Ν. Ανδρουλάκης: Διεκδικούμε ένα κράτος που υπηρετεί τους πολίτες – Η Νέα Δημοκρατία δεν θέλει να αλλάξει το κράτος, θέλει να το ελέγχει

«Το κράτος είναι η κορυφαία μεταρρύθμιση που αν δεν πετύχει, δεν μπορεί να πετύχει καμία άλλη μεταρρύθμιση. Η τραγωδία των Τεμπών έφερε στο προσκήνιο βιαίως αυτή τη συζήτηση. Μας προτρέπει όλους να δούμε το θέμα της μεταρρύθμισης του κράτους με έναν άλλο τρόπο, πιο βαθύ, πιο ανθρώπινο», αυτά τόνισε μεταξύ άλλων ο Νίκος Ανδρουλάκης στην εκδήλωση του ΠΑΣΟΚ – Κίνημα Αλλαγής με θέμα «Για ένα κράτος αξιοκρατικό και αποτελεσματικό».

Στην εκδήλωση συζητούν ο Σταύρος Μπένος, πρόεδρος σωματείου «Διάζωμα», πρ. υπουργός, ο Δρ. Άγις Τσουρός, πρώην διευθυντής Πολιτικής & Διακυβέρνησης στον Π.Ο.Υ., εντεταλμένος καθηγητής Δημόσιας Υγείας στο Πανεπιστήμιο Βοστώνης και η Έφη Στεφοπούλου, γραμματέας Τομέα Δημόσιας Διοίκησης ΠΑΣΟΚ-Κίνημα Αλλαγής.

Αναλυτικά η ομιλία Νίκου Ανδρουλάκη, Προέδρου ΠΑΣΟΚ-Κινήματος Αλλαγής στην ημερίδα με θέμα: «Για ένα κράτος αξιόπιστο και αποτελεσματικό»

Κυρίες και κύριοι,

Αρχικά θέλω να ευχαριστήσω πάρα πολύ τους προσκεκλημένους μας.

Το κράτος είναι  η κορυφαία μεταρρύθμιση που αν δεν πετύχει, δεν μπορεί να πετύχει καμία άλλη μεταρρύθμιση. Η τραγωδία των Τεμπών έφερε στο προσκήνιο βιαίως αυτή τη συζήτηση. Μας προτρέπει όλους να δούμε το θέμα της μεταρρύθμισης του κράτους με έναν άλλο τρόπο, πιο βαθύ, πιο ανθρώπινο.

Ως ζήτημα διασφάλισης της ζωής των πολιτών. 

Ως ζήτημα δικαιοσύνης. 

Ως ζήτημα όλων μας.

Στα Τέμπη ζήσαμε ένα σύστημα εξουσίας που απέτυχε να διαχειριστεί τους ευρωπαϊκούς πόρους 54 εκατ. ευρώ για την υλοποίηση της τηλεδιοίκησης, που αν είχε γίνει έγκαιρα αυτή η τραγωδία δεν θα είχε συμβεί.

Ένα σύστημα εξουσίας υπεύθυνο για τον αναξιοκρατικό διορισμό του σταθμάρχη, που δεν δίστασε να αλλάξει στην προκήρυξη τα όρια ηλικίας προκειμένου να πραγματοποιήσει το ρουσφέτι. 

Ένα σύστημα εξουσίας που δεν σεβάστηκε ούτε τα θύματα της τραγωδίας, με συνέπεια την αλλοίωση και απώλεια κρίσιμων στοιχείων, γεγονός που δυσχεραίνει τη δουλειά της Δικαιοσύνης.

Δεν μπορεί, λοιπόν, να καλύπτονται οι ευθύνες των πρωταγωνιστών της τραγωδίας πίσω από τον όρο «διαχρονικές παθογένειες», που βεβαίως υπάρχουν αλλά δεν θέλουν να αντιμετωπίσουν. Αντίθετα, τις εργαλειοποιούν για να κάνουν παρασκηνιακές πελατειακές πολιτικές επιλογές. Όσα συνέβησαν είναι αποτέλεσμα της νοοτροπίας ότι «το κράτος είναι λάφυρο της εκάστοτε εξουσίας». 

