Εξαγωγές: Στην πρώτη γραμμή τα τρόφιμα – Οι επιδόσεις του 2024 και οι προοπτικές για το 2025 [γραφήματα]

Οδηγός για τις ελληνικές εξαγωγές παραμένει ο κλάδος των τροφίμων, καθώς σε μία χρονιά αρκετών αναταράξεων με το ισοζύγιο εξαγωγών-εισαγωγών της χώρας να εμφανίζεται ελλειμματικό, οι εξαγωγές τροφίμων ενισχύθηκαν περαιτέρω το 2024 με παραδοσιακά προϊόντα όπως φέτα, γιαούρτι, ελαιόλαδο και ελιές να καταγράφουν υψηλές επιδόσεις.

Την ίδια στιγμή, οι ελληνικές εξαγωγές συνολικά κατέγραψαν την τρίτη καλύτερη επίδοσή τους, μετά από εκείνη του 2022, κλείνοντας την περυσινή χρονιά στα 49,9 δισ. ευρώ σημειώνοντας ελαφρά μείωση σε σχέση με το 2023.

Δασμοί Τραμπ: Tο «δασμολογικό χάος» στις ΗΠΑ φοβίζει τους εξαγωγείς τροφίμων

Αυτό προκύπτει από πρόσφατη μελέτη της Εθνικής Τράπεζας, σύμφωνα με την οποία για τη φετινή χρονιά, εκτιμάται ότι οι ελληνικές εξαγωγές μπορούν να πετύχουν αύξηση της τάξης του 3%-4% σε αποπληθωρισμένους όρους. Τονίζεται, ωστόσο, ότι υπάρχει σημαντικός κίνδυνος υποχώρησης σε χαμηλότερα επίπεδα λόγω αβεβαιότητας στο διεθνές περιβάλλον.

Για το 2025 οι αναλυτές σημειώνουν ότι οι προοπτικές είναι πιο ευοίωνες, καθώς η ευρωπαϊκή οικονομία εκτιμάται ότι θα επιταχυνθεί με ρυθμό 1,4% από 0,8% το 2024.

Επιπλέον, η αύξηση της παραγωγής ελαιολάδου το 2025 στα επίπεδα του 2023 αναμένεται να ενισχύσει τις εξαγωγές του 2025 κατά μία ποσοστιαία μονάδα, αναπληρώνοντας την αντίστοιχη απώλεια του 2024.

Δοκιμασίες

Σύμφωνα με την μελέτη της Διεύθυνσης Οικονομικής Ανάλυσης της Εθνικής, το 2024 οι ελληνικές εξαγωγές μειώθηκαν κατά 1%, καθώς το β΄εξάμηνο αυτές αυξήθηκαν κατά 5%, αντισταθμίζοντας σε μεγάλο βαθμό τις απώλειες κατά 7% του α΄εξαμήνου. Η ανοδική αυτή τάση του β΄εξαμήνου, ωστόσο, είναι εύθραυστη, καθώς δεν έχει τη στήριξη των «παραδοσιακών» για τα ελληνικά προϊόντα ευρωπαϊκών αγορών.

Οπως επισημαίνουν, μάλιστα, οι αναλυτές της τράπεζας η δασμολογική πολιτική των ΗΠΑ αποκτά έμμεση, αλλά ουσιαστική σημασία για τις ελληνικές εξαγωγές, καθώς η ανάκαμψη της ευρωπαϊκής οικονομίας εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από αυτή.

Επιπλέον, όμως, της έμμεσης, η πολιτική των ΗΠΑ αποκτά όλο και περισσότερο άμεση σημασία για τις ελληνικές εξαγωγές, καθώς ξεχωρίζει ως αυξανόμενος σημαντικός προορισμός για τα ελληνικά προϊόντα την τελευταία τριετία, με μέση ετήσια αύξηση 7%, υπερτριπλάσια της αντίστοιχης επίδοσης των λοιπών αγορών, που περιορίζεται στο 2%.

Η δυναμική αυτή προσπάθεια των Ελλήνων εξαγωγέων ενδεχομένως να κινδυνεύσει από την υιοθέτηση επιθετικών εμπορικών πολιτικών στις ΗΠΑ. Εκτός από τις ΗΠΑ, την αναστροφή του β’ εξαμήνου στις εξαγωγές στήριξαν μεμονωμένες σε μεγάλο βαθμό παραγγελίες μετάλλων, πιθανότατα για ενεργειακά έργα στη Μέση Ανατολή. Αντίθετα, οι «παραδοσιακές» αγορές της Δυτικής Ευρώπης κινήθηκαν πτωτικά (μείωση 4% στις ευρωπαϊκές εισαγωγές τα δύο τελευταία χρόνια κατά μέσον όρο).

