Απολογισμός δράσης του 5ου Λυκείου Λάρισας μέσα από τα Γενικά Αρχεία του Κράτους

Το σχολείο καλλιεργεί τις αξίες της δημοκρατίας και θυμίζει στους μαθητές-αλλά και στους μεγαλύτερους-μέσα από τα αρχεία του Κράτους, εποχές που κυριαρχούσε ο ιδεολογικός έλεγχος της εκπαίδευσης, φωτίζοντας μια πολύ ευαίσθητη περίοδο της ιστορίας της.

«Tο σχολείον οφείλει να μεριμνά διά την ευπρεπή εμφάνισιν και την κοσμίαν συμπεριφοράν των μαθητών εντός και εκτός αυτού. H εκκεντρική κόμμωσις και ενδυμασία διά τα θήλεα, η μακρά και ατημέλητος κόμη και ουχί ευπρεπής ενδυμασία διά τους άρρενας είναι απαράδεκτα (…)»

«Tο σχολείον οφείλει να παρακολουθή και εφορά την εξωσχολικήν ζωήν και συμπεριφοράν των μαθητών του. (…)».

Αυτή την  εξαιρετική  ευκαιρία να γνωρίσουν οι μαθητές τον κόσμο των αρχείων και να καλλιεργηθούν στην αρχειακή και ιστορική συνείδηση, έδωσε στη διάρκεια της σχολικής χρονιάς, το πρόγραμμα των Γενικών Αρχείων του Κράτους της Λάρισας(ΓΑΚ). Με αφορμή τη λήξη της σχολικής χρονιάς, πραγματοποιήθηκε απολογισμός αυτού του προγράμματος.

Στο πλαίσιο του προγράμματος υλοποιήθηκε καταρχάς, βιωματική δράση στο χώρο του Εργαστηρίου Πληροφορικής του σχολείου, τον Ιανουάριο του 2024.

Οι υπεύθυνες των ΓΑΚ, κ. Βασιλική Βλάχου Βιβλιοθηκονόμος-Μουσειολόγος και κ. Δήμητρα Βουλτσίδου, φιλόλογος, παρουσίασαν στους μαθητές και τις μαθήτριες του προγράμματος «Δημοκρατία και Εκπαίδευση-Εχθρός της Δημοκρατίας ο Ναζισμός» από τις τρεις τάξεις του σχολείου, καθώς και σε μαθητές/μαθήτριες του τμήματος Β3 του σχολείου, το πρόγραμμα των ΓΑΚ με τίτλο «Η αμφίεση μαθητών, εκπαιδευτικών κατά τη δικτατορία» μέσα από τις ιστορικές πηγές. ΟΙ μαθητές/τριες εργάσθηκαν με τις αρχειακές πηγές που τους δόθηκαν, έμαθαν να αντλούν πληροφορίες, να διατυπώνουν ιστορικά ερωτήματα και να βγάζουν συμπεράσματα υπό την καθοδήγηση των υπευθύνων των ΓΑΚ.

Οι μαθητές είχαν την ευκαιρία να διαπιστώσουν την αντιδημοκρατική, απολυταρχική, αντιεκπαιδευτική πολιτική στα χρόνια της δικτατορίας, όπου ο «εθνικός τύπος» του μαθητή ήταν αυτός που ακούει όσα επιτρέπεται να διδαχθούν. Μέσα από τη βιωματική μελέτη αισθάνθηκαν το πάγωμα της ψυχής, διαβάζοντας τις εγκυκλίους-διαταγές για τη λειτουργία των σχολείων. Κατάλαβαν ότι την περίοδο αυτή, δεν υπήρχε ελευθερία λόγου, έκφρασης, ιδεών και προσωπικών επιλογών. Κατάλαβαν ότι οι εκπαιδευτικοί έχαναν τον παιδαγωγικό τους ρόλο και υποχρεώνονταν να τιμωρούν τους μαθητές που παρέκκλιναν από τις οδηγίες.

Στη διάρκεια του προγράμματος δόθηκε η δυνατότητα να δουλέψουν ομαδικά και να γνωρίσουν τις αρχές του σεβασμού, της δημοκρατικής συνύπαρξης, της μη βίαιης επίλυσης συγκρούσεων και της αλληλεγγύης. Οι μαθητές αφού μελέτησαν τις αρχειακές πηγές κλήθηκαν με βάση αυτές, να διαμορφώσουν ερευνητικά ερωτήματα. Στη συνέχεια κατέγραψαν τις παρατηρήσεις τους και επιχείρησαν να δώσουν απάντηση στα ερευνητικά ερωτήματα, σύμφωνα με τις αρχές της ανακαλυπτικής μάθησης. Παράλληλα δόθηκε χρόνος για συζήτηση και σχολιασμό των κειμένων που διάβασαν, αλλά και την παρουσίαση ιστοριών που είχαν ακούσει από το οικογενειακό τους περιβάλλον.

Οι μαθητές/μαθήτριες απάντησαν στο ιστορικό ερώτημα: Ποια εμφάνιση και συμπεριφορά ζητούσε το κράτος από τους μαθητές και τους εκπαιδευτικούς, την περίοδο της δικτατορίας;

Ένα δείγμα, μεταξύ των απαντήσεων:

«Η εμφάνιση που άρμοζε σε μαθητές και καθηγητές εντός του σχολείου, έπρεπε να είναι κόσμια και ευπρεπής, ειδάλλως θα τιμωρούνταν σύμφωνα με την επίσημη διαταγή της εποχής. Η αυστηρή αντιμετώπιση δεν περιορίζονταν μόνον στην ένδυση, αλλά και στην κόμμωση, καθώς έπρεπε να είναι ιδιαίτερα αυστηρή. Στη συνέχεια οι καθηγητές εκείνης της εποχής αποτελούσαν το παράδειγμα για τους μαθητές, γεγονός που τους επέβαλε να ακολουθούν ευπρεπή συμπεριφορά. Από την άλλη πλευρά και η συμπεριφορά τους έπρεπε να είναι συγκεκριμένη, αφού δεν μπορούσαν να εκφράσουν την άποψή τους ελεύθερα. Επιπλέον οι μαθητές, δεν είχαν το δικαίωμα να φέρουν αντίρρηση στους κανονισμούς, γεγονός που διαφαίνεται χαρακτηριστικά, από το ότι ελέγχονταν ακόμη και εκτός του σχολείου, αφού δεν είχαν καν την ευκαιρία να παρευρεθούν σε χώρους που δεν αρμόζουν στην ηλικία, αλλά και στην εκπαίδευσή τους. Συμπερασματικά, μαθητές και καθηγητές είχαν χειραγωγηθεί για να ταιριάζουν με την εποχή τους».

Η μελέτη των αρχείων λειτούργησε συμπληρωματικά προς τη σχολική εκπαίδευση και οι μαθητές ανακάλυψαν τις σχέσεις που συνδέουν τη λειτουργία του κράτους με την ιστορία.

Υπεύθυνη εκπαιδευτικός του σχολείου για την υλοποίηση του προγράμματος: Βάγια Ντρογκούλη. Μέλος της Παιδαγωγικής Ομάδας: Αρχοντία Γιαννακάκη.

Συνεργασία με το πρόγραμμα «Δημοκρατία και Εκπαίδευση». Συντονισμός: Αρχοντία Γιαννακάκη. Μέλος της Παιδαγωγικής Ομάδας: Καλλινίκη Θεοδωροπούλου