Ανακαλύφθηκαν τα παλαιότερα γνωστά οστά ανθρώπινου προσώπου στη δυτική Ευρώπη

Απολιθωμένα οστά του προσώπου ενός ανθρωπίνου (hominin) που βρέθηκαν στην τοποθεσία Sima del Elefante στη βόρεια Ισπανία, αποτελούν τα παλαιότερα γνωστά οστά ανθρώπινου προσώπου στη δυτική Ευρώπη. Η σχετική έρευνα δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Nature.

Τα οστά, που ήρθαν στο φως το 2022, αποτελούνται από τμήμα της άνω γνάθου και του ζυγωματικού οστού από την αριστερή μεριά ενός ενήλικου ατόμου. Οι ερευνητές χρησιμοποίησαν παραδοσιακές τεχνικές συντήρησης και αποκατάστασης, μαζί με προηγμένα εργαλεία τρισδιάστατης ανάλυσης για να ανακατασκευάσουν τα απολιθωμένα θραύσματα. Εκτίμησαν την ηλικία τους μεταξύ 1,1 και 1,4 εκατομμυρίων ετών.

Un fragmento facial en Sima Elefante (2022) #Atapuerca entre 1,1 y 1,4 millones, cara más antigua conocida de Europa occidental. Este resto, ATE7-1, ha sido atribuido a Homo affinis erectus. @NatureComms @iphes @CENIEH foto: @GuillnMaria /iphes
Info: https://t.co/yZRh4aJswB pic.twitter.com/d3uUDP8Wdh

— MuseoEvoluciónHumana (@museoevolucion) March 12, 2025

Το 2007 είχε βρεθεί στην ίδια τοποθεσία ένα σαγόνι ανθρωπίνου ηλικίας 1,1-1,2 εκατομμυρίων ετών. Τα νέα απολιθώματα βρέθηκαν δύο μέτρα βαθύτερα από το σαγόνι, γεγονός που οδηγεί τους ερευνητές στην υπόθεση ότι είναι παλαιότερα σε ηλικία. Η ανεύρεση πρόσθετων αρχαιολογικών λειψάνων (λίθινα εργαλεία και οστά ζώων με σημάδια κοπής που υποδεικνύουν τη χρήση λιθοτεχνίας για την επεξεργασία των ζώων) και στοιχείων του περιβάλλοντος, προσφέρουν πληροφορίες για το περιβάλλον στο οποίο ζούσαν αυτοί οι ανθρωπίνοι και τον τρόπο ζωής τους.

Οι ερευνητές επισημαίνουν ότι τα οστά αυτά δεν εμφανίζουν τα «σύγχρονα» χαρακτηριστικά του προσώπου που απαντώνται στα απολιθώματα του Homo antecessor, τα οποία είχαν βρεθεί σε ισπανική τοποθεσία και χρονολογούνται πριν από περίπου 850.000 χρόνια.

Επιπλέον, αν και τα λείψανα παρουσιάζουν κάποια ομοιότητα με τη γενεαλογική γραμμή του Homo erectus, δεν είναι σε θέση να τα κατατάξουν οριστικά, ούτε σε αυτή την ομάδα. Γι’ αυτό κατέταξαν προσωρινά τα απολιθώματα ως «Ηomo affinis erectus» υποδεικνύοντας μια συγγένεια με τον Homo erectus, εν αναμονή περαιτέρω στοιχείων.

Η ανακάλυψη αυτή θα μπορούσε να υποδηλώνει ότι η δυτική Ευρώπη κατοικούνταν από τουλάχιστον δύο είδη Homo κατά την περίοδο του πρώιμου Πλειστόκαινου: τον Homo affinis erectus και αργότερα τον Homo antecessor.

Η Ευρασία κατοικήθηκε για πρώτη φορά από ανθρωπίνους, τουλάχιστον πριν από 1,8 εκατομμύρια χρόνια. Οι αποδείξεις όμως για τις πρώιμες εγκαταστάσεις, έχουν περιοριστεί σε εξαιρετικά κατακερματισμένα δείγματα απολιθωμάτων από την Ιβηρική Χερσόνησο. Τα δεδομένα που έχουν βρεθεί στη συγκεκριμένη τοποθεσία, υποδηλώνουν ότι το τοπίο κατά το πρώιμο Πλειστόκαινο, είχε ένα μείγμα δασικών εκτάσεων, υγρών βοσκοτόπων και εποχικών πηγών νερού, δημιουργώντας ένα πλούσιο σε πόρους τοπίο γι’ αυτούς τους πρώιμους ανθρώπινους πληθυσμούς.

Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