Τρόφιμα: «Παγώνουν» οι τιμές; – Τι δείχνουν τα στοιχεία [πίνακας]

Τάσεις σταθεροποίησης παρουσιάζουν οι τιμές στα τρόφιμα εντός του 2024. Αυτό τουλάχιστον αποτυπώνεται στα επίσημα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ που επεξεργάστηκε ο ΟΤ. Όπως προκύπτει, ο πληθωρισμός τροφίμων («Διατροφή και αλκοολούχα ποτά») ανέρχεται στο 0,5%, εάν η σύγκριση πραγματοποιηθεί μεταξύ του Ιανουαρίου και του Οκτωβρίου του 2024 (βλ. πίνακα).

Βέβαια, αυτό δε συνεπάγεται ότι δεν υπάρχει ακρίβεια, αλλά το αντίθετο, καθώς ακόμη και η μισή μονάδα δείχνει -έστω και μικρές- ανατιμήσεις στο γενικό σύνολο των προϊόντων (επιμέρους αυξήσεις και επιμέρους μειώσεις σε διάφορα προϊόντα υφίστανται. Ωστόσο, συνιστά μια οδό που ενδέχεται να οδηγήσει σε σταθεροποίηση, σχετικά με τις τιμές στα τρόφιμα.

Κάτι τέτοιο μένει να αποδειχθεί κατά το επόμενο χρονικό διάστημα. Άλλωστε, o πληθωρισμός τροφίμων ήταν στο 3,2% τον Σεπτέμβριο και στο 1,5% τον Οκτώβριο, σύμφωνα με την ΕΛΣΤΑΤ, κάτι που δείχνει ότι σημειώθηκαν ανατιμήσεις σε σχέση με την αντίστοιχη περυσινή περίοδο.

Πληθωρισμός: Ο νέος…ελέφαντας στο «δωμάτιο» – Τι προκαλεί πλέον την ακρίβεια [γράφημα]

Συνεπώς, καθίσταται σαφές ότι οι «βαριές» συνιστώσες του πληθωρισμού έχουν αλλάξει πεδίο. Για παράδειγμα η κατηγορία «Ξενοδοχεία, καφές, εστιατόρια» έχει αυξηθεί κατά 4,86% μεταξύ Ιανουαρίου-Οκτωβρίου 2024, κάτι που σχετίζεται -μεταξύ άλλων- και με τον τουρισμό.

Αλλά και η στέγαση είναι «ανεβασμένη» κατά 3,73% μέσα σε 10 μήνες, κάτι που δείχνει ότι το «ράλι» στις τιμές των ακινήτων συνεχίζεται. Παράλληλα και ο Γενικός Δείκτης αγγίζει το 3,71% μέσα στο εξεταζόμενο διάστημα, κάτι που δείχνει πως η ακρίβεια έχει «απλωθεί» και σε άλλα επίπεδα της οικονομικής ζωής (βλ. πίνακα)

Το μεγάλο πρόβλημα στις υπηρεσίες και όχι στα τρόφιμα

Μία βασική παράμετρος συσχετίζεται με την άνοδο των τιμών στις υπηρεσίες, κάτι που αναλύθηκε διεξοδικά σε άλλο δημοσίευμα του ΟΤ. Πάντως, είναι χαρακτηριστικό ότι ο Δείκτης των Υπηρεσιών έχει αυξηθεί κατά σχεδόν 5% μέσα στο 10μηνο αυτό, κάτι που αποτελεί ένα επιπλέον «αγκάθι». Σύμφωνα με έκθεση της Alpha Bank, η οποία δημοσιοποιήθηκε πριν από λίγες ημέρες, από το ξέσπασμα της πανδημίας και μετά, η πτώση της ζήτησης, πρωτίστως για υπηρεσίες και δευτερευόντως για συγκεκριμένα αγαθά είχε αποτέλεσμα την επικράτηση αποπληθωριστικών πιέσεων. Από το φθινόπωρο του 2021, ωστόσο, η εικόνα αντιστράφηκε, με την εμφάνιση πληθωριστικών πιέσεων.

