους γνωρίζαμε,  τους συναντούσαμε γύρω μας – ο ιδιοφυής δημιουργός είχε αποκρυπτογραφήσει μ΄ έναν πραγματικά μοναδικό τρόπο τον κόσμο που ζούσαμε…

ΚΑΙ μετά, ήρθε η περίοδος των μνημονίων. Η περίοδος που η πολιτική μετριοπάθεια υποχώρησε και κυριάρχησαν οι υψηλοί τόνοι και ο διχαστικός λόγος. Τα «ή τους τελειώνουμε, ή μας τελειώνουν» και τα «ή εμείς ή αυτοί»…Οι χαρακτηρισμοί με καταγωγή από τον εμφύλιο: Τσολάκογλου, Γερμανοτσολιάδες κλπ… Κι εν τέλει, το διχαστικό δημοψήφισμα που έγινε αφορμή να τερματιστούν φιλίες ετών, να «χαλάσουν» οικογενειακά τραπέζια στις γιορτές, να κοπούν καθημερινές «καλημέρες» ίσως και διαπαντός κι οι φιλικές ή κοινωνικές σχέσεις ν’ αντιμετωπίζονται με καχυποψία. Θυμάμαι να μου τηλεφωνεί πρωτοκλασάτος υπουργός του ΠΑΣΟΚ και πριν μου πει αυτό που ήθελε, να με ρωτάει:

— Καταρχάς, πριν σου πω τι θέλω, θα μου επιτρέψεις να σε ρωτήσω: «είσαι με τον ΣΥΡΙΖΑ;». Για να ξέρω ρωτάω… Γιατί έχουμε καιρό να μιλήσουμε και θεωρώ ότι αυτό είναι καθοριστικό πλέον για να ξέρω αν μπορώ να σ’ εμπιστευτώ…

ΗΤΑΝ η εποχή της εχθροπάθειας που μας ανάγκασε όλους να πάρουμε θέση. Προσωπικά μιλώντας, θα εξομολογηθώ ότι μέχρι τότε τηρούσα απαρέγκλιτα τα δημοσιογραφικά προσχήματα περί ίσων αποστάσεων και αντικειμενικού –  κατά το δυνατόν – λόγου… Μπορεί κάποιους να τους έκρινα αυστηρά, άλλους αυστηρότερα κι άλλους ελάχιστα, πλην όμως ουδέποτε διανοήθηκα να πάρω θέση με φανατισμό… Πράγμα που δεν κατάφερα να αποφύγω εκείνη την γκρίζα εποχή. Την εποχή της εχθροπάθειας… Και δυστυχώς συνεχίζω να το κάνω γιατί το αποτύπωμα εκείνης της εποχής ήταν τόσο έντονο που δεν σβήστηκε ως τις μέρες μας… Δεν έχουν κλείσει ακόμη ούτε οι πληγές ούτε οι λογαριασμοί…

ΚΑΠΩΣ έτσι άλλωστε, κινήθηκαν και εξακολουθούν να κινούνται όσοι είχαν και έχουν δημόσιο λόγο… Προφανώς, γιατί δεν μπορούσαν και δεν μπορούν να κρατήσουν την προσωπική τους άποψη μακριά από την διελκυστίνδα που έχει εδώ και μια δεκαετία στηθεί. Αλλά και να μπορούσε να κρατηθεί αντικειμενικός κάποιος, η αντικειμενικότητά του έμπαινε στο μικροσκόπιο του ψηφιακού όχλου και το πόρισμα ήταν αδυσώπητο: όποιος δεν είναι μαζί μας, είναι απέναντι…

Ο ΛΑΖΟΠΟΥΛΟΣ δεν είχε ενδοιασμούς: προερχόμενος από την Αριστερά διάλεξε πλευρά από την πρώτη στιγμή. Ο λόγος του έγινε λιγότερο κοινωνικός, περισσότερο πολιτικός και εξαιρετικά επιθετικός. Από σατιρικός ανατόμος εξελίχθηκε σε μια περσόνα που θα μπορούσε να εκληφθεί ως ο «ενδέκατος Μήτσος», όπως ευφυώς τον χαρακτήρισε ο Πετρουλάκης σ’ ένα απολύτως διεισδυτικό του κείμενο τον Σεπτέμβριο του 2014. Ένας leader των μικροαστών που εξαπέλυε κάθε Τρίτη από το «Τσαντίρι» του ατελείωτους μονολόγους που μόχλευαν τα πάθη της εποχής… Έγινε ο προάγγελος της επερχόμενης πολιτικής αλλαγής την οποία προετοίμαζε και υποδέχθηκε με ρεβανσιστική διάθεση… Και την στήριξε μέχρι το τέλος.

ΑΥΤΟ που έκανε δεν ήταν πρωτόγνωρο: όλοι οι καλλιτέχνες είναι ευαίσθητοι στις κοινωνικές αλλαγές και νιώθουν την ανάγκη ακόμη και να στρατευτούν υπέρ τους… Το κοινό δεν ενοχλείται από αυτό, το αποδέχεται ευχαρίστως και συνήθως δεν κρίνει τον καλλιτέχνη απ’ αυτό. Αυτά ωστόσο, συμβαίνουν σε περιόδους που οι ιδεολογικές αντιπαραθέσεις δεν επηρεάζουν και δεν απειλούν την καθημερινότητα μιας χώρας… Σε περιόδους σχεδόν εμφυλιοπολεμικές όμως, όπως αυτή που ζήσαμε την τελευταία δεκαετία, οι αντιδράσεις του κοινού είναι εντελώς διαφορετικές…

ΕΤΣΙ, ο Λάκης είδε τον θαυμασμό ενός τμήματος της ελληνικής κοινωνίας να υποχωρεί… Να μετατρέπεται σε θυμό για την προπαγάνδα… Να του γυρίζει την πλάτη… Όσοι θαύμαζαν την οξυδέρκεια με την οποία αντιμετώπιζε τις διαδοχικές παθογένειες της φυλής κρατήθηκαν σε απόσταση… Κάποιοι θύμωσαν υπερβολικά μαζί του και έσπευσαν να τον απαξιώσουν… Προχθές στη γιορτή της «Ελευθερίας» όλοι μας τον ξαναβρήκαμε όπως ακριβώς τον αγαπήσαμε: σπιρτόζο, ποιητικό, ρομαντικό, με χιούμορ που σπανίζει… Μίλησε για τη Λάρισα, μέσα από μία ιστορία οικογενειακή –με πρωταγωνίστρια και πάλι την μαμά του- με απίθανη πλοκή και εξαιρετικό φινάλε. Μίλησε για τον θεσσαλικό κάμπο που όπως είπε, με την άπλα του τον έμαθε να  βλέπει μακριά χωρίς εμπόδια… Και μάγεψε όπως τα παλιά καλά χρόνια, γιατί ξαναβρήκε εδώ και πάλι την ίδια ματιά… Ελπίζω μ’ αυτή τη ματιά του θεσσαλικού κάμπου που τόσο γοητεύει να βλέπει για πάντα τα πράγματα… Αυτή τον καταξίωσε και αυτή θα του ξαναδώσει «ζεστό» πίσω, το κοινό του που είχε «κρυώσει» μαζί του.