Λάρισα: Κρατούν τη φλόγα των καζανιών ζωντανή, αλλά τα γλέντια έχουν κοπάσει… (φωτο)

Κάποτε, η περιοχή του Τυρνάβου της Λάρισας αριθμούσε περισσότερα από 370 παραδοσιακά καζάνια, που για δύο μήνες έκαιγαν όλη μέρα, με σκοπό να ετοιμάσουν το τσίπουρο της χρονιάς. Από τις 15 Οκτωβρίου έως και τις 15 Δεκεμβρίου, οι αμβυκούχοι ετοιμάζουν μία γιορτή και μέσα στα καζάνια ξεκινά η απόσταξη των στέμφυλων.

«Εδώ, μέσα στα καζάνια, βράζουμε το τσίπουρο και μαζευόμαστε σε παρέες. Το δοκιμάζουμε, γλεντάμε και περνάμε όμορφα», αναφέρει ο επίτιμος πρόεδρος των Αμβυκούχων Τυρνάβου, Δημήτρης Παπαφίγκος

Ωστόσο, το γλέντι άλλων εποχών έχει πλέον… κοπάσει, καθώς σήμερα αριθμούνται μόλις 120 ενεργά καζάνια, ενώ φωτιά ανάβει σε ακόμα λιγότερα. Από τη μία, είναι η μειωμένη παραγωγή σταφυλιών, που θα δώσει μικρότερη ποσότητα τσίπουρου φέτος και από την άλλη, οι συνεχείς έλεγχοι και τα τσουχτερά πρόστιμα που πέφτουν, όταν παραβιάζεται η αυστηρή νομοθεσία, με αποτέλεσμα οι αμβυκούχοι να σκέφτονται ότι δεν αξίζει τον κόπο να συνεχίσουν, αφήνοντας υπονοούμενα για τις μεγάλες επιχειρήσεις ποτοποιίας που θα αλωνίσουν στην αγορά.

Ο πρόεδρος των Αμβυκούχων Τυρνάβου, Αντώνης Τσικριτσής, μαζί με τον επίτιμο πρόεδρο, Δημήτρη Παπαφίγκο, δεν απελπίζονται, δεν το βάζουν κάτω και συνεχίζουν να συμμετέχουν στην παραγωγή του αποστάγματος που είναι συνδεδεμένο με την ίδια την περιοχή.

Μια παρέα

«Εδώ, μέσα στα καζάνια, βράζουμε το τσίπουρο και μαζευόμαστε σε παρέες. Το δοκιμάζουμε, γλεντάμε και περνάμε όμορφα», αναφέρει ο κ. Παπαφίγκος, τον οποίο συναντήσαμε σε ένα από τα λίγα ενεργά καζάνια του Τυρνάβου, εξηγώντας πως όλο αυτό είναι μια τελετουργία στην περιοχή, που χάνεται όμως στο πέρασμα των αιώνων. Από τους πήλινους άμβυκες, που το έβραζαν παλαιότερα, το τσίπουρο συνεχίζει να παράγεται με το ίδιο μεράκι και με την παράδοση της απόσταξης να περνά από γενιά σε γενιά. «Ο Τύρναβος είναι συνδεδεμένος με το τσίπουρο. Έβραζα τσίπουρο δύο μήνες και είχαμε όργανα με μουσική και μεγάλες παρέες. Ήταν μια γιορτή», συμπληρώνει ο κ. Παπαφίγκος και προσθέτει: «Τώρα, δεν υπάρχει όρεξη για γλέντια».

Όσο για τα μυστικά που θα δώσουν ένα καλό τσίπουρο, αυτά είναι το καθαρό σταφύλι, που είναι από το μοσχάτο, φημισμένο για τα αρώματά του, αλλά και η διπλοβράση, καθώς «μαζεύουμε την πρώτη απόσταξη και τη διπλοβράζουμε».

