Υποθαλάσσια καλώδια: Γιατί είναι δελεαστικός στόχος για τους σαμποτέρ

Τα υποθαλάσσια καλώδια είναι οι αρτηρίες του Διαδικτύου, που μεταδίδουν δεδομένα μεταξύ ηπείρων και υποστηρίζουν μια ολοένα και πιο ψηφιακή οικονομία.

Αποτελούνται από σφιχτά συσκευασμένες γραμμές οπτικών ινών που περικλείονται σε στρώματα σκληρού πλαστικού ή χαλύβδινου σύρματος. Οταν προκαλούνται ζημιές είναι συνήθως από ψαρότρατες ή άγκυρες που σέρνονται στον βυθό της θάλασσας. Αυτό συμβαίνει τις περισσότερες φορές. Υπάρχουν όμως και οι περιπτώσεις της δολιοφθοράς, που συνίσται σε πράξη βανδαλισμού ή μια επίθεση που οργανώνεται από μια κυβέρνηση με σκοπό τον υβριδικό πόλεμο.

Focus Baris: Δυναμική χρήση του διαδικτύου από την Περιφέρεια και την τρίτη ηλικία

Δύο καλώδια οπτικών ινών κόπηκαν στη Βαλτική Θάλασσα στα μέσα Νοεμβρίου, το ένα από τα οποία συνδέει τη Φινλανδία με τη Γερμανία και το άλλο τη Λιθουανία με τη Σουηδία. Αν και η αιτία δεν προσδιορίστηκε αμέσως, οι κυβερνήσεις της περιοχής υποψιάστηκαν ότι επρόκειτο για δολιοφθορά και όχι για ατύχημα.

Το Bloomberg δίνει μέσα από επιλεγμένες ερωτήσεις και απαντήσεις μια ολοκληρωμένη εικόνα για τον ρόλο και τη σημασία των υποθαλάσσιων καλωδίων τόσο στην καθημερινότητα των πολιτών όσο και σε πιο σύνθετες δραστηριότητες που ούτε λίγο ούτε πολύ συνδέουν ολόκληρο τον πλανήτη απ’ άκρη σ’ άκρη.

Πόσο σημαντικά είναι τα υποβρύχια καλώδια Διαδικτύου;

Τα υποβρύχια καλώδια Διαδικτύου πρακτικά είναι ο αγωγός που επιτρέπει στους ανθρώπους να στέλνουν email, να δημοσιεύουν φωτογραφίες στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, να κάνουν συνομιλίες μέσω βίντεο, να πραγματοποιούν πληρωμές, να μεταδίδουν ταινίες και να έχουν πρόσβαση σε υπηρεσίες τεχνητής νοημοσύνης όπως το ChatGPT.

Επιχειρήσεις και κυβερνήσεις βασίζονται σε αυτά για τις επικοινωνίες, την παροχή δημόσιων υπηρεσιών, τις πληρωμές, τη διαχείριση της εφοδιαστικής αλυσίδας και πολλές άλλες κρίσιμες δραστηριότητες.

Και, μπορεί οι νέες υπηρεσίες διαδικτύου που βασίζονται σε δορυφόρους, όπως το Starlink του Ιλον Μασκ, να αναπτύσσονται γρήγορα, όμως, περισσότερο από το 95% της παγκόσμιας κίνησης δεδομένων εξακολουθεί να περνά από υποθαλάσσια καλώδια, σύμφωνα με τη Διεθνή Επιτροπή Προστασίας Καλωδίων.

Ποιος είναι υπεύθυνος για την ασφάλεια των υποθαλάσσιων καλωδίων;

Οι ιδιοκτήτες των καλωδίων είναι υπεύθυνοι για τη συντήρηση και την ασφάλεια των δικτύων — εταιρείες τηλεπικοινωνιών ή, όλο και περισσότερο, μεγάλες εταιρείες τεχνολογίας όπως η Google και η Meta.