Οι ευθύνες προσωπικά του Πρωθυπουργού είναι μεγάλες. Συνεχώς μιλούσε για το δήθεν «επιτελικό κράτος» και οργάνωσε έναν αδιαφανή προσωποκεντρικό μηχανισμό ασφυκτικής επιτήρησης της δημόσιας ζωής, προκαλώντας ανοικτές πληγές στο κράτος δικαίου.

Παράλληλα, ο δημόσιος χώρος συρρικνώνεται ποιοτικά και ποσοτικά και το σημαντικότερο: η εμπιστοσύνη των πολιτών για το κράτος και το πολιτικό σύστημα υποχωρεί καθημερινά. Δεν μπορούμε να συνεχίσουμε έτσι. Χρειαζόμαστε ένα κράτος που εμπνέει και κινητοποιεί τους πολίτες. Ένα κράτος αξιόπιστο και αποτελεσματικό. Χρειαζόμαστε οξυγόνο στη δημόσια ζωή.

Για να λειτουργήσει σωστά το κράτος, πρέπει να διασφαλίσουμε τη σωστή διαχείριση του ανθρώπινου δυναμικού, των διαδικασιών και των δημόσιων οικονομικών πόρων. Αυτά είναι η ραχοκοκαλιά  μιας αποτελεσματικής δημόσιας διοίκησης, ικανής να ανταποκριθεί στις ανάγκες των πολιτών με διαφάνεια, αξιοκρατία και ταχύτητα.

Το ανθρώπινο δυναμικό είναι η καρδιά της δημόσιας διοίκησης. Ένα κράτος δεν μπορεί να λειτουργήσει χωρίς ικανούς, αξιοκρατικά επιλεγμένους και καλά εκπαιδευμένους υπαλλήλους. Οι προσλήψεις πρέπει να γίνονται με διαφανείς διαδικασίες μέσω ΑΣΕΠ, εξασφαλίζοντας την ανεξαρτησία και την αμεροληψία. Παράλληλα, η αξιολόγηση των δημοσίων υπαλλήλων πρέπει να βασίζεται σε αντικειμενικά κριτήρια, με ξεκάθαρους δείκτες αποτελεσματικότητας και λογοδοσίας. Η επιμόρφωση του προσωπικού δεν μπορεί να είναι περιστασιακή, αλλά συνεχής, ώστε να ανταποκρίνεται στις ταχύτατες τεχνολογικές εξελίξεις και στις αυξανόμενες απαιτήσεις της κοινωνίας.

Το δεύτερο θεμελιώδες στοιχείο είναι η ροή των διαδικασιών, δηλαδή η λειτουργία του κράτους με τρόπο σύγχρονο και φιλικό προς τον πολίτη. Το ψηφιακό κράτος δεν μπορεί να είναι μια επιφανειακή έννοια αλλά μια πραγματικότητα που μειώνει τη γραφειοκρατία -αναλογική και ψηφιακή- και διευκολύνει την καθημερινότητα. Οι πολίτες δεν πρέπει να προσκομίζουν ξανά και ξανά τα ίδια έγγραφα,  να μην λειτουργούν ως οι κλητήρες του κράτους ή οι γνώσεις πληροφορικής να γίνονται τροχοπέδη στη χρήση των υπηρεσιών που τους προσφέρει η πολιτεία. Οι δημόσιες υπηρεσίες πρέπει να διαλειτουργούν, ώστε να μην ταλαιπωρούν τους πολίτες, ενώ η διαφάνεια των δεδομένων να διασφαλίζει ότι οι αποφάσεις του κράτους είναι ανοιχτές και προσβάσιμες. 

Ο κάθε πολίτης πρέπει να έχει έλεγχο στα δεδομένα του με πλήρη πρόσβαση στο ιστορικό των συναλλαγών του με το κράτος, εξαλείφοντας τις καθυστερήσεις και με προστασία της ιδιωτικότητας του. 

Ταυτόχρονα, η ανάπτυξη «Δικτύων Ζωής» θα διασφαλίσει ότι κρίσιμες υπηρεσίες – υγεία, πρόνοια, εξυπηρέτηση – φτάνουν σε κάθε πολίτη, και στο τελευταίο χωριό και στην τελευταία γειτονιά της Ελλάδας. 

