Χέρι – χέρι με τη φτώχεια και το κοινωνικό στίγμα ο καρκίνος του πνεύμονα

Παρίσι, Λονδίνο, όπως επίσης και άλλες μεγάλες πόλεις του κόσμου μεταξύ των οποίων η Αθήνα και Θεσσαλονίκη, ευνοούν την ανάπτυξη καρκίνου του πνεύμονα εξαιτίας της ρύπανσης από τα αιωρούμενα σωματίδια στο περιβάλλον τους.
Αυτή είναι και η αιτία της συνεχιζόμενης αύξησης των περιστατικών καρκίνου πνεύμονα στις πλούσιες χώρες, παρά τη μείωση του καπνίσματος.

Εξαιτίας της ατμοσφαιρικής ρύπανσης, μία ώρα βόλτα στη Βομβάη ισοδυναμεί με ένα τσιγάρο, ενώ μια μέρα στο Πεκίνο, με ένα πακέτο τσιγάρα.

Το 58% των ασθενών με καρκίνο πνεύμονα βρίσκεται σε αναπτυσσόμενες χώρες εξαιτίας των συνθηκών διαβίωσης, όπως για παράδειγμα στην υποσαχάρια Αφρική όπου το μαγείρεμα γίνεται με καύση.

Οι κοινωνικές ανισότητες εντείνουν το πρόβλημα, με τη φτώχεια, τόσο στις αναπτυσσόμενες όσο και στις ανεπτυγμένες χώρες, να ευνοεί το κάπνισμα, αλλά και να περιορίζει την έγκαιρη διάγνωση, την διαμόρφωση υποστηρικτικού περιβάλλοντος, τη διάγνωση της νόσου στα επείγοντα καθώς δεν υπάρχει προληπτικός έλεγχος.

Το 15% των ασθενών στην Ελλάδα αντιμετωπίζει καθυστερήσεις σε εξετάσεις, θεραπείες, και ελλιπή πρόσβαση σε φάρμακα

Οι ομιλητές στην εκδήλωση για τον καρκίνο του πνεύμονα

Χαρακτηριστικά στις ΗΠΑ το 45% των Ινδιάνων καπνίζει, έναντι του 26% των λευκών, ενώ στην Αυστραλία το 41% των Αβοριγίνων έναντι του 14% των λευκών.
Οι ανισότητες εντείνονται στους φυλακισμένους, τους ψυχικά πάσχοντες κλπ.

Τα στοιχεία αυτά παρέθεσε ο καθηγητής Παθολογίας – Ογκολογίας ΕΚΠΑ και πρόεδρος της Ελληνικής Εταιρείας Καρκίνου Πνεύμονα Κωνσταντίνος Συρίγος στο πλαίσιο εκδήλωσης ενημέρωσης για τον καρκίνο του πνεύμονα, επισημαίνοντας ταυτόχρονα το στίγμα που ακολουθεί τους πάσχοντες, καθώς το 30% των ασθενών θεωρούν ότι οι ίδιοι είναι υπεύθυνοι για την ασθένεια τους, το 42% πιστεύει ότι δεν αξίζει τη βοήθεια, ενώ αντίστοιχα η κοινωνική εντύπωση σε ποσοστό 60% είναι ότι φταίνε οι ίδιοι οι καπνιστές που έπαθαν καρκίνο πνεύμονα και μάλιστα ένα 17% θεωρεί ότι δεν πρέπει να αποζημιώνονται πλήρως οι θεραπείες από την κοινωνική ασφάλιση.

