Το ανυπότακτο χωριό της Μαγνησίας που εγκαταλείφθηκε, επανιδρύθηκε αλλού και πήρε το όνομα βασίλισσας

Η Αμαλιάπολη, γνωστή και ως Νέα Μιτζέλα, είναι παραθαλάσσιο χωριό του δυτικού Παγασητικού κόλπου. Είναι τόπος παραθερισμού και έχει μεγάλη ιστορία καθώς κάποτε ήταν ορεινό χωριό του Πηλίου!

Η Αμαλιάπολη είναι η εξέλιξη της παλαιάς Μιτζέλας, η οποία κατά την τουρκοκρατία βρισκόταν κρυμμένη μέσα στο δάσος του βορειοανατολικού Πηλίου. Η ονομασία αυτή στα τουρκικά σήμαινε γυαλισμένος, στιλπνός.

Τα ερείπιά του βρίσκονται βόρεια της Ζαγοράς μέσα σε παρθένο δάσος μεταξύ Πουρίου και Βένετου, με θέα το Αιγαίο. Πλέον προσεγγίζεται μόνο μέσα από μονοπάτια.

Οι Μιτζελιώτες ήταν ξακουστοί ναυτικοί. Είχαν πολλά καΐκια και καράβια, με τα οποία έλαβαν μέρος στην επανάσταση του 1821. Δύο σημαντικοί οπλαρχηγοί ήταν οι Γιώργος Γριζάνος και Δημήτριος Καλαμίδας.

Οι ανυπότακτοι αγωνιστές και οι οικογένειές τους βρέθηκαν στο στόχαστρο των Τούρκων, που έκαψαν το χωριό. Στην ιστορία έχουν μείνει και οι γυναίκες της Μιτζέλας, οι οποίες προτίμησαν να πέσουν στο γκρεμό ή την θάλασσα με τα παιδιά τους για να μην αιχμαλωτιστούν και ατιμαστούν.

Οι Μιτζελιώτες εκτός από τον τόπο τους, πολέμησαν με επιτυχία στην Πελοπόννησο κατά του Ιμπραήμ πασά στις μάχες του Νεόκαστρου Πύλου και της Σχινόλακκας Μεσσηνίας, συνεργαζόμενοι συνήθως με τα μακεδονικά στρατεύματα υπό την αρχηγία του στρατηγού Καρατάσου.

Ο οπλαρχηγός Καλαμίδας και η μετοίκηση στην Σκόπελο
Ο Μιτζελιώτης οπλαρχηγός Καλαμίδας σκοτώθηκε στη μάχη της Αταλάντης το 1826 από άνδρες του τουρκαλβανού στρατηγού Μουστάμπεη, οι οποίοι διαμέλισαν το σώμα του. Τα παιδιά του Δημητρίου Καλαμίδα, Απόστολος, Γώγος, Αλέξης και Στεφανής, συνέχισαν τις μάχες , όπως στη Γατζέα Πηλίου, κατά την οποία φονεύτηκε ο Αλιό πασάς, στο νησάκι Αλατάς της Μηλίνας και στο Τρίκερι. Μάλιστα στην μάχη του Τρικερίου το 1827, που διεξήχθη πάνω σε απότομες βραχοπλαγιές και γκρεμούς, εξολόθρευσαν τον τουρκαλβανό στρατηγό Νούρκα Σέβρανη, κρατώντας ως λάφυρο τη σπάθα του.

Απομεινάρι εκείνης της περιόδου αποτελεί το λησμονημένο οχυρωματικό έργο του λεγόμενου τειχόκαστρου του Τρικερίου που ξεκινά από την θάλασσα και φτάνει μέχρι την κορυφογραμμή του Τισαίου όρους. Υπήρξαν αντίποινα και το 1928 τα τούρκικα στρατεύματα επιτέθηκαν και έκαψαν το παλιό χωριό του Πηλίου. Ήταν η δεύτερη και πιο μεγάλη καταστροφή της Παλαιάς Μιτζέλας μετά την επιδρομή του ’23. Έτσι οι κάτοικοι εγκατέλειψαν το χωριό οριστικά και κατέφυγαν στη Σκόπελο.