Τρίτο βασικό ζήτημα είναι η διαχείριση του δημόσιου χρήματος. Κάθε ευρώ που ξοδεύεται από το κράτος πρέπει να είναι ιχνηλάσιμο και ελεγχόμενο, ώστε να διασφαλίζεται η διαφάνεια και η λογοδοσία. Η αξιοποίηση της τεχνολογίας μπορεί να επιτρέψει την αυτοματοποιημένη εποπτεία των δαπανών, περιορίζοντας τη σπατάλη και την κακοδιαχείριση.

Το σύστημα προμηθειών πρέπει να είναι διαφανές, ώστε να αποφεύγονται υπερκοστολογήσεις και αδιαφανείς συναλλαγές. Οι απευθείας αναθέσεις δεν μπορεί να είναι ο κανόνας αλλά η εξαίρεση, με αυστηρούς ελέγχους και πλήρη αιτιολόγηση. Με την κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας έχουν σχεδόν υπερδιπλασιαστεί.

Αν αυτές οι τρεις ροές λειτουργούν σωστά, το κράτος μπορεί να γίνει πραγματικά σύγχρονο, αποδοτικό και στην υπηρεσία του πολίτη. Μια δημόσια διοίκηση που δεν καθυστερεί αλλά διευκολύνει. Ένα σύστημα διακυβέρνησης που δεν κατασπαταλά αλλά αξιοποιεί τους δημόσιους πόρους προς όφελος της κοινωνίας. Αυτό είναι το κράτος που θέλουμε, αυτό είναι το κράτος που διεκδικούμε και θέλουμε.

Κυρίες και κύριοι,

Η Περιφερειακή Αυτοδιοίκηση αποτελεί τον συνδετικό κρίκο μεταξύ του κεντρικού κράτους και των τοπικών κοινωνιών. Δεν είναι απλά μια διοικητική βαθμίδα, αλλά ο βασικός πυλώνας για τη βιώσιμη ανάπτυξη, την κοινωνική συνοχή και τη δίκαιη κατανομή των πόρων. Οι περιφέρειες πρέπει να λειτουργούν ως κέντρα ανάπτυξης, σχεδιάζοντας και υλοποιώντας πολιτικές που ανταποκρίνονται στις τοπικές ανάγκες. 

Η επένδυση στις υποδομές, η στήριξη της τοπικής επιχειρηματικότητας και η αξιοποίηση της καινοτομίας είναι κεντρικά στοιχεία για μια περιφερειακή αυτοδιοίκηση που οδηγεί την οικονομία προς τα εμπρός. Και βέβαια ηαποδοτική διαχείριση των ευρωπαϊκών και εθνικών πόρων είναι ζωτικής σημασίας. 

Αλλά και ο Δήμος δεν είναι ένας απλός μηχανισμός διοίκησης. Είναι ο θεσμός, που εξασφαλίζει στους πολίτες βασικές υπηρεσίες που κάνουν την καθημερινότητά τους καλύτερη. Από την καθαριότητα και τη διαχείριση των απορριμμάτων μέχρι τη συντήρηση των δρόμων, των σχολείων, των δημοτικών κτιρίων και των χώρων πρασίνου, ο Δήμος πρέπει να λειτουργεί με αποτελεσματικότητα.

Όμως, δεν αρκεί μόνο η διαχείριση. Χρειαζόμαστε Δήμους που σχεδιάζουν, προνοούν και προσαρμόζουν τις υπηρεσίες τους στις πραγματικές ανάγκες των πολιτών. Κάθε γειτονιά, κάθε τοπική κοινωνία έχει τις δικές της  απαιτήσεις. Οι Δήμοι πρέπει να έχουν την αυτονομία και τους πόρους για να ανταποκρίνονται άμεσα και ουσιαστικά.

Έξυπνες Πόλεις: Ψηφιακή σύγκλιση στην Τοπική Αυτοδιοίκηση, μεγάλα ευρωπαϊκά στοιχήματα στα οποία είμαστε πολύ πίσω.

Η δημιουργία έξυπνων πόλεων πρέπει να αποτελεί προτεραιότητα για κάθε δήμο, καθώς είναι ο βασικός πυλώνας αξιοποίησης των νέων τεχνολογιών. Με την ενσωμάτωση λύσεων που βελτιώνουν την ποιότητα ζωής, ενισχύουν την αποδοτικότητα και προάγουν τη βιωσιμότητα, οι δήμοι μπορούν να ανταποκριθούν στις σύγχρονες ανάγκες. Η ψηφιακή σύγκλιση πρέπει να αγκαλιάσει κάθε πτυχή της λειτουργίας τους, από την παροχή καθημερινών υπηρεσιών, όπως η διαχείριση απορριμμάτων και ο έξυπνος φωτισμός, έως την ανάπτυξη πρωτοποριακών υποδομών και καινοτόμων δράσεων.

