Περιφέρεια Θεσσαλίας: Η γεφύρωση του κενού μεταξύ επιστήμης και πολιτικής

Οι πλημμύρες του φθινοπώρου του 2023 στην Περιφέρεια Θεσσαλίας ανέδειξαν με τον πιο εμφαντικό τρόπο όχι μόνο ότι η κλιματική κρίση είναι ένα δυναμικό διαλυτικό φαινόμενο αλλά και ότι «το πάμε και θα δούμε» οδηγεί στον όλεθρο. Από την πρώτη στιγμή, η νυν Περιφερειακή Αρχή με Περιφερειάρχη, τον Δημήτρη Κουρέτα έσκυψε να σχεδιάσει την ανασυγκρότηση της Θεσσαλίας, με όρους ανθεκτικότητας, προστασίας του περιβάλλοντος, αντιμετώπισης της κλιματικής κρίσης, πολιτικής προστασίας αλλά και βιώσιμης αγροτικής ανάπτυξης, τόσο για το οικοσύστημα, όσο και για τους αγρότες και κτηνοτρόφους.

Το εγχείρημα είναι εύκολο; Μην το κουράζουμε, όλοι ξέρουμε την απάντηση. Εδώ και χρόνια, ειδικά μετά τη νέα, δύσκολη εποχή που σηματοδότησε η καταστροφή του Ιανού, ακούμε να μιλάνε για την ανάγκη ανασυγκρότησης. Μάλιστα. Θυμάται κανείς η κεντρική εξουσία ή περιφερειακή εξουσία να ζήτησε την συνδρομή, τη βοήθεια των επιστημονικών και επαγγελματικών φορέων της που γνωρίζουν τη Θεσσαλία καλύτερα από τον καθένα και να τους καλέσει να συμμετέχουν στον σχεδιασμό του προγράμματος ανασυγκρότησης της Θεσσαλίας; Πότε άλλοτε ζητήθηκε από τους αγρότες και τις ενώσεις τους να πουν έστω τη γνώμη τους για τις καλλιέργειές τους; Η διαβούλευση ακόμα κι όταν την επικαλούνταν ήταν προσχηματική. Η προσαρμογή της πολιτικής μας συμπεριφοράς στην νέα πολύπλοκη εποχή δείχνει πλέον να είναι μονόδρομος.

Κρίσιμη ισχυρή πρόκληση λοιπόν η γεφύρωση του κενού μεταξύ επιστήμης και πολιτικής. Βέβαια, η συμπόρευση με την επιστήμη δεν ήταν πάντα δεδομένη ούτε αποτέλεσε την πιο εύκολη επιλογή. Αντιθέτως, διαθέτει απαιτητική προεργασία, μελέτη, έρευνα και τεκμηρίωση με υλοποιήσιμη στοχοθεσία και πλαισιωμένο σχέδιο δράσης που λαμβάνει υπόψιν όλες τις παραμέτρους, ακόμη και εκείνες που κανένας μας δεν θα ήθελε να συμβούν. Αμέσως λοιπόν και χωρίς χρονοτριβή συγκροτήθηκε μια επιστημονική ομάδα εργασίας, ώστε να δημιουργηθεί ένα λειτουργικό επιστημονικό-πολιτικό περιβάλλον, επιδιώκοντας τη μείωση του

κενού που διαπιστώνεται ανάμεσα στη γνώση και την τεχνολογία και την λήψη των πολιτικών αποφάσεων.

Γιατί είναι πρόκληση; Γιατί δεν είναι αυτονόητη επιλογή, είναι δύσκολη και κοπιώδης αλλά οδηγεί σιγά –σιγά στο ξέφωτο: διαμορφώνει το νέο όραμα μιας κοινωνίας που για να καταστεί ανθεκτική, δίνει έμφαση στην ανασυγκρότηση της φύσης, στη δημιουργία υποδομών προσαρμογής στην κλιματική αλλαγή και καταθέτει συγκεκριμένες και κοστολογημένες προτάσεις για την ανάσχεση του υδατικού ισοζυγίου της Θεσσαλίας, με παρουσίαση δέσμης μέτρων για τη μείωση του υδατικού ελλείμματος.