Δυσκολίες

Στην παραγωγή αυτού του παραδοσιακού τοπικού προϊόντος δεν είναι όμως όλα τόσο εύκολα. Η φετινή παραγωγή ήταν αρκετά μικρότερη, με αποτέλεσμα το τσίπουρο –αν και εξαιρετικό ποιοτικά– να μην είναι σε μεγάλες ποσότητες. «Είχαμε λιγότερα σταφύλια φέτος, όπως και πέρυσι. Η κλιματική κρίση έχει επηρεάσει και τα αμπέλια. Δυστυχώς, οι παραγωγοί μπαίνουν μέσα, παρά καταφέρνουν να ενισχύσουν το εισόδημά τους στο τέλος», σημειώνει ο κ. Τσικριτσής. Σε όλα αυτά αξίζει να σημειωθεί πως το κόστος απόσταξης φέτος έχει τριπλασιαστεί, αφού πλέον ο φόρος που καλείται να πληρώσει ο κάθε παραγωγός φτάνει τα 1.850 ευρώ, ενώ ο χρόνος που μπορεί να αποστάξει είναι συγκεκριμένος. Αυτό σημαίνει ότι μπορεί να «καίει το καζάνι» για μόλις επτά ημέρες και οκτώ ώρες, ενώ παλαιότερα ίσχυαν τα τέσσερα διήμερα, με αποτέλεσμα να χαθεί ακόμα μία ημέρα.

 «Δυστυχώς, οι παραγωγοί μπαίνουν μέσα, παρά καταφέρνουν να ενισχύσουν το εισόδημά τους στο τέλος», σημειώνει ο πρόεδρος των Αμβυκούχων Τυρνάβου, Αντώνης Τσικριτσής

«Κάνουμε αγώνα να επιβιώσουμε γιατί, χάρη σε αυτήν τη διαδικασία, επιβίωσαν και τα αμπέλια. Σήμερα, βιώνουμε έναν πόλεμο από τους ποτοποιούς, γιατί θέλουν να πάρουν τη μερίδα στην αγορά και προσπαθούν να κλείσουν τα καζάνια και να εξαφανίσουν το χύμα τσίπουρο. Τα καζάνια κρατάνε τις ισορροπίες στην αγορά, καθώς αν δεν υπήρχαν, θα αναγκαζόμασταν να δώσουμε το προϊόν μας σε εξευτελιστικές τιμές», σημειώνουν.

Η αναβίωση μια γιορτής

Το διήμερο 19-20 Οκτωβρίου αναβίωσε στον Τύρναβο, μετά από 15 χρόνια, η Γιορτή Τσίπουρου. «Η Γιορτή Τσίπουρου και Αποσταγμάτων, που διοργανώθηκε φέτος από τον Δήμο Τυρνάβου με πρωτοβουλία της Δημοτικής μας Αρχής, αποτελεί μια εκδήλωση που τιμά την πλούσια παράδοση και την ιδιαίτερη σημασία του τσίπουρου για την περιοχή μας», αναφέρει ο δήμαρχος Τυρνάβου, Στέλιος Τσικριτσής, γιος του Αντώνη, που συμμετέχει στη μυσταγωγία.

Ο ίδιος συμπληρώνει ότι «το τσίπουρο είναι άρρηκτα συνδεδεμένο με την ταυτότητα της τοπικής αγοράς, καθώς αποτελεί προϊόν που παράγεται με μεράκι, με την παράδοση της απόσταξης να περνάει από γενιά σε γενιά. Η καλλιέργεια των αμπελιών, η διαδικασία της απόσταξης και η διάθεση του τσίπουρου ενισχύουν την οικονομία της περιοχής μας, στηρίζοντας την τοπική επιχειρηματικότητα».

Και καταλήγει: «Το τσίπουρο Τυρνάβου είναι ένα μοναδικό απόσταγμα με ιδιαίτερα χαρακτηριστικά και δεν είναι απλά ένα προϊόν. Είναι ο καρπός της αγάπης των συμπολιτών μας για τη γη μας, της σκληρής δουλειάς των παραγωγών μας και της παράδοσης που μετουσιώνεται σε γεύση και, φυσικά, την εξέλιξή της. Το τσίπουρο είναι η γιορτή μας, είναι η ψυχή μας, είναι ο Τύρναβος».

Επισκέψιμα τα καζάνια

Αξίζει να σημειωθεί πως είναι επισκέψιμο και το παραδοσιακό καζάνι του κ. Παπαφίγκου, στο οποίο οι επισκέπτες έχουν την ευκαιρία να ζήσουν από κοντά την παράδοση και την ιστορία της απόσταξης. Ο κ. Παπαφίγκος έχει δημιουργήσει στο σπίτι του ένα πραγματικό μουσείο με παλιά καζάνια, εργαλεία, βαρέλια, νταμιτζάνες και ιστορικά έγγραφα, προσφέροντας στους επισκέπτες ένα ταξίδι στον χρόνο.

Πηγή: ypaithros.gr