Στουρνάρας: Ο χρόνος εξαντλείται για την Ευρώπη – Αναγκαία για άμεση δράση

Στην ανάγκη η Ευρώπη να επιταχύνει τις αναγκαίες μεταρρυθμίσεις προκειμένου να ενισχύσουν τη μακροχρόνια αναπτυξιακή της δυναμικής αναφέρθηκε ο διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος,  Γιάννης Στουρνάρας.

Μιλώντας στους Πρέσβεις των Κρατών-Μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης με θέμα «Προκλήσεις της ευρωζώνης σε ένα αβέβαιο γεωπολιτικό περιβάλλον», ο κ. Στουρνάρας υπογράμμισε ότι ο χρόνος για τις απαραίτητες κινήσεις εξαντλείται.

«Η Ευρώπη αντιμετωπίζει, όπως είπε η πρόεδρος της ΕΚΤ Κριστίν Λαγκάρντ στο Νταβός πριν από λίγες εβδομάδες, μια υπαρξιακή κρίση, η οποία καθιστά επείγουσα την ανάγκη για άμεση δράση και συλλογική προσπάθεια, ώστε να ανταποκριθούμε αποτελεσματικά στις προκλήσεις τόσο στο εσωτερικό όσο και στο εξωτερικό» τόνισε.

Ο κ. Στουρνάρας τόνισε ότι «προκειμένου η ευρωπαϊκή οικονομία να ακολουθήσει μια πορεία ισχυρής ανάκαμψης απαιτείται η κινητοποίηση σημαντικών ιδιωτικών επενδύσεων που είναι αναγκαίες για την αναζωογόνηση της ανάπτυξης και την ενίσχυση της ανθεκτικότητας».

H προοπτική μιας επιθετικής εμπορικής πολιτικής των ΗΠΑ αναμένεται να έχουν εκτεταμένες οικονομικές συνέπειες στην ευρωζώνη, είπε ο κ. Στουρνάρας

Και πρόσθεσε ότι θα χρειαστεί: «Πρώτον, ένα πιο εναρμονισμένο, αλλά λιγότερο επιβαρυντικό κανονιστικό πλαίσιο στην ΕΕ – π.χ. στο πεδίο του εταιρικού, πτωχευτικού, φορολογικού και εργατικού δικαίου – θα βελτίωνε την ανταγωνιστικότητα χωρίς να χρειαστεί να επενδυθεί ούτε ένα ευρώ.

Δεύτερον, είναι απαραίτητη η προώθηση μιας ενιαίας αγοράς κεφαλαίων. Η δημιουργία μιας Ευρωπαϊκής Ένωσης Αποταμιεύσεων και Επενδύσεων είναι μια κίνηση προς τη σωστή κατεύθυνση, καθώς μπορεί να εξασφαλίσει την ομαλή ροή επενδύσεων σε όλη την Ένωσή μας. Η ίδρυση κοινού εποπτικού μηχανισμού για τις αγορές κεφαλαίων της ΕΕ, η ενοποίηση των κατακερματισμένων υποδομών των ευρωπαϊκών χρηματοπιστωτικών αγορών και η τυποποίηση προϊόντων για ιδιώτες επενδυτές μπορούν να κινητοποιήσουν τόσο τις αποταμιεύσεις της ΕΕ, οι οποίες βρίσκονται σε υψηλά επίπεδα, όσο και ξένο κεφάλαιο. Επιπλέον, η βάθυνση της αγοράς τιτλοποιήσεων και η απλοποίηση της σχετικής νομοθεσίας μπορούν επίσης να συμβάλουν στην προσέλκυση επενδυτών.

Τρίτον, θα πρέπει να ολοκληρωθεί η Τραπεζική Ένωση με την καθιέρωση ενός Ευρωπαϊκού Συστήματος Εγγύησης των Καταθέσεων (EDIS) και την ενίσχυση του υφιστάμενου πλαισίου διαχείρισης κρίσεων και ασφάλισης καταθέσεων (CMDI), δεδομένου ότι ένας κατακερματισμένος τραπεζικός τομέας στην ΕΕ δεν μπορεί ποτέ να επιτύχει την αποδοτικότητα και τα οφέλη από τις οικονομίες κλίμακας που έχουν οι τράπεζες των ΗΠΑ.

Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η χρηματοπιστωτική ενοποίηση μπορεί να ενδυναμώσει τις καινοτόμες επιχειρήσεις σε όλα τα στάδια της ανάπτυξής τους με τη χρηματοδότηση που χρειάζονται για να αναπτυχθούν σε μέγεθος και να ευδοκιμήσουν μέσα σε ένα ανταγωνιστικό παγκόσμιο περιβάλλον, μειώνοντας την εξάρτησή τους από χρηματοδότηση εκτός Ευρώπης. Για τον σκοπό αυτό, είναι κρίσιμο να δίνονται κίνητρα στους επενδυτές ώστε να προσφέρουν περισσότερα κεφάλαια επιχειρηματικού κινδύνου, για παράδειγμα, με την άρση των θεσμικών και λειτουργικών εμποδίων που καθιστούν τις ευρωπαϊκές εταιρίες κεφαλαίων επιχειρηματικών συμμετοχών (venture capital) λιγότερο αποδοτικές σε σύγκριση με τις αντίστοιχες των ΗΠΑ.

