COP29: Κατέληξαν σε συμφωνία για καταβολή 300 δισ. στις πιο φτωχές χώρες – Σφοδρή αντίδραση από την Ινδία

Μετά από δύο εβδομάδες τεταμένων διαπραγματεύσεων και διαφωνιών στη διάσκεψη του ΟΗΕ για το Κλίμα, COP29, που διεξήχθη στο Μπακού του Αζερμπαϊτζάν, σχεδόν 200 κράτη κατέληξαν σε συμφωνία καταβολής στις φτωχότερες χώρες 300 δισεκατομμυρίων δολαρίων τον χρόνο ως το 2035 με στόχο να βοηθηθούν ώστε να αντιμετωπίσουν τις καταστροφές της κλιματικής αλλαγής και την υπερθέρμανση του πλανήτη.

Τα έθνη αγωνίστηκαν να συμβιβάσουν τις μακροχρόνιες διαιρέσεις σχετικά με το πόσα χρήματα θα πρέπει να παρέχουν τα πλούσια έθνη που είναι περισσότερο υπεύθυνα για την κλιματική αλλαγή στις φτωχότερες χώρες που είναι λιγότερο υπεύθυνες αλλά επηρεάζονται περισσότερο από την ταχεία αύξηση της θερμοκρασίας της Γης.

Τα 300 δισεκατομμύρια δολάρια θα διατεθούν στις αναπτυσσόμενες χώρες που χρειάζονται χρήματα για να απεξαρτηθούν από τον άνθρακα, το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο που προκαλούν την υπερθέρμανση του πλανήτη, να προσαρμοστούν στη μελλοντική υπερθέρμανση και να πληρώσουν για τις ζημιές που προκαλούν τα ακραία καιρικά φαινόμενα της κλιματικής αλλαγής. Ωστόσο το πόσο δεν πλησιάζει τα 1,3 τρισεκατομμύρια δολάρια που ζητούσαν οι αναπτυσσόμενες χώρες, αλλά είναι τριπλάσιο από την προηγούμενη χρηματοδότηση.

Ο νέος στόχος προορίζεται να αντικαταστήσει την προηγούμενη δέσμευση των πλούσιων χωρών για την παροχή 100 δισ. δολαρίων ετησίως για το κλίμα για τη χρηματοδότηση των φτωχότερων χωρών έως το 2020. Ο στόχος αυτός επιτεύχθηκε με δύο χρόνια καθυστέρηση, το 2022, και λήγει το 2025.

Πάντως, η συμφωνία δεν ήρθε με τη συναίνεση που λειτουργούν συνήθως αυτές οι συνεδριάσεις με τις αναπτυσσόμενες χώρες να είναι εξοργισμένες που αγνοήθηκαν.

Ο πρόεδρος της COP29, Μουχτάρ Μπαμπάγιεφ, έκανε δεκτή τη συμφωνία προτού οποιοδήποτε έθνος προλάβει να μιλήσει.

Ορισμένες αντιπροσωπείες δήλωσαν ότι η συμφωνία αυτή κινείται προς τη σωστή κατεύθυνση, ωστόσο οι αναπτυσσόμενες χώρες κατηγόρησαν τον πρόεδρο της COP29 πως ήταν άδικος απέναντί τους, ότι η συμφωνία δεν ήταν αρκετή και ότι τα πλούσια έθνη του κόσμου δεν είχαν διάθεση να δώσουν χρήματα για να τα βοηθήσουν.

Σφοδρή αντίδραση από την Ινδία

Πρώτη αντέδρασε η Ινδία με την εκπρόσωπό της, Τσάντνι Ράινα να δηλώνει: «Με λύπη μου πρέπει να πω ότι το έγγραφο αυτό δεν είναι τίποτα περισσότερο από μια οφθαλμαπάτη. Αυτό, κατά τη γνώμη μας, δεν θα αντιμετωπίσει το
τεράστιο μέγεθος της πρόκλησης που όλοι μας αντιμετωπίζουμε. Ως εκ τούτου, είμαστε αντίθετοι με το
έγκριση αυτού του εγγράφου», δήλωσε στην τελική συνεδρίαση της ολομέλειας της συνόδου κορυφής, κάνοντας λόγο για «πενιχρό ποσό».

Η ίδια δήλωσε στο Associated Press ότι έχει χάσει την πίστη της στο σύστημα των Ηνωμένων Εθνών.

Τα φτωχότερα κράτη εξέφρασαν τη δυσαρέσκειά τους και συμφώνησαν με την Ινδία.