Στην Ελλάδα

Ο κ. Συρίγος σημείωσε ακόμη ότι «στην Ελλάδα, αρκετοί ασθενείς λαμβάνουν πλημμελή θεραπεία, με 15% των ασθενών να αντιμετωπίζουν καθυστερήσεις σε εξετάσεις και θεραπείες, και ελλιπή πρόσβαση σε φάρμακα. Πολλές φορές, οι ιατροί συμβιβάζουμε το θεραπευτικό πλάνο λόγω εμποδίων από το σύστημα υγείας, τον τόπο διαμονής, την έλλειψη κοινωνικών υπηρεσιών και υποστηρικτικού περιβάλλοντος και την αδυναμία κατ’ οίκον φροντίδας. Άνθρωποι με χαμηλότερο κοινωνικό-οικονομικό δείκτη εκτίθενται σε μεγαλύτερους παράγοντες κινδύνου, δε συμμετέχουν σε προσυμπτωματικό έλεγχο ή δε λαμβάνουν τη βέλτιστη θεραπεία. Άνθρωποι με ψυχιατρικές συννοσηρότητες, άστεγοι ασθενείς και χρήστες ψυχοδραστικών ουσιών αντιμετωπίζουν κοινωνικά στερεότυπα, δεν αναζητούν ιατρική φροντίδα και έχουν διπλάσιες πιθανότητες να ακυρώσουν μία προγραμματισμένη εξέταση ή θεραπεία και έως 4 φορές μεγαλύτερο κίνδυνο να νοσήσουν και να καταλήξουν λόγω καθυστερημένης διάγνωσης».

Στην εκδήλωση, τονίσθηκε ότι το 80% των περιπτώσεων στον δυτικό κόσμο, σχετίζεται με το κάπνισμα και αφορά ακόμη και παθητικούς καπνιστές ή μη καπνιστές. Παράγοντες κινδύνου αποτελούν, επίσης, το οικογενειακό ιστορικό, η επαγγελματική έκθεση σε αμίαντο και βιομηχανικά μέταλλα, η ατμοσφαιρική ρύπανση και η εισπνοή αέρα σε εσωτερικούς χώρους, λόγω καύσης ακατάλληλων υλικών.

Στην Ελλάδα καταγράφονται, κάθε χρόνο, περίπου 9.000 νέα περιστατικά και περίπου 7.000 θάνατοι από τον καρκίνο του πνεύμονα. Η θνησιμότητα αυτή, ξεπερνά την αντίστοιχη από καρκίνο μαστού, παχέος εντέρου και προστάτη, αθροιστικά. Η νόσος μπορεί να υπάρχει με ή χωρίς ήπια συμπτωματολογία, όπως πόνο στο θώρακα, βραχνάδα, λαχάνιασμα, επίμονο βήχα και αίσθημα αδυναμίας.

Δυστυχώς, μόλις το 16% των ασθενών ανιχνεύονται στο αρχικό στάδιο της νόσου, ενώ οι περισσότεροι εμφανίζουν συμπτώματα όταν η νόσος βρίσκεται ήδη σε προχωρημένα στάδια.

«Η πρόληψη και η έγκαιρη διάγνωση της νόσου είναι ένα από τα βασικά μας εργαλεία για τη βελτίωση της επιβίωσης των ασθενών», τόνισε ο επισκέπτης αναπληρωτής καθηγητής Ογκολογίας του Πανεπιστημίου Northwestern των ΗΠΑ και διευθυντής της ογκολογικής κλινικής του νοσοκομείου Μητέρα Ηλίας Αθανασιάδης, επισημαίνοντας ότι «στον γενικό πληθυσμό και ιδιαίτερα σε ομάδες υψηλού κινδύνου, ο προσυμπτωματικός έλεγχος, μέσω διαγνωστικών εξετάσεων, όπως η αξονική τομογραφία θώρακος χαμηλής δόσης ακτινοβολίας, συμβάλει στην έγκαιρη διάγνωση και ως εκ τούτου στην έγκαιρη αντιμετώπιση με τις πιο καινοτόμες θεραπευτικές επιλογές, που διαθέτουμε, πλέον, χάρη στην επιστημονική πρόοδο».