Από τις αρχές του έτους, ο Εναρμονισμένος Δείκτης Τιμών Καταναλωτή (Όπως τον «μετράει» η Eurostat) έχει αυξηθεί κατά 3%, κατά μέσο όρο, σε ετήσια βάση, με τις τιμές των υπηρεσιών να καταγράφουν άνοδο κατά 4,2% συμβάλλοντας κατά τα 2/3 στην άνοδο του γενικού δείκτη. Μάλιστα, για το 2024, οι υπηρεσίες στην Ελλάδα αντιπροσωπεύουν το 46,4% του Εναρμονισμένου Δείκτη Τιμών Καταναλωτή, το οποίο είναι το πέμπτο υψηλότερο στην ΕΕ-27 και υψηλότερο του μέσου όρου αυτής (42,3%)

Παρόμοια είναι η εικόνα στην Ευρωζώνη, με τον μέσο πληθωρισμό να διαμορφώνεται σε 2,4%, το πρώτο δεκάμηνο του έτους, και τις τιμές των υπηρεσιών να αντιπροσωπεύουν τα 3/4 αυτής της ανόδου. Τα στοιχεία, συνεπώς, καταδεικνύουν ότι η συνεισφορά των τιμών των υπηρεσιών στη διαμόρφωση του πληθωρισμού, στην τρέχουσα συγκυρία, είναι καθοριστικής σημασίας.

Οι τιμές

Τι γίνεται όμως με τις τιμές στις υπηρεσίες στην Ελλάδα; Όπως δείχνει η ανάλυση της Alpha Bank, το πρώτο εννεάμηνο του έτους, οι τιμές της κατηγορίας που περιλαμβάνει τις υπηρεσίες αναψυχής και προσωπικής φροντίδας κατέγραψαν τη μεγαλύτερη άνοδο, ίση με 5,6%, ενώ ακολούθησαν οι τιμές που σχετίζονται με τις υπηρεσίες πακέτων διακοπών και παροχής καταλυμάτων (5%), τις μεταφορές (3,7%), τις διάφορες υπηρεσίες (3,3%) και τη στέγαση (3,1%). Αντίθετα, μείωση κατά 0,9% σημείωσαν οι υπηρεσίες που σχετίζονται με την επικοινωνία, με τις τιμές της εν λόγω κατηγορίας να καταγράφουν διαρκή μείωση από το 2020.

H προσαρμογή των τιμών των υπηρεσιών στο γενικό επίπεδο τιμών τείνει να καθυστερεί περισσότερο σε σύγκριση με την προσαρμογή των τιμών άλλων κατηγοριών, όπως της ενέργειας, των τροφίμων και λοιπών αγαθών. Αυτό συνέβη κατά τη διάρκεια της ενεργειακής κρίσης, καθώς ο Εναρμονισμένος Δείκτης Τιμών Καταναλωτή αυξήθηκε κατά 9,3% το 2022 και 4,2% το 2023, με τις τιμές των υπηρεσιών να αυξάνονται ηπιότερα, κατά 4,5% σε αμφότερα τα έτη, ενώ αντίθετα, οι τιμές των τροφίμων αυξήθηκαν κατά 12% και 11,7% αντίστοιχα.

Και το πρόβλημα δε σταματάει μόνο εκεί. Ο πυρήνας του ελληνικού πληθωρισμού (εξαιρούνται τρόφιμα και ενέργεια) βρίσκεται στο 5,56% (βλ. πίνακα) μεταξύ Ιανουαρίου και Οκτωβρίου του 2024, κάτι που δείχνει ότι είναι εύλογο να υπάρχει ανησυχία για το γενικό επίπεδο ανατιμήσεων στην Ελλάδα.