Τέλος, ένας μόνιμος δημοσιονομικός μηχανισμός σε επίπεδο ΕΕ θα μπορούσε να πολλαπλασιάσει τις επενδύσεις και τα έργα σε τομείς που στηρίζουν την ανάπτυξη και ενισχύουν τη δυναμική και την ανθεκτικότητα των οικονομιών σε όλη την Ευρώπη. Η θετική εμπειρία από το Μηχανισμό Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας της ΕΕ αποτελεί ένα πολύτιμο παράδειγμα για το τι μπορεί να επιτευχθεί μέσω συντονισμένων και στοχευμένων δημοσιονομικών πρωτοβουλιών. Η αξία του συντονισμού επιβεβαιώνεται σαφώς και από τη διαπίστωση της έκθεσης Ντράγκι ότι, παρά το γεγονός ότι οι δημόσιες δαπάνες για έρευνα και καινοτομία είναι παρόμοιες σε ύψος στην ΕΕ και τις ΗΠΑ, αποδίδουν πολύ μικρότερα οφέλη στην ΕΕ επειδή είναι κατακερματισμένες και ασυντόνιστες μεταξύ των χωρών».

Δασμοί ΗΠΑ

Σε ό,τι αφορά τους πιθανούς δασμούς από τις ΗΠΑ επεσήμανε ότι «αν και οι λεπτομέρειες μιας πιθανής επιβολής αμερικανικών δασμών δεν έχουν ακόμη αποσαφηνιστεί, η προοπτική μιας επιθετικής εμπορικής πολιτικής των ΗΠΑ, σε συνδυασμό με πιθανά αντίποινα από τους εμπορικούς εταίρους τους, αναμένεται να έχουν εκτεταμένες οικονομικές συνέπειες, δυσχεραίνοντας περαιτέρω τη θέση της ευρωζώνης».

Παράλληλα, σημείωσε ότι «με τον όγκο του εμπορίου μεταξύ της ΕΕ και των ΗΠΑ να ανέρχεται σε 1,5 τρισεκ. ευρώ, είναι σαφές ότι οι δασμοί των ΗΠΑ στην Ευρώπη θα είναι αρνητικοί για την ανάπτυξη. Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις παραγόντων της αγοράς, ένας δασμός 10% των ΗΠΑ σε όλες τις εισαγωγές από τη ζώνη του ευρώ, σε συνδυασμό με υψηλότερη αβεβαιότητα σχετικά με τις μελλοντικές εμπορικές σχέσεις ΗΠΑ-ΕΕ, θα μπορούσε να μειώσει το ρυθμό αύξησης του ΑΕΠ της ζώνης του ευρώ έως και 0,5 της ποσοστιαίας μονάδας εντός ενός έτους.

Το μέγεθος των αρνητικών επιδράσεων στην ανάπτυξη θα εξαρτηθεί, μεταξύ άλλων, από το εύρος των προϊόντων που θα υπόκεινται σε υψηλότερους δασμούς, τη διάρκεια ισχύος αυτών των δασμών, τα μέτρα που θα ληφθούν ως αντίποινα και η ανταπάντηση σε αυτά, και τα αποτελέσματα ανατροφοδότησης από τις παγκόσμιες οικονομικές και χρηματοπιστωτικές συνθήκες. Παρεμπιπτόντως, τόσο η θεωρία όσο και η πρακτική εισηγούνται ότι οι δασμοί είναι συνήθως εργαλείο που προκαλεί ζημίες σε όλους τους εμπλεκόμενους (loose-loose), επομένως δεν θα ζημιωθούν μόνο οι εμπορικοί εταίροι των Ηνωμένων Πολιτειών, αλλά και οι ίδιες οι Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής.

Ο αντίκτυπος των δασμών στον πληθωρισμό της ζώνης του ευρώ είναι λιγότερο ξεκάθαρος, καθώς λειτουργεί μέσω διάφορων διαύλων. Από τη μία πλευρά, η ανατίμηση του δολαρίου ΗΠΑ ή τα ευρωπαϊκά αντίποινα στα αμερικανικά προϊόντα θα κάνουν ακριβότερες τις εισαγωγές της ζώνης του ευρώ από τις ΗΠΑ –καθώς και το μεγαλύτερο μέρος των συνολικών εισαγωγών ενέργειας που τιμολογούνται σε δολάρια ΗΠΑ–, αυξάνοντας τον πληθωρισμό. Από την άλλη πλευρά, μια πιθανή ανακατεύθυνση των φθηνότερων κινεζικών εξαγωγών από τις ΗΠΑ προς την αγορά της ΕΕ, λόγω του εμπορικού πολέμου ΗΠΑ-Κίνας, θα ενισχύσει ceteris paribus τη διαδικασία αποκλιμάκωσης του πληθωρισμού στη ζώνη του ευρώ».

Ο πληθωρισμός

«Η αβεβαιότητα σχετικά με τις γεωπολιτικές, εμπορικές και χρηματοπιστωτικές εξελίξεις δύναται να επιβαρύνει σημαντικά το οικονομικό κλίμα και την εμπιστοσύνη, καθιστώντας δυσκολότερη την ανάκαμψη της κατανάλωσης και των επενδύσεων», υπογράμμισε ο κ. Στουρνάρας.

«Η διαδικασία αποκλιμάκωσης του πληθωρισμού εξελίσσεται ομαλά. Ο πληθωρισμός έχει μειωθεί ραγδαία από ένα υψηλό ρυθμό περίπου 10,5% τον Οκτώβριο του 2022 σε 2,5% τον Ιανουάριο του 2025 και συνεχίζει να κινείται πτωτικά, παρά κάποιες ανοδικές επιδράσεις βάσης τους τελευταίους μήνες, λόγω των τιμών του πετρελαίου και του φυσικού αερίου», τόνισε.