Η λειτουργία του πρώτου στη χώρα μας Περιφερειακού Κέντρου Πολιτικής Προστασίας της Περιφέρειας Θεσσαλίας αποτελεί το πρώτο απτό παράδειγμα της γεφύρωσης του χάσματος. Ο Περιφερειάρχης Θεσσαλίας, ο Δημήτρης Κούρετας δεν ανακάλυψε τον τροχό αλλά υιοθέτησε τις καλές πρακτικές και έσπευσε να τις εφαρμόσει! Στήνεται σε χρόνο ρεκόρ για τα δημόσια πράγματα ένας καινοτόμος οργανισμός που καλείται να διαχειριστεί πολλαπλές κρίσεις και να ενισχύσει την πληγωμένη ασφάλεια των πολιτών. Ορθώνεται μπροστά μας ένας ολοκληρωμένος μηχανισμός-βάσει ευρωπαϊκών προτύπων- συστηματικής παρακολούθησης των έντονων και μεταβαλλόμενων φαινομένων. Με την τοποθέτηση σταθμήμετρων σε σημεία ποταμών, με την προσθήκη μετεωρολογικών σταθμών σε συνδυασμό με τον καθαρισμό υδατορεμάτων και την σταδιακή αποκατάσταση αναχωμάτων ενισχύεται μέρα με τη μέρα ο βαθμός ετοιμότητάς μας, με όρους πρόληψης και έγκαιρης ενημέρωσης.

Ταυτόχρονα, ήταν επιτακτική ανάγκη να σχεδιαστεί ένα ολιστικό μοντέλο ανασυγκρότηση της Θεσσαλίας, το οποίο να συνθέτει τα ζητήματα της ενεργειακής επάρκειας, της βιώσιμης ανασυγκρότησης, της ανάσχεσης του υδατικού ισοζυγίου της Θεσσαλίας, της εκτέλεσης αντιπλημμυρικών έργων και υποδομών. Πρόκειται για κρίσιμους παράγοντες που καθορίζουν την ποιότητα ζωής μας. Όχι βέβαια από έναν άνθρωπο, αυτό ακούγεται ανορθόδοξο αλλά από μία ομάδα εργασίας βάσει δεδομένων και σε ανοικτή γραμμή ουσιαστικής διαβούλευσης με τις τοπικές κοινωνίες. Δεν είναι ουτοπικό αλλά αν δεν μυηθείς και δεν γίνει συνδιαμορφωτής του σχεδίου, κάθε σχεδιασμός θα αποτύχει παταγωδώς.

Στην συνέχεια, η πρόκληση να μην αφανιστεί το ζωικό κεφάλαιο της Θεσσαλίας και πληγεί ανεπανόρθωτα ο κτηνοτροφικός κλάδος με την εμφάνιση των ζωονόσων, της πανώλης και της ευλογιάς, ως απότοκος των καταστροφικών συνεπειών του πλημμυρικού φαινομένου ήταν μία δοκιμασία τόσο για την Περιφέρεια Θεσσαλίας όσο και για τους κτηνοτρόφους. Η διαχείριση αυτής της κρίσης μας βοήθησε να αναδείξουμε για ακόμη μία φορά την πίστη μας στην επιστήμη και να γεφυρώσουμε το κενό μεταξύ επιστήμης και λήψης πολιτικής απόφασης. Η υιοθέτηση ενός μοντέλου χιλιάδων ιχνηλατήσεων εντός των ζωνών προστασίας και επιτήρησης με αύξηση των μέτρων βιοασφάλειας και της επιλογής στησίματος ενός νέου μοριακού εργαστηρίου ανάλυσης των αποτελεσμάτων στη Λάρισα, προκειμένου να λαμβάνονται σε πρώτο χρόνο τα εργαστηριακά αποτελέσματα των κτηνοτροφικών εκμεταλλεύσεων για τον περιορισμό της διάδοσης της ζωονόσου, κρίθηκε αποτελεσματική.

Μην ξεχνάμε η Περιφέρεια Θεσσαλίας δεν είναι απρόσωπη, έχει πρόσωπο. Δεν έχει -ένα- πρόσωπο, αλλά χιλιάδες πρόσωπα, εκείνα των πολιτών της. Έχει προτεραιότητες, όχι αόριστες, αλλά, των ανθρώπων της. Έχει σχέδιο, όχι εκείνο που σκέφτηκαν κάποιοι σε κάποιο γραφείο, αλλά, αυτό που συγγράφουμε εμείς μαζί με τους συμπολίτες μας και τις συλλογικότητές τους. Η νέα χρονιά μας βρίσκει μπροστά στην πρόκληση της σφυρηλάτησης της κουλτούρας της ανθεκτικότητας, θα μου πείτε αόριστη έννοια, θα σας καλέσω να της δώσουμε περιεχόμενο και πνοή.

Γαλλιού Ι. Μαρία – Χωρική Αντιπεριφερειάρχης Π.Ε. Λάρισας, Δικηγόρος