Ελληνική «οµπρέλα» ζητούν οι χώρες της Βαλτικής – Ο ρόλος της 110 Πτέρυγας Μάχης στη Λάρισα

Οχι µέχρι νεωτέρας λέει η Αθήνα στο αίτηµα των Βαλτικών Χωρών (Εσθονία, Λετονία, Λιθουανία) για συµµετοχή της Ελλάδας στην επιτήρηση του εναερίου χώρου τους. Το αίτηµα Λιθουανίας και Εσθονίας (περιλαµβανοµένης της Λετονίας η οποία παρεµβάλλεται) αφορά την επιτήρηση του εναερίου χώρου τους, στα σύνορα των οποίων υπάρχει τακτικά αρκετή ένταση ανάµεσα στις αεροπορικές δυνάµεις του ΝΑΤΟ και της Ρωσίας. Ενας από τους βασικούς λόγους που αυτή τη στιγµή η Πολεµική Αεροπορία δεν µπορεί να επιχειρήσει και στις Βαλτικές Χώρες είναι ότι έχει αναλάβει την επιτήρηση των εναερίων χώρων Αλβανίας, Μαυροβουνίου και Βόρειας Μακεδονίας, ενώ σύντοµα θα ξεκινήσει η ανάλογη αποστολή και πάνω από τη Βουλγαρία.

Οι αυξηµένες υποχρεώσεις της Πολεµικής Αεροπορίας (Π.Α.) στην επιτήρηση του εναερίου χώρου χωρών των Βαλκανίων αποτελούν τον κύριο λόγο που υποχρεώνει την Αθήνα να απαντήσει αρνητικά στην παρούσα φάση στο αίτηµα εταίρων από την περιοχή της Βαλτικής για τη στάθµευση µαχητικών F-16. Συγκεκριµένα, η Λιθουανία και η Εσθονία είχαν καταθέσει αίτηµα στην Αθήνα για την εξέταση της δυνατότητας µεταστάθµευσης F-16 στην επικράτεια της µιας ή της άλλης χώρας, µε σκοπό την πραγµατοποίηση αποστολών επιτήρησης του εναερίου χώρου και των τριών χωρών της Βαλτικής (περιλαµβανοµένης της Λετονίας, η οποία παρεµβάλλεται). Οι βαλτικές χώρες δεν διαθέτουν µαχητικά αεροσκάφη, ως εκ τούτου ο εναέριος χώρος τους επιτηρείται από άλλα κράτηµέλη του ΝΑΤΟ, µε βασικό στόχο την προστασία τους από την πιο ουσιαστική απειλή κατά της Συµµαχίας, τη Ρωσία. Στην ευρύτερη περιοχή έχουν, µάλιστα, κατά καιρούς γίνει αναχαιτίσεις ρωσικών µαχητικών, ιδίως πάνω από τη Βαλτική.

Οι συζητήσεις ανάµεσα σε Αθήνα και βαλτικές χώρες αφορούν, βεβαίως, αποστολή επιτήρησης εναερίου χώρου (Air policing) του ΝΑΤΟ, στην οποία συµβάλλουν τα κράτη-µέλη ανάλογα µε τις δυνατότητές τους. Επιπλέον, η Ελλάδα επικαλείται τον αυξηµένο φόρτο εργασίας της Π.Α. στο Αιγαίο και στην περιοχή ευθύνης της. Ενώ, επιπλέον, η Π.Α. έχει φέτος ήδη διοργανώσει και συµµετάσχει σε δύο ασκήσεις που απαιτούσαν τεράστια επιχειρησιακή προσπάθεια αλλά και οργανωτικό κόστος. Υπενθυµίζεται ότι πριν από λίγες ηµέρες στην Ανδραβίδα διοργανώθηκε η νατοϊκή άσκηση «Ramstein Flag ’24», ενώ η Π.Α. έστειλε συνολικά τέσσερα F-16 και δύο C-130 στην ινδική άσκηση «Tarang Shakti» κατά το πρώτο δεκαπενθήµερο του Σεπτεµβρίου.

