Το αναξιοποίητο «μουσείο» στη Νέα Ιωνία – Το Κοιμητήριο των Ταξιαρχών και η κρυμμένη ιστορία του (φωτό)

Ο Βόλος είναι μία πόλη, στην οποία ο πολιτισμός ήταν πάντα συνδεδεμένος με το όνομά της. Άνθρωποι του πνεύματος, της πολιτικής, της φιλοσοφίας, της μουσικής, των τεχνών έζησαν στην πόλη, γεννήθηκαν σε αυτή και με τη ζωή και το έργο τους έγιναν γνωστοί στο πανελλήνιο. Η πόλη ωστόσο, τα τελευταία χρόνια τείνει να ξεχάσει την ουσία του πολιτισμού, της ψυχικής ανάτασης, της παιδείας και της ανάδειξης της ιστορίας της. Μια ιστορία μεγάλη, σημαντική, που κρύβεται πολλές φορές μέσα σε μνημεία, τα οποία όλοι τα προσπερνάμε…

Το παλιό Κοιμητήριο στη Ν. Ιωνία, το γνωστό Κοιμητήριο των Παμμεγίστων Ταξιαρχών αποτελεί ένα ολοζώντανο μνημείο ιστορίας, έναν χώρο πολιτισμού, όσο κι αν η φυσική του υποδομή έρχεται σε αντίθεση …με τη ζωή.

Η ιστορία που κρύβει, καθώς πολλοί είναι αυτοί που δεν τη γνωρίζουν, είναι θεμέλιο για την πορεία της πόλης στο μέλλον. Το magnesianews.gr βρέθηκε στο παλιό Κοιμητήριο και αποτύπωσε εικόνες, ιστορίες μέσα από τα γλυπτά, μηνύματα αγαπημένων σε όσους έφυγαν από τη ζωή, αλλά την αναγκαιότητα ο χώρος αυτός να γίνει πραγματικά ένα μνημείο, ένα ανοιχτό μουσείο, όχι μόνο στον χαρακτηρισμό του ως ιστορικό διατηρητέο μνημείο.

Φυσικά για να επιτευχθεί αυτό, οι ευθύνες βαρύνουν και το Υπουργείο Πολιτισμού αλλά και τον Δήμο Βόλου.

Οι πλημμύρες του Σεπτεμβρίου του 2023 έπληξαν και το παλιό Νεκροταφείο. Οι εικόνες που έκαναν τον γύρο του διαδικτύου έδειξαν την ιστορία της πόλης σημαδεμένη, στη χειρότερή της κατάσταση, με λάσπη, χώματα και εγκατάλειψη.

Οι ανάγκες πάντα είναι πολλές…

Τέσσερις γυναίκες υπάλληλοι, δύο μόνιμες και δύο συμβασιούχες, έχουν ανεβάσει μανίκια το τελευταίο διάστημα και με τα χέρια τους, με τσουγκράνες και ό,τι άλλο εργαλείο υπάρχει, καθάρισαν τον χώρο, ο οποίος δεν θυμίζει σε τίποτα τις προηγούμενες εικόνες. Ωστόσο, οι ανάγκες πάντα είναι πολλές για συντήρηση των ταφικών μνημάτων και καθαριότητα, μιας και η έκταση του Νεκροταφείου είναι μεγάλη.

Υπάρχουν ακόμη τάφοι με τις μαρμάρινες επιγραφές τους σπασμένες, τάφοι που χρειάζονται περιποίηση, μιας και δεν υπάρχουν εν ζωή συγγενείς. Οι αρχές, τοπικές και μη, είναι υπεύθυνες για την εικόνα του μνημείου, το οποίο μπορεί να γίνει ένα ανοιχτό μουσείο, στα πρότυπα χωρών του εξωτερικού.

Περπατώντας όμως στους διαδρόμους του νεκροταφείου, δεν φοβάσαι, δεν αισθάνεσαι την ανατριχίλα του θανάτου. Ίσως η τέχνη, τα κομψοτεχνήματα, οι περίτεχνοι σταυροί, τα μνήματα με την ιστορία των ανθρώπων, να απαλύνουν αυτό το συναίσθημα.

Μπαίνοντας στον χώρο, το πρώτο μνήμα, που αντικρύζει κανείς, είναι αυτό, του πατέρα του Λαυρέντη Μαχαιρίτσα, εμβληματικό και ταυτόχρονα λιτό…Πέθανε το 1969, όταν ο Λαυρέντης ήταν τότε 13 ετών…

Λίγο πιο πάνω ένα εντυπωσιακό μαρμάρινο κτίσμα κεντρίζει το ενδιαφέρον. «Επαμεινώνδας Κυριαζής. Καταγόμενος εκ Κισσού Πηλίου. Απεβίωσε εν καιρώ την 2 Μαΐου και ετάφη εις Βόλον 3 Ιουνίου 1907», γράφει εντός του επιβλητικού κτίσματος.