Από την Μιτζέλα στην Αμαλιάπολη στη Σκόπελο
Οι Μιτζελιώτες παρέμειναν μέχρι το 1835. Στη συνέχεια επέστρεψαν στην Μαγνησία και ίδρυσαν τον νέο οικισμό, μετά από ενέργειες του οπλαρχηγού και εκλεγμένου μέλους της Ε΄ Εθνοσυνέλευσης Γεωργίου Γριζάνου, ο οποίος πρωτοστάτησε στην ίδρυση της Αμαλιάπολης, πετυχαίνοντας την εξαγορά της αναγκαίας εδαφικής έκτασης από το ελληνικό Δημόσιο, για λογαριασμό των των προσφύγων συμπατριωτών του.

Το νέο χωριό ιδρύθηκε νότια από τη χερσόνησο Κορακονήσι στην ανατολική απόληξη της συνοριακής γραμμής του πρώτου ελληνικού κράτους και πήρε την ονομασία του αργότερα προς τιμήν της βασίλισσας Αμαλίας, συζύγου του Βαυαρού βασιλιά Όθωνα.

Η ονομασία ήταν ένας διπλωματικός ελιγμός για την εδαφική εξασφάλιση της τότε παραμεθόριας περιοχής της Αμαλιάπολης – Σούρπης, η ένταξη της οποίας στο ελληνικό κράτος αμφισβητούταν έντονα από την οθωμανική πλευρά και είχε είχε γίνει αντικείμενο έντονης διένεξης κατά την χάραξη των ελληνοτουρκικών συνόρων λίγα χρόνια νωρίτερα.

Η περιοχή ήταν μεγάλης στρατηγικής σημασίας για την ελληνική πλευρά, καθότι παρείχε τη δυνατότητα ελέγχου του Παγασητικού κόλπου, ο οποίος είχε παραμείνει στα χέρια της Οθωμανικής αυτοκρατορίας μετά τη χάραξη των πρώτων συνόρων και μέχρι το έτος 1881.

Στις 23 Ιουνίου 1839, με βασιλικό διάταγμα ονομάστηκε «Αμαλιόπολις» -αργότερα επικράτησε το «Αμαλιάπολις»-, προς τιμήν της βασίλισσας Αμαλίας. Το επισκέφτηκε για μία φορά μαζί με τον Όθωνα το 1845, σε ιδιαίτερα θερμή υποδοχή των κατοίκων.

Το βασιλικό ζευγάρι διανυκτέρευσε στο σπίτι του Γριζάνου, στο οποίο σήμερα υπάρχει το ξενοδοχείο «Αμαλία».

Η βασίλισσα σε ανταπόδοση ίδρυσε και χρηματοδότησε από το προσωπικό της ταμείο το Παρθεναγωγείο, το οποίο λειτούργησε για πολλά χρόνια.

Τον 19ο αιώνα, η Αμαλιάπολη ξεχώρισε ως ναυτικό κέντρο. Στην πλειοψηφία οι άνδρες του χωριού εργάζονταν είτε ως πλοιοκτήτες, είτε ως καπεταναίοι, ναυπηγοί και κατώτερο πλήρωμα. Τα ποντοπόρα πλοία του χωριού ταξίδευαν σ’ όλα τα γνωστά λιμάνια της Μεσογείου, της Μαύρης θάλασσας και της βόρειας Ευρώπης.

Οι Νηές

Οι Νηές απέχουν 7 χιλιόμετρα από την Αμαλιάπολη.

Μετά τον απελευθερωτικό Αγώνα του 1821, αναπτύχθηκε έντονα η ελαιοκαλλιέργεια. Δύο ελαιοτριβεία της περιοχής, το πρώτο ιδιοκτησίας Δάνα-Αλεξοπούλου-Τσιγκρινού-Αναγνωστοπούλου και το δεύτερο Γεωργίου Τριάντου, από το 1995 χαρακτηρίζονται ως ιστορικά μνημεία γιατί «αποτελούν αξιόλογο και αντιπροσωπευτικό δείγμα παραδοσιακής προβιομηχανικής εγκατάστασης, σημαντικό για τη μελέτη της ιστορίας της αρχιτεκτονικής».

Ο μεταγενέστερος παραθαλάσσιος οικισμός ιδρύθηκε με την κατασκευή αγροτικών καλυβιών, για να είναι πιο κοντά οι κάτοικοι της Σούρπης στα κτήματά τους κατά τη συγκομιδή.

Δείτε την Αμαλιάπολη και τις γειτονικές Νηές μέσα από τα πλάνα του CHRIS.P-LifeAfterGravity:

Πηγή: mixanitouxronou.gr