Μαχητικά αεροσκάφη της Π.Α. (κατά κανόνα F-16) ήδη έχουν την ευθύνη επιτήρησης των εθνικών εναερίων χώρων της Αλβανίας, του Μαυροβουνίου και της Βόρειας Μακεδονίας, ενώ εντός των πρώτων µηνών του 2025 η αποστολή αυτή στο πλαίσιο του ΝΑΤΟ θα επεκταθεί και στη Βουλγαρία. Η ευθύνη για την επιτήρηση του εναέριου χώρου των τριών κρατών των ∆υτικών Βαλκανίων µοιράζεται µεταξύ Ελλάδας και Ιταλίας, µε αεροσκάφη να πετούν πάνω από αυτές τις χώρες κάθε 15 ηµέρες. Η «Κ» είχε αποκαλύψει εγκαίρως (Ιούνιος 2023) το αίτηµα της Σόφιας µέσω του ΝΑΤΟ για τις πτήσεις επιτήρησης πάνω από τη Βουλγαρία. Ηδη, πάντως, η Π.Α. και η βουλγαρική αεροπορία (διαθέτει έναν µικρό αριθµό, µε περιορισµένη διαθεσιµότητα, παλιών Mig-29a) βρίσκονται σε πολύ στενή συνεργασία, όπως φάνηκε και από την πρόσφατη άσκηση «Thracian Viper ’24», όπου ελληνικά F-16 συµµετείχαν σε διάφορα σενάρια σε όλο το εύρος του βουλγαρικού εναερίου χώρου, δίχως να χρειαστεί να προσγειωθούν στη χώρα. Επέστρεφαν καθ’ όλη τη διάρκεια της άσκησης αυθηµερόν στις βάσεις τους σε Λάρισα και Βόλο.

Αξίζει να σηµειωθεί ότι η Βουλγαρία έχει συµφωνήσει στην προµήθεια συνολικά 8 F-16 Βlock 70 και το πρώτο αναµένεται να προσγειωθεί το 2025. Μια ενδιαφέρουσα πτυχή για το ζήτηµα της επιτήρησης του εναερίου χώρου της Βουλγαρίας είναι αυτή της τουρκικής παρέµβασης. Η Τουρκία κινήθηκε σχεδόν δύο µήνες µετά την Ελλάδα στο πλαίσιο του ΝΑΤΟ ζητώντας και αυτή συµµετοχή στην επιτήρηση του εναερίου χώρου της Βουλγαρίας, κατά την πάγια πρακτική της Αγκυρας να παρεµβαίνει όπου υπάρχει ελληνική παρουσία στην ευρύτερη περιοχή. Αξίζει να σηµειωθεί ότι η συµφωνία Σόφιας – Αγκυρας ήρθε έπειτα από αίτηµα της Τουρκίας, σε αντίθεση µε την ελληνοβουλγαρική συµφωνία που προέκυψε ύστερα από διµερείς επαφές ανάµεσα στις δύο χώρες.

Σηµειώνεται, τέλος, ότι από τους συµµάχους έχει ζητηθεί και πυροβολαρχία Patriot, την οποία επίσης στην παρούσα φάση δεν µπορεί να παραχωρήσει η Ελλάδα, καθώς µία βρίσκεται στη Σαουδική Αραβία (εξόδοις των Σαουδαράβων) και οι εγχώριες ανάγκες αεράµυνας είναι ήδη αυξηµένες.

H Πολεµική Αεροπορία έχει στην παρούσα φάση αυξηµένες υποχρεώσεις, καθώς «περιπολεί» σε Αλβανία, Μαυροβούνιο, Βόρεια Μακεδονία, ενώ σύντοµα θα προστεθεί και η Βουλγαρία.

Εφημερίδα Καθημερινή