Ανεπαρκής η περίθαλψη και σύστημα υγείας με ελλείψεις στην Ελλάδα

Τετραπλάσιες είναι οι ακάλυπτες ιατρικές ανάγκες των ασθενών στη χώρα μας σε σχέση με την υπόλοιπη Ευρώπη, καθώς το 9% του πληθυσμού δεν μπορεί να πάρει την περίθαλψη που χρειάζεται είτε λόγω κόστους, είτε λόγω απόστασης, έναντι 2,2% των ευρωπαίων πολιτών κατά μέσο όρο.

Οι ανισότητες στην υγεία στη χώρα μας σχετίζονται κυρίως με το εισόδημα, την κοινωνική θέση, αλλά και με τον τόπο διαμονής, με τους κατοίκους της υπαίθρου να έχουν μικρότερο προσδόκιμο ζωής, ιδίως στις περιοχές Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης.

Στις ελλείψεις του συστήματος περίθαλψης, δεν περιλαμβάνονται μόνο οι ελλείψεις σε γιατρούς και νοσηλευτές στο δημόσιο σύστημα υγείας, αλλά και οι ελλείψεις σε κλίνες νοσηλείας, και σε υπηρεσίες πρωτοβάθμιας φροντίδας, πόσο μάλλον σε προγράμματα πρόληψης ή προαγωγής της υγείας.

Τα πρόσφατα προγράμματα ελέγχου για καρκίνο μαστού και τραχήλου μήτρας, ξεπερνούν τον ευρωπαϊκό μέσο όρο, ενώ τα αντίστοιχα για καρκίνο παχέος εντέρου υπολείπονται σημαντικά του ευρωπαϊκού μέσου όρου.

Συνολικά όμως, δεν υπάρχουν συστηματικά προγράμματα για πρόληψη από κάπνισμα, καρκίνο και ψυχικές παθήσεις, ενώ ο αντιγριπικός εμβολιασμός των άνω των 65 ετών, υπολείπεται σημαντικά του στόχου του Παγκοσμίου Οργανισμού Υγείας για κάλυψη του 75% αυτής της ομάδας πληθυσμού.

Το προσδόκιμο ζωής στην Ελλάδα είναι χαμηλότερο σε σύγκριση με τις νότιες και δυτικές ευρωπαϊκές χώρες

Κοινωνικοοικονομικοί παράγοντες επηρεάζουν την υγεία του πληθυσμού και στην Ελλάδα

Τα στοιχεία αυτά, περιλαμβάνονται στο νέο σχέδιο για την παροχή ποιοτικής περίθαλψης και ασφάλειας των ασθενών που καταρτίσθηκε από το γραφείο Ποιότητας Φροντίδας και Ασφάλειας Ασθενών του ΠΟΥ Ευρώπης, που εδρεύει στην Αθήνα, σε συνεργασία με το υπουργείο Υγείας, τον Οργανισμό Διασφάλισης της Ποιότητας στην Υγεία (ΟΔΙΠΥ) και την Ευρωπαϊκή Επιτροπή (DG Reform).

Το σχετικό σχέδιο που ξεκινά να εφαρμόζεται από φέτος και αναμένεται να ολοκληρωθεί ως το 2030, εισάγει μια στρατηγική με τρεις πυλώνες για τον έλεγχο της ποιότητας των υπηρεσιών υγείας και της ασφάλειας των ασθενών: α) καθοδήγηση και χρηστή διοίκηση, β) τεκμηρίωση και καινοτομία και γ) γνώση και δέσμευση.

Η κατάσταση στην Ελλάδα

Σύμφωνα με το σχέδιο, το 2022 το προσδόκιμο ζωής στην Ελλάδα ήταν χαμηλότερο σε σύγκριση με τις νότιες και δυτικές ευρωπαϊκές χώρες, ενώ οι μισές γυναίκες μετά τα 65 ζουν με κάποια χρόνια πάθηση, σε αντίθεση με τους άνδρες που μόνο το 30% αυτών έχει κάποια χρόνια πάθηση μετά τα 65 έτη.

Η θνησιμότητα που μπορεί να αποφευχθεί από αίτια που προλαμβάνονται ή αντιμετωπίζονται, πλησιάζει τον ευρωπαϊκό μέσο όρο, αν και ο καρκίνος του πνεύμονα και το έμφραγμα παραμένουν οι κύριες αιτίες θανάτων που θα μπορούσαν να προληφθούν.

Περίπου το 22% των θανάτων μπορούν να αποδοθούν στον καπνό, η παχυσαρκία αποτελεί σημαντικό ζήτημα δημόσιας υγείας ιδίως στους εφήβους που ένας στους τέσσερις είναι υπέρβαροι ή παχύσαρκοι, ενώ εμφράγματα και εγκεφαλικά και καρκίνος μαστού και παχέος εντέρου είναι οι κύριες αιτίες θανάτου από παθήσεις που μπορούν να αντιμετωπιστούν.