Τα τρόφιμα

Τα δύο θετικά στοιχεία στην τρέχουσα συγκυρία που εντοπίζουν οι αναλυτές της Εθνικής Τράπεζας είναι: η αύξηση της συνεισφοράς του κλάδου τροφίμων (γιαούρτι, φέτα, ελαιόλαδο και ελιές κάλυψαν πάνω από το 75% της ανόδου) και το ρεκόρ 15ετίας που σημείωσαν τα ελληνικά προϊόντα ως ποσοστό των ευρωπαϊκών εξαγωγών, παρόλο που παραμένουν κάτω από μία ποσοστιαία μονάδα (0,55% έναντι 0,51% την αντίστοιχη περίοδο του 2023).

Ειδικότερα για τα τρόφιμα, η μελέτη υπογραμμίζει ότι αποτελούν σταθερό πυλώνα των ελληνικών εξαγωγών, με παραδοσιακά προϊόντα όπως φέτα, γιαούρτι, ελαιόλαδο και ελιές να καταγράφουν υψηλές επιδόσεις (με τα δύο τελευταία να επωφελούνται από παραγωγική ανάκαμψη) συνεισφέροντας περισσότερο από τα ¾ της ανόδου του κλάδου. Επιπρόσθετα, ως αξιοσημείωτη ξεχωρίζει η πορεία των φιλέτων ψαριών (με διπλασιασμό των όγκων τους κατά το τελευταίο τρίμηνο) και τα οποία αποτελούν το μοναδικό ελληνικό προϊόν με σταθερή βελτίωση όγκων και σχετικών τιμών έναντι των Ευρωπαίων ανταγωνιστών το τελευταίο 12μηνο. Παράλληλα, τα τρόφιμα βελτίωσαν το μερίδιο τους στις ευρωπαϊκές εξαγωγές σε 1,4% (από 1,3% το 2023). Αξιοσημείωτο είναι ότι η πλειοψηφία των μεγαλύτερων προϊόντων της κατηγορίας πέτυχαν ενισχυμένη αντιπροσώπευση στις ευρωπαϊκές εξαγωγές, με κομπόστα, ελιές και γιαούρτι να ενισχύουν το μερίδιο τους κατά 2 μονάδες.

Προοπτικές

Κοιτάζοντας μπροστά, οι προοπτικές του 2025 είναι πιο ευοίωνες, καθώς:

– Ενισχύεται η προοπτική διατηρήσιμης ανάκαμψης για τις ελληνικές εξαγωγές, καθώς η ευρωπαϊκή οικονομία εκτιμάται ότι θα επιταχύνει με ρυθμό 1,4% το 2025 (από +0,8% το 2024). Ανοδικές τάσεις αναμένονται κυρίως σε 4 βασικές μας αγορές: Γερμανία, Ιταλία, Ρουμανία και Βουλγαρία (οι οποίες αθροιστικά καλύπτουν το ⅓ των ελληνικών εξαγωγών). Η δυναμική αυτή αναμένεται να επιτρέψει στις ευρωπαϊκές εισαγωγές να ανακάμψουν το 2025 (+2,2%), ύστερα από διετή πτώση (της τάξης του -4% ετησίως). 

– Η διεθνής ζήτηση αναμένεται να παραμείνει υγιής, με εκτιμώμενη άνοδο της τάξης του 3% στον όγκο διεθνούς εμπορίου (έναντι 2,7% το 2024). Έτοιμα να αξιοποιήσουν τη διεθνή τάση εμφανίζονται τα ελληνικά προϊόντα, καθώς ο δείκτης εξαγωγικών παραγγελιών καταγράφει βελτίωση για 3ο συνεχόμενο μήνα ξεχωρίζοντας από την αναιμική εικόνα των ευρωπαίων ανταγωνιστών.

– Η επαναφορά της παραγωγής ελαιόλαδου φέτος στα επίπεδα του 2023 (290 χιλ τόνοι, έναντι 175 το 2024 και 345 το 2023) αναμένουμε να ενισχύσει με 1 ποσοστιαία μονάδα τις εξαγωγές του 2025 (αναπληρώνοντας την αντίστοιχη απώλεια του 2024).