Η τρίτη τεχνική συνάντηση του ευρωπαϊκού προγράμματος REXUS στο ΓΕΩΤΕΕ Κεντρικής Ελλάδας (φωτό)

Μπορεί ένα ευρωπαϊκό ερευνητικό έργο να φέρει κοντά όλους τους άμεσα εμπλεκόμενους φορείς για να συναποφασίσουν ρεαλιστικά, εφαρμόσιμα, βασισμένα σε επιστημονικά δεδομένα μέτρα για την αποτελεσματική διαχείριση των τομέων Νερού-Ενέργειας-Αγροδιατροφής-Περιβάλλοντος και την προσαρμογή στην Κλιματική Αλλαγή της λεκάνης απορροής του Πηνειού;

Η 3η τεχνική συνάντηση του ευρωπαϊκού Έργου REXUS που πραγματοποιήθηκε στο ΓΕΩΤΕΕ Κεντρικής Ελλάδας την Πέμπτη 25 Απριλίου είχε ως στόχο την παρουσίαση των 20 αυτών μέτρων που προκρίνουν οι φορείς που εκπροσωπούν όλους τους παραπάνω τομείς, καθώς και τη διαμόρφωση Οδικού Χάρτη για την «επόμενη μέρα». Το σύνολο των τεχνικών μέτρων υψηλής ιεράρχησης που προκρίθηκαν από το Έργο έχουν υιοθετηθεί και συμπεριληφθεί στην 2η Αναθεώρηση του Σχεδίου Διαχείρισης Λεκάνης Απορροής του Πηνειού.

Πρόκειται για το αποτέλεσμα διετούς συμμετοχικής διαδικασίας με την ενεργή εμπλοκή εκπροσώπων όλων των τομέων και τη χρήση πρωτοποριακών επιστημονικών μεθόδων και κριτηρίων. Η υιοθέτηση και εφαρμογή, μεταξύ άλλων, μη παρεμβατικών φιλοπεριβαλλοντικών μέτρων χαμηλού κόστους, θα οδηγήσει σε σημαντική μείωση της κατανάλωσης νερού και προστασία των εδαφικών πόρων, χωρίς επηρεασμό της αγροτικής παραγωγής, ακόμα και κάτω από δυσοίωνα σενάρια κλιματικής αλλαγής. Αυτό έδειξαν οι μαθηματικές προσομοιώσεις που εκτελέστηκαν από την ερευνητική ομάδα, η οποία περιλαμβάνει 19 επιστημονικούς εταίρους από 7 ευρωπαϊκές χώρες.

Στο πλαίσιο της καινοτόμου επιστημονικής προσέγγισης του Έργου, οι συμμετέχοντες ανέλυσαν τις προκλήσεις που αντιμετωπίζει η λεκάνη του Πηνειού, συνδιαμόρφωσαν ποσοτικοποιημένους στόχους και κατέληξαν από κοινού σε μια σειρά από ρεαλιστικά μέτρα με στόχο την αντιμετώπιση των περιβαλλοντικών και οικονομικών προκλήσεων της περιοχής, που αφορούν:

⮚ στη διαχείριση και βελτιστοποίηση της χρήσης υδατικών πόρων (τομέας Νερού) ⮚ στη βελτιστοποίηση της ενεργειακής απόδοσης (τομέας Ενέργειας)

⮚ στη βιωσιμότητα της γεωργίας μέσω μεθόδων αγρο-οικολογίας (τομέας Αγροδιατροφή) ⮚ στην αντιπλημμυρική προστασία μέσω φιλοπεριβαλλοντικών μέτρων (τομέας Περιβάλλοντος)
Στη συνάντηση, αναλύθηκαν τα μελλοντικά σενάρια θετικών επιπτώσεων από την εφαρμογή τους, ενώ οι συμμετέχοντες συνδιαμόρφωσαν τον οδικό χάρτη για την υλοποίησή τους. Τέλος, παρουσιάστηκανεπικαιροποιημένα επιστημονικά ευρήματα, εργαλεία και μέθοδοι που αναπτύχθηκαν στο πλαίσιο του Έργου, όπως το ολοκληρωμένο μετα-μοντέλο που αναλύει εναλλακτικά σενάρια διαχείρισης του συστήματος Νερού-Ενέργειας-Αγροδιατροφής-Περιβάλλοντος στη λεκάνη του Πηνειού και το διαδικτυακό παρατηρητήριο που αποτελεί αποθετήριο χαρτογραφικών δεδομένων και αποτελεσμάτων αξιολόγησης κρίσιμων δεικτών για την βιωσιμότητα των παραπάνω τομέων.