Ο Νκιρούκα Μαντουέκουε, διευθύνων σύμβουλος του Εθνικού Συμβουλίου για την Κλιματική Αλλαγή, αποκάλεσε τη συμφωνία «προσβλητική» και «αστεία».

«Είμαι απογοητευμένος. Είναι σίγουρα κάτω από το σημείο αναφοράς για το οποίο αγωνιζόμαστε τόσο καιρό», δήλωσε ο Χουάν Κάρλος Μοντερέι από την αντιπροσωπεία του Παναμά.

Σημείωσε ότι μερικές αλλαγές, όπως η προσθήκη των λέξεων «τουλάχιστον» πριν από τον αριθμό 300 δισεκατομμύρια δολάρια και η δυνατότητα αναθεώρησης μέχρι το 2030, βοήθησαν να φτάσουν στη γραμμή του τερματισμού.

«Η καρδιά μας συμπαραστέκεται σε όλα αυτά τα έθνη που αισθάνονται σαν να τα πάτησαν», προσέθεσε.

Το τελικό πακέτο «δεν μιλάει, δεν αντανακλά και δεν εμπνέει εμπιστοσύνη ότι θα ξεπεράσουμε αυτό το σοβαρό πρόβλημα της κλιματικής αλλαγής», δήλωσε ακόμα η εκπρόσωπος της Ινδίας.

«Διαφωνούμε απολύτως με τα άδικα μέσα που ακολουθήθηκαν. Είμαστε εξαιρετικά πληγωμένοι από αυτή την ενέργεια του προέδρου και της γραμματείας», συμπλήρωσε.

Μιλώντας εκ μέρους σχεδόν 50 εκ των φτωχότερων εθνών του κόσμου, ο Έβανς Ντάβι Ντζέμα από το Μαλάουι ήταν πιο ήπιος, κάνοντας λόγο για επιφυλάξεις για τη συμφωνία.

«Αυτός ο στόχος δεν είναι αυτό που περιμέναμε να πετύχουμε. Μετά από μερικά χρόνια συζητήσεων, δεν είναι φιλόδοξος για μας», είπε χαρακτηριστικά.

«Μία βάση πάνω στην οποία μπορούμε να χτίσουμε»

Ο γενικός γραμματέας του ΟΗΕ, Αντόνιο Γκουτέρες δήλωσε σε ανάρτησή του στο X ότι ήλπιζε σε ένα «πιο φιλόδοξο αποτέλεσμα». Είπε όμως ότι η συμφωνία «παρέχει μια βάση πάνω στην οποία μπορούμε να χτίσουμε».

Reaching an agreement at #COP29 was essential to keep the 1.5°C global warming limit alive.

I had hoped for a more ambitious outcome – on both finance & mitigation – to meet the scale of the great challenge we face, but the agreement reached provides a base on which to build.…

— António Guterres (@antonioguterres) November 23, 2024

Πάντως, υπήρξαν και κάποιοι που ήταν κάπως ικανοποιημένοι από το αποτέλεσμα όπως ο επίτροπος της ΕΕ για το κλίμα, Βόπκε Χούκστρα, ο οποίος έκανε λόγο για μία νέα εποχή.

«Η COP29 θα μείνει στην ιστορία ως η αρχή μιας νέας εποχής για τη χρηματοδότηση του κλίματος», ανέφερε χαρακτηριστικά.

Αλλά ακτιβιστές στην αίθουσα της ολομέλειας ακούστηκαν να βήχουν πάνω από την ομιλία του Χούκστρα σε μια προσπάθεια να τη διακόψουν.

Ο Ίμον Ράιαν, υπουργός Περιβάλλοντος της Ιρλανδίας, χαρακτήρισε τη συμφωνία «τεράστια ανακούφιση».

«Δεν ήταν βέβαιο. Αυτό ήταν δύσκολο», δήλωσε. «Επειδή βρισκόμαστε σε μια εποχή διχασμού, πολέμου, (ενός) πολυμερούς συστήματος που αντιμετωπίζει πραγματικές δυσκολίες, το γεγονός ότι μπορέσαμε να το πετύχουμε σε αυτές τις δύσκολες συνθήκες είναι πραγματικά σημαντικό», είπε.

Ο εκτελεστικός γραμματέας του ΟΗΕ για την κλιματική αλλαγή, Σάιμον Στιλ χαρακτήρισε τη συμφωνία ως «ασφαλιστήριο συμβόλαιο για την ανθρωπότητα», προσθέτοντας ότι, όπως η ασφάλιση, «λειτουργεί μόνο αν τα ασφάλιστρα καταβάλλονται πλήρως και εγκαίρως».