Πολλές από αυτές τις εταιρείες είναι αμερικανικές, δίνοντας μια αίσθηση ασφάλειας στις ΗΠΑ και στους συμμάχους τους που μπορεί να ανησυχούν για τον κίνδυνο μη φιλικών εθνών να πατήσουν τα καλώδια για να υποκλέψουν ευαίσθητες επικοινωνίες, υποστηρίζει το Bloomberg.

Για να ελαχιστοποιήσουν τη διακοπή που προκαλείται από σφάλματα καλωδίων, συχνά εγκαθιστούν περισσότερα από ένα καλώδιο κατά μήκος μιας διαδρομής ή κόβουν συμφωνίες με άλλους ιδιοκτήτες καλωδίων για να παρέχουν εφεδρική χωρητικότητα.

Εάν ένα καλώδιο βγει εκτός σύνδεσης, οι ιδιοκτήτες του και οι εταιρείες που νοικιάζουν χώρο στο καλώδιο μπορούν συνήθως να μεταφέρουν την κυκλοφορία σε άλλο καλώδιο σχετικά εύκολα και να καλέσουν ένα τελεφερίκ για έρευνα και επισκευή.

Εάν τα στοιχεία δείχνουν σκόπιμη ζημιά, είτε λόγω ύποπτης δραστηριότητας πλοίων στην περιοχή είτε λόγω του τρόπου με τον οποίο κόπηκε το καλώδιο, οι αρμόδιες αρχές και οι υπηρεσίες εθνικής ασφάλειας θα εμπλακούν.

Ποια είναι τα τρωτά σημεία;

Τα σύγχρονα καλώδια, τα περισσότερα από τα οποία έχουν πάχος περίπου όσο ένα εύκαμπτο λάστιχο κήπου, συνήθως θάβονται κάτω από τον βυθό της θάλασσας όταν τοποθετούνται. Αλλά η μετατόπιση της παλίρροιας μπορεί να τα φέρει στην επιφάνεια του βυθού, όπου είναι πιο ευάλωτα στο να παγιδευτούν – συνήθως από άγκυρες ή εξοπλισμό ψαρέματος.

Ο κίνδυνος ζημιάς είναι μεγαλύτερος κατά μήκος των ναυτιλιακών διαδρομών όπως η Ερυθρά Θάλασσα και το Στενό της Μαλάκα, όπου υπάρχει υψηλή συγκέντρωση καλωδίων σε σχετικά ρηχά νερά, καθιστώντας τα ατυχήματα πιο πιθανά.

Για τις νησιωτικές χώρες ή περιοχές με περιορισμένη συνδεσιμότητα διακυβεύονται πολύ περισσότερα όταν καταστραφεί ένα καλώδιο, καθώς ένα μόνο σφάλμα μπορεί να γίνει αιτία να απωλέσουν εντελώς τις υπηρεσίες Διαδικτύου.

Οι ειδικοί επισημαίνουν ότι ενώ είναι δυνατή η δολιοφθορά στη θάλασσα, είναι ευκολότερο να εντοπιστούν και ενδεχομένως να παραβιαστούν τα καλώδια στα σημεία προσγείωσης, όπου συνδέονται με την επίγεια υποδομή, που συχνά είναι εγκαταστάσεις υψηλής ασφάλειας.

Πόσο συχνά καταστρέφονται τα καλώδια;

Υπάρχουν περίπου 200 ρήγματα καλωδίων κάθε χρόνο και τα περισσότερα προκαλούνται από αλιευτική δραστηριότητα όπως η τράτα, στην οποία βαρύς εξοπλισμός ξύνει τον πυθμένα της θάλασσας ή από άγκυρες πλοίων, σύμφωνα με στοιχεία της Διεθνούς Επιτροπής Προστασίας Καλωδίων.

Για παράδειγμα, οι κάτοικοι των νησιών Σέτλαντ έχασαν υπηρεσίες Διαδικτύου και τηλεφώνου και τα καταστήματα δεν μπορούσαν να δεχτούν πληρωμές με πιστωτική κάρτα για μια μέρα, αφού μια ψαρότρατα κατέστρεψε ένα καλώδιο τον Οκτώβριο του 2022.