Πρόκειται για την τελευταία τεχνική συνάντηση του Έργου με τη συμμετοχή των ενδιαφερόμενων μερών του προγράμματος που εκπροσωπούν όλους τους τομείς του (Νερό, Ενέργεια, Αγροδιατροφή και Περιβάλλον) και όλα τα διοικητικά επίπεδα (ΤΟΕΒ, ΓΟΕΒ, ΥΠΕΝ, ΥΠΑΑΤ, συνεταιρισμοί, επιχειρήσεις κ.α). Τους επόμενους μήνες, η ομάδα του Ινστιτούτου Εδαφοϋδατικών Πόρων του Ελληνικού Γεωργικού Οργανισμού – ΔΗΜΗΤΡΑ θα ολοκληρώσει την σύνθεση των επιστημονικών εργαλείων και μεθόδων που έχουν αναπτυχθεί και εφαρμοστεί στην λεκάνη του Πηνειού και θα σχεδιάσει προτάσεις για τα επόμενα βήματα για την βιώσιμη διαχείριση των πόρων του περιοχής.

Το έργο REXUS έδειξε έμπρακτα και τεκμηριωμένα πώς μπορούμε με συναίνεση να αναδείξουμε ολιστικές λύσεις που εξασφαλίσουν την ασφάλεια των κρίσιμων τομέων Νερού, Ενέργειας, Αγροδιατροφής και Περιβάλλοντος. Η επόμενη μέρα στην εφαρμοσμένη έρευνα για την κοινωνία της Θεσσαλίας και της χώρας μας, ακούει στο όνομα SPONGEWORKS. Πρόκειται για την νέα φιλόδοξη προσπάθεια ευρωπαϊκής χρηματοδοτούμενης έρευνας να καταδειχθούν σε κλίμακα τοπίου οι πραγματικές θετικές επιπτώσεις από την εφαρμογή ήπιων προς το περιβάλλον, χαμηλού κόστους και ωφέλιμων για τον πρωτογενή μας τομέα λύσεων, που θωρακίζουν την περιοχή απέναντι στα ακραία καιρικά φαινόμενα που επιφέρει η κλιματική κρίση.
Λίγα λόγια για το Έργο:

To REXUS είναι μια Δράση Έρευνας και Καινοτομίας, που χρηματοδοτείται από το πρόγραμμα Ορίζοντας 2020 της Ευρωπαϊκής Ένωσης και υλοποιείται από μία κοινοπραξία 19 εταίρων από 7 διαφορετικές χώρες (Ελλάδα, Ισπανία, Ηνωμένο Βασίλειο, Ιταλία, Ολλανδία, Ρουμανία και Κολομβία). H λεκάνη του Πηνειού αποτελεί μία από τις πέντε πιλοτικές περιοχές του έργου.

Στο πλαίσιο του προγράμματος, επιστημονικά ινστιτούτα από κοινού αναλύουν, συνδυάζουν και συνθέτουν για πρώτη φορά επιστημονικά δεδομένα για τους τομείς ενέργειας-αγροτικής παραγωγής νερού και οικοσυστημάτων και των μεταξύ τους σχέσεων και αλληλεπιδράσεων υπό το πρίσμα της κλιματικής αλλαγής, με σκοπό να διαμορφώσουν και να προτείνουν συγκεκριμένα μέτρα που θα διασφαλίζουν τη βιωσιμότητα και την ανθεκτικότητα των πόρων και των κοινωνιών απέναντι στις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής και των προκλήσεων που αντιμετωπίζουν οι συγκεκριμένοι τομείς. Τα μέτρα αυτά θα συνδιαμορφωθούν με τη συμβολή και προς όφελος όλων των άμεσα ενδιαφερομένων, οι οποίοι για πρώτη φορά συναντιούνται και συζητούν προκειμένου να συνδιαμορφώσουν κοινές προτάσεις για το μέλλον του τόπου τους.