«Καμία χώρα δεν πήρε όλα όσα ήθελε και φεύγουμε από το Μπακού με ένα βουνό δουλειάς να μένει να γίνει. Επομένως, δεν είναι ώρα για τον γύρο του θριάμβου», είπε ακόμα.

Ο υπουργός Ενέργειας του Ηνωμένου Βασιλείου Εντ Μίλιμπαντ χαιρέτισε τη συμφωνία ως «μια κρίσιμη συμφωνία της τελευταίας στιγμής για το κλίμα».

«Δεν είναι όλα όσα θέλαμε εμείς ή άλλοι, αλλά είναι ένα βήμα προς τα εμπρός για όλους μας», δήλωσε, προσθέτοντας ότι «ο νέος χρηματοδοτικός στόχος αντικατοπτρίζει σωστά τη σημασία της υπέρβασης των παραδοσιακών δωρητών όπως η Βρετανία, καθώς και το ρόλο χωρών όπως η Κίνα στη βοήθεια εκείνων που βρίσκονται στην πρώτη γραμμή αυτής της κρίσης».

Η διάσκεψη στο Μπακού ήταν μια «οδυνηρή εμπειρία», σχολίασε η Βραζιλιάνα υπουργός Περιβάλλοντος και Κλιματικής Αλλαγής, Μαρίνα Σίλβα, η χώρα της οποίας θα φιλοξενήσει την COP30 το 2025.

Αισιοδοξία ότι η συμφωνία θα στείλει μηνύματα

Η συμφωνία θεωρείται ως ένα βήμα προς την κατεύθυνση της βοήθειας προς τις χώρες που βρίσκονται στο τέλος του προγράμματος να δημιουργήσουν πιο φιλόδοξους στόχους για τον περιορισμό ή τη μείωση των εκπομπών αερίων που παγιδεύουν τη θερμότητα, οι οποίοι πρέπει να επιτευχθούν στις αρχές του επόμενου έτους. Αποτελεί μέρος του σχεδίου για τη συνεχή μείωση της ρύπανσης με νέους στόχους κάθε πέντε χρόνια, το οποίο ο κόσμος συμφώνησε στις συνομιλίες του ΟΗΕ στο Παρίσι το 2015.

Η συμφωνία του Παρισιού καθόρισε το σύστημα της τακτικής αναβάθμισης των φιλοδοξιών για την καταπολέμηση του κλίματος ως μακριά για να διατηρηθεί η αύξηση της θερμοκρασίας κάτω από 1,5 βαθμό Κελσίου πάνω από τα προβιομηχανικά επίπεδα. Ο κόσμος βρίσκεται ήδη στους 1,3 βαθμούς Κελσίου και οι εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα συνεχίζουν να αυξάνονται.

Οι χώρες προσδοκούν επίσης ότι η συμφωνία αυτή θα στείλει μηνύματα που θα συμβάλουν στην προώθηση της χρηματοδότησης από άλλες πηγές, όπως οι πολυμερείς αναπτυξιακές τράπεζες και οι ιδιωτικές πηγές.

«Ο στόχος των 300 δισεκατομμυρίων δολαρίων δεν είναι αρκετός, αλλά αποτελεί μια σημαντική προκαταβολή προς ένα ασφαλέστερο και πιο δίκαιο μέλλον», δήλωσε ο πρόεδρος του Ινστιτούτου Παγκόσμιων Πόρων, Άνι Ντάσκγουπτα. «Αυτή η συμφωνία μας βγάζει από την αφετηρία. Τώρα ξεκινάει ο αγώνας για την άντληση πολύ περισσότερης χρηματοδότησης για το κλίμα από μια σειρά δημόσιων και ιδιωτικών πηγών, βάζοντας ολόκληρο το χρηματοπιστωτικό σύστημα να εργαστεί για να στηρίξει τη μετάβαση των αναπτυσσόμενων χωρών», προσέθεσε.

Και παρόλο που απέχει πολύ από το απαιτούμενο 1,3 τρισεκατομμύριο δολάρια, είναι περισσότερα από τα 250 δισεκατομμύρια δολάρια που ήταν στο τραπέζι σε ένα προηγούμενο σχέδιο του κειμένου, το οποίο εξόργισε πολλές χώρες και οδήγησε σε μια περίοδο απογοήτευσης και κωλυσιεργίας τις τελευταίες ώρες της συνόδου κορυφής.

Πηγή: AP, AFP, Reuters