Θεραπείες

«Το φάσμα των θεραπειών έχει διευρυνθεί σημαντικά, τα τελευταία χρόνια», πρόσθεσε η Υπεύθυνη του Τμήματος Κλινικών Μελετών στην Γ’ Παθολογική Κλινική και το ομώνυμο Εργαστήριο της Ιατρικής Σχολής ΕΚΠΑ στο νοσοκομείο «Σωτηρία», πνευμονολόγος Ανδριανή Χαρπίδου σημειώνοντας ότι: «Οι νέες, καινοτόμες θεραπευτικές επιλογές προσφέρουν πιο εξατομικευμένη και αποτελεσματική προσέγγιση στη θεραπεία, βελτιώνοντας τις εκβάσεις που αφορούν στη συνολική επιβίωση και ποιότητα ζωής των ασθενών. Η ανοσο-ογκολογία αποτελεί επανάσταση στις θεραπείες, χάρη στον διαφορετικό μηχανισμό δράσης της, παρέχοντας θεραπευτικές λύσεις σε ασθενείς που έως σήμερα είχαν ελάχιστες επιλογές. Ευρήματα από κλινικές μελέτες τεκμηριώνουν ότι οι ανοσο-ογκολογικές θεραπείες είναι ό,τι πιο σύγχρονο υπάρχει στην αντιμετώπιση της νόσου, από άποψη αποτελεσμάτων για τους ασθενείς, αφού το ανοσοποιητικό σύστημα εκπαιδεύεται να καταπολεμά τα καρκινικά κύτταρα ακόμη και μετά την ύφεση της νόσου. Αυτές οι θεραπείες αναμένεται να αλλάξουν την πορεία της νόσου, τα επόμενα χρόνια, συνδυαστικά με τις τοπικές θεραπείες, το χειρουργείο και την ακτινοθεραπεία, καθώς και με τη χημειοθεραπεία συζευγμένη με αντισώματα».

Εξατομικευμένη θεραπεία

Κλειδί για την εξατομικευμένη θεραπεία είναι οι βιοδείκτες, τόνισε ο Επιστημονικός Υπεύθυνος Ογκολογικού Τμήματος της Βιοκλινικής στη Θεσσαλονίκη, Παθολόγος – Ογκολόγος Ιωάννης Μπουκοβίνας, εξηγώντας πως «Οι βιοδείκτες ανιχνεύουν τα ιδιαίτερα βιολογικά χαρακτηριστικά του όγκου, ώστε ο ασθενής να λάβει την κατάλληλη προσωποποιημένη θεραπεία, η οποία ταιριάζει απόλυτα με το στάδιο και τη μορφή της νόσου, συμβάλλοντας σε καλύτερα ποσοστά επιβίωσης. Επιπλέον, η χρήση βιοδεικτών μειώνει το κόστος από περιττές ή αναποτελεσματικές θεραπείες και μειώνει τις ανάγκες νοσηλείας λόγω μειωμένων παρενεργειών. Το σύστημα υγείας εξοικονομεί πόρους, ενώ οι θεραπείες επικεντρώνονται στους ασθενείς που ανταποκρίνονται καλύτερα. Παράλληλα, ο έλεγχος βιοδεικτών βοηθά στην κατανόηση του γενετικού προφίλ των όγκων, συμβάλλοντας στην πρόοδο της έρευνας για στοχευμένες, εξατομικευμένες και αποτελεσματικές θεραπείες, ωφελώντας την επιστημονική κοινότητα και τους ασθενείς. Είναι κρίσιμο να επιτύχουμε μία συναντίληψη με την Πολιτεία προβαίνοντας στην υιοθέτηση βιώσιμων στρατηγικών για την πρόσβαση των ασθενών σε δωρεάν εξετάσεις βιοδεικτών, μέσω μίας διαδικασίας αξιολόγησης και αποζημίωσης, αντίστοιχη με αυτή των φαρμάκων, ώστε να επιτευχθεί η ολιστική αντιμετώπιση του καρκίνου».

Χαιρετίζοντας την εκδήλωση η Γενική Διευθύντρια της BMS Ελλάδας Ελισάβετ Προδρόμου, επεσήμανε ότι με τις καινοτόμες θεραπείες έχει αυξηθεί σημαντικά η επιβίωση των ασθενών με καρκίνο. Χαρακτηριστικά, στον μη μικροκυτταρικό καρκίνο πνεύμονα η επιβίωση έχει τριπλασιαστεί από 10% σε 30%, στο μελάνωμα έχει πενταπλασιαστεί σε 50% από 10%, στον καρκίνο στομάχου έχει αυξηθεί από 15% σε 35% και στον καρκίνο ουροδόχου κύστεως από 50% σε 60%.
Την ίδια στιγμή παρατηρείται σαφής βελτίωση στην ποιότητα ζωής των ασθενών.
Την εκδήλωση συντόνισε ο Πρόεδρος της Ελληνικής Ομοσπονδίας Καρκίνου Γιώργος Καπετανάκης.