Σε άλλη πλευρά μία επιτύμβια στήλη, ένα εξαιρετικό γλυπτό αποτυπώνει έναν άνδρα και μία γυναίκα. «Ενθάδε κείνται Ιωάννης Γ. Καρτάλης, γεννηθείς εν Βόλω τη 5 Οκτωβρίου 1876. Αποθανών εν Κω, τη 1 Σεπτεμβρίου 1891. Μαρίκα Γ. Καρτάλη, γεννηθείσα εν Βόλω τη 14 Ιουλίου 1873, αποθανούσα εν Βόλο τω 14 Ιανουαρίου 1892», γράφει η επιγραφή. Λίγο πιο δίπλα στέκει και το μνήμα του Δημάρχου Βόλου Νικολάου Γεωργιάδη και στη μέση του νεκροταφείου λίγο πριν την εκκλησία ο περίφημος τάφος με το σαμιαμίδι, της οικογένειας Κοντού. Ο Νικόλαος Κοντός ζήτησε από τους αδελφούς μαρμαρογλύπτες Κοτζαμάνη στην Αθήνα, να δημιουργήσουν το ταφικό μνημείο των τριών παιδιών του, που όμοιο του να μην υπάρχει και όποιος το αντικρίζει να το θυμάται για πάντα.

Τα τρία παιδιά του, ο Κωνσταντίνος η Ελένη και η Κατίνα είχαν πεθάνει, όπως τους είπε, με φριχτό θάνατο μετά από δηλητηρίαση που υπέστησαν, όταν ένα σαμιαμίδι έπεσε στο γάλα που ήπιαν με το πρωινό τους. Οι γλύπτες συγκινημένοι από το μένος με το οποίο είχε χτυπήσει η μοίρα την οικογένεια του Νικόλαου Κοντού, αποφάσισαν να δημιουργήσουν ένα μνημείο που θα εξιστορούσε την αιώνια απουσία των τριών παιδιών, το κοινωνικό επίπεδο της οικογενείας, αλλά και την αιτία του κακού να παραμονεύει για πάντα ανάμεσα στις μαρμάρινες φυλλωσιές. Το εν λόγω μνημείο αποτελεί σήμα κατατεθέν του παλιού Νεκροταφείου.

Σε άλλο σημείο του παλιού Νεκροταφείου υπάρχει ο οικογενειακός τάφος του «Δημήτριου Κασλά, Ταξίαρχου, Διοικητή του Τάγματος στο θρυλικό ύψωμα 731 όπου συνετρίβη η εαρινή επίθεση των Ιταλών από 9-14 Μαρτίου 1941».

Ενταφιασμένη όμως στον Βόλο είναι και η ReneeFischer, που υπήρξε Πρόξενος της Γαλλίας στον Βόλο και τη Λάρισα από το 1965 έως το 1986. «Η ζωή της υπήρξε υπόδειγμα εντιμότητας, αυταπάρνησης, αφοσίωσης και αγάπης, προς την οικογένειά της και τους πλησίον της», γράφει πάνω στον τάφο της.

Ο γλύπτης Νικόλας υπογράφει την μαρμάρινη πλάκα, που κοσμεί τον τάφο του Νικόλαου Γάτσου, Βουλευτή- Γερουσιαστή 1864-1934.

Κι αυτά τα μνημεία είναι μόνο λίγα από αυτά που υπάρχουν μέσα στο παλιό Νεκροταφείο. Εκεί έχουν ενταφιαστεί Δήμαρχοι της πόλης, επιφανείς άνθρωποι, στρατιώτες, δεν είναι άλλωστε τυχαίο ότι υπάρχει εντός του και το στρατιωτικό νεκροταφείο.

Αυτή η τόσο πλούσια ιστορία της πόλης, ο πολιτισμός, θα μείνει για πολύ στο σκοτάδι; Ο κυκλικός κόμβος που σχεδιάζεται είναι ικανός να αναδείξει τον πλούτο αυτού του μνημείου; Οι απαντήσεις μάλλον πρέπει να έρθουν από τους εμπλεκόμενους…εμείς αυτή τη στιγμή μόνο να καταθέσουμε τα ερωτήματα μπορούμε.

Δήμητρα Παλαιοδημοπούλου

Πηγή: magnesianews.gr