Η μικροβιακή αντίσταση είναι σημαντικό πρόβλημα δημόσιας υγείας, καθώς οι ασθενείς με βακτηριακή λοίμωξη που έχει περάσει στην κυκλοφορία του αίματος εμφανίζουν τα μέγιστα επίπεδα αντοχής στην Ε.Ε.

Δείκτες ποιότητας

Το σχέδιο προβλέπει την εισαγωγή δεικτών ποιότητας σε κάθε ένα από τα τρία προαναφερόμενα στάδια, καθώς επίσης και τη χρήση δεδομένων από το σύστημα υγείας για τη συνεχή παρακολούθηση της πορείας εφαρμογής των νέων μέτρων.

Αλλαγές για αποδοτικότητα

Στο πλαίσιο των διοικητικών αλλαγών, το σχέδιο προβλέπει τη δημιουργία ειδικής επιτροπής για την παρακολούθηση της ποιότητας, ασφάλειας και ισότιμης μεταχείρισης των ασθενών μέσα στο σύστημα υγείας, την ανάπτυξη τμήματος ποιότητας και ασφάλειας στο υπουργείο και τις υγειονομικές περιφέρειες, αλλά και λειτουργία επιτροπής ποιότητας και ασφάλειας σε κάθε νοσοκομείο και υπεύθυνου ποιότητας και ασφάλειας σε κάθε κέντρο υγείας. Παράλληλα προβλέπεται η ενίσχυση της αποδοτικότητας του συστήματος με ενίσχυση της τηλεϊατρικής, της αξιολόγησης τεχνολογιών υγείας, αύξηση της χρήσης γενοσήμων, αξιολόγηση των διοικητών των νοσοκομείων, επέκταση της ηλεκτρονικής συνταγογράφησης στα νοσοκομεία, εισαγωγή διεθνούς συστήματος αξιολόγησης των επειγόντων περιστατικών, προσανατολισμό του συστήματος υγείας στη λήψη αποφάσεων βάσει δεδομένων.

Κέντρο αριστείας και καινοτομία

Σε ότι αφορά την τεκμηρίωση και την καινοτομία, οι δείκτες θα μετρούν την συμμόρφωση με τα εθνικά πρωτόκολλα, την μείωση της βλάβης που μπορεί να αποφευχθεί σε όλα τα επίπεδα περίθαλψης  και την εκπαίδευση των επαγγελματιών υγείας στη διασφάλιση της ποιότητας των παρεχομένων υπηρεσιών.

Στην κατεύθυνση αυτή προβλέπεται άμεσα η διενέργεια έρευνας για την κουλτούρα ασφάλειας των ασθενών που επικρατεί στα νοσοκομεία και η δημιουργία στο Πανεπιστήμιο, ενός κέντρου αριστείας έρευνας και εκπαίδευσης για την ποιότητα, ασφάλεια και ισότιμη μεταχείριση των ασθενών.

Το σχέδιο προβλέπει επίσης, προγράμματα αξιολόγησης για τους επαγγελματίες υγείας, τα νοσοκομεία και τις δομές πρωτοβάθμιας περίθαλψης, υιοθέτηση πρακτικών που στηρίζονται σε δεδομένα, ψηφιακό έλεγχο τήρησης των πρωτοκόλλων μέσω της ηλεκτρονικής συνταγογράφησης, εισαγωγή πρωτοκόλλων ασφάλειας στις κλινικές διαδικασίες, τη χρήση φαρμάκων, την αποφυγή πολυφαρμακίας, την πρόληψη πτώσεων και ελκών, θρομβοεμβολικών επεισοδίων, νοσοκομειακών λοιμώξεων, συνταγογράφηση αντιβιοτικών κλπ. Ακόμη, προβλέπεται η εισαγωγή κουλτούρας δια βίου μάθησης στην παροχή ποιοτικών υπηρεσιών και στη διασφάλιση της ασφάλειας των ασθενών.

Υποστήριξη ασθενών

Όσο για τον τρίτο πυλώνα της γνώσης και δέσμευσης, οι δείκτες θα ελέγχουν τα αποτελέσματα μέσω ερευνών από  την εμπειρία των ασθενών στο σύστημα υγείας, την εκπαίδευση του πληθυσμού με διαδικτυακά σεμινάρια, καθώς και την εκπροσώπηση των ασθενών, ακόμη και σε δημόσιους φορείς υγείας, μεταξύ των οποίων και οι νέες διοικητικές δομές των επιτροπών, κέντρων και τμημάτων ποιότητας που προβλέπεται να δημιουργηθούν στο σύστημα υγείας. Παράλληλα, προβλέπει την ενίσχυση των ασθενών, φροντιστών και των οικογενειών τους.