Τον Μάρτιο, η άγκυρα του φορτηγού πλοίου Rubymar έκοψε τρία καλώδια Διαδικτύου στην Ερυθρά Θάλασσα, όταν χτυπήθηκε από πύραυλο των Χούθι.

Υποθαλάσσιοι σεισμοί και κατολισθήσεις μπορούν επίσης να αφαιρέσουν τα καλώδια.

Ένας σεισμός μετατόπισε πολλά καλώδια της Δυτικής Αφρικής τον Μάρτιο, προκαλώντας σοβαρές διαταραχές στη σύνδεση στο Διαδίκτυο σε πολλές χώρες, όπως η Ακτή Ελεφαντοστού, η Λιβερία και το Μπενίν. Οι διακοπές δημιούργησαν μια κρίση χωρητικότητας στην περιοχή και χρειάστηκαν εβδομάδες για να διορθωθούν, καθώς οι πάροχοι τηλεπικοινωνιακών υπηρεσιών προσπαθούσαν να βρουν εναλλακτικές συνδέσεις.

Πολύ σπάνια, οι κυβερνήσεις κατρών κατηγορούνται για σκόπιμη ζημιά στα υποθαλάσσια καλώδια, αν και είναι δύσκολο θα αποδειχθεί η κατηγορία.

Τι είναι γνωστό για τα επεισόδια καλωδίων στη Βαλτική;

Οι ερευνητές στην Εσθονία, στη Φινλανδία και στη Σουηδία υποψιάστηκαν ότι η ζημιά σε δύο καλώδια από άγκυρα πλοίου με σημαία Χονγκ Κονγκ στη Βαλτική Θάλασσα το 2023 ήταν δολιοφθορά. Το πλοίο συνοδευόταν από ρωσικό παγοθραυστικό και είχε σταματήσει μόνο στα ρωσικά λιμάνια από τότε που απέπλευσε από την Κίνα έναν μήνα νωρίτερα. Δεν έχουν δημοσιοποιηθεί οριστικά αποτελέσματα των ερευνών για τα γεγονότα αυτά.

Μετά το περιστατικό αποκοπής καλωδίων τον Νοέμβριο του 2024, οι Δανικές Ένοπλες Δυνάμεις ακολούθησαν ένα κινεζικό πλοίο στη Βαλτική Θάλασσα, ο Γερμανός υπουργός Άμυνας Μπόρις Πιστόριους είπε ότι η ζημιά έπρεπε να διερευνηθεί ως πράξη δολιοφθοράς και επεσήμανε ότι η Ρωσία αποτελεί υβριδική και στρατιωτική απειλή της ΕΕ.

Τι μέριμνα υπάρχει για την ασφάλεια των υποθαλάσσιων καλωδίων;

Οι ιδιοκτήτες καλωδίων επικεντρώνονται στη δημιουργία επιπλέον χωρητικότητας για να μειώσουν την εξάρτηση από μεμονωμένα καλώδια.

Δίνουν επίσης χάρτες των διαδρομών τους με καλώδιο σε αλιευτικές εταιρείες και παρακολουθούν την κίνηση των σκαφών χρησιμοποιώντας δορυφορικές εικόνες και σήματα παρακολούθησης σκαφών, σε ορισμένες περιπτώσεις εκδίδοντας προειδοποιήσεις σε σκάφη που πλησιάζουν πολύ.

Οι κυβερνητικές υπηρεσίες έχουν επίσης διαδραματίσει μεγαλύτερο ρόλο στην προστασία των καλωδίων.

Ο στρατός των ΗΠΑ παρακολουθεί στενά τη ναυτιλιακή δραστηριότητα κοντά σε καλώδια και αγωγούς.

Δέκα χώρες στην Ευρώπη έχουν συνεργαστεί για την παρακολούθηση της δραστηριότητας στη Βαλτική και τη Βόρεια Θάλασσα, συμπεριλαμβανομένης της ανάπτυξης πολεμικών πλοίων για περιπολίες για επίδοξους σαμποτέρ.