Προστασία και βελτίωση του Περιβάλλοντος

Οι Δήμοι έχουν κομβικό ρόλο και στην προστασία του περιβάλλοντος και στη μετάβαση σε ένα βιώσιμο μοντέλο ανάπτυξης. Η ανακύκλωση,  η προστασία των δημόσιων χώρων και η προώθηση της βιώσιμης κινητικότητας δεν είναι πολυτέλειες – είναι υποχρεώσεις. Δεν μπορούμε να δεχτούμε πόλεις γεμάτες ρύπανση, ελλείψεις σε χώρους πρασίνου και απουσία ουσιαστικής περιβαλλοντικής πολιτικής και οράματος. 

Πόσες φορές έχουμε θέσει το θέμα των ενεργειακών κοινοτήτων στον δημόσιο διάλογο; Για εμάς είναι προτεραιότητα οι δήμοι να έχουν κατά προτεραιότητα όρους σύνδεσης για τις ενεργειακές κοινότητες.

Οι Δήμοι πρέπει να γίνουν πρωτοπόροι στη βιώσιμη ανάπτυξη, εφαρμόζοντας πολιτικές που προάγουν την ποιότητα ζωής και διασφαλίζουν ένα καλύτερο μέλλον για όλους.

Κυρίες και κύριοι,

Το κράτος μπορεί να είναι ο φορέας της κοινωνικής συνοχής, της ανάπτυξης και της προόδου. Θέλει ρήξεις, συγκρούσεις με μικρά και μεγάλα κατεστημένα που χρησιμοποιούν αδυναμίες κράτους είτε για να παράγουν εργασιακή ύλή ειτε για τα συμφέροντα τους  

Ο εκσυγχρονισμός -μια λέξη που πολλοί χρησιμοποιούν αλλά κακοποιώντας την και αναφέρομαι στη σημερινή κυβέρνηση- απαιτεί μια συνολική στρατηγική μεταρρυθμίσεων που θα βασίζεται στη διαφάνεια, την αποκέντρωση και τη συμμετοχή των πολιτών. 

Σήμερα ανοίγουμε αυτόν τον διάλογο. Μας τιμούν οι σημερινοί προσκεκλημένοι μας, που έχουν μεγάλη εμπειρία στα θέματα του κράτους. Μετά τον διάλογο για τις εργασιακές σχέσεις και τη Δικαιοσύνη, -όπου όπως είδατε αυτά που λέγαμε γίνονται κοινός τόπος τόσο για την κυβέρνηση όσο και άλλα κόμματα-, σήμερα ανοίγουμε τη συζήτηση προτείνοντας δέκα κρίσιμες παρεμβάσεις:

1. Πλήρης και καθαρή αποσαφήνιση του ρόλου των τριών επιπέδων Διοίκησης: Καθαρές αρμοδιότητες με τους αντίστοιχους πόρους και ξεκάθαρο λειτουργικό και αποτελεσματικό σύστημα Διοίκησης με διασφάλιση της διαλειτουργικότητας Υπουργείων – Περιφερειών – Δήμων. Καθιέρωση αποτελεσματικών μηχανισμών συνεργασίας και συντονισμού, ιδιαίτερα στις περιπτώσεις όπου παρατηρούνται συναρμοδιότητες των τριών επιπέδων. Το πλέον χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί ο τομέας της πολιτικής προστασίας).
2. Συνολικός επανασχεδιασμός του συστήματος εσόδων της περιφερειακής και τοπικής αυτοδιοίκησης με φορολογική αποκέντρωση και ενίσχυση της φορολογικής και οικονομικής αυτοδυναμίας τους.
3. Καθιέρωση καθολικού συστήματος εισροών – εκροών και παρακολούθηση των τριών ροών με ταυτόχρονη λειτουργία Δεικτών Αξιολόγησης παντού, με επίκεντρο τις προσδοκίες των πολιτών.
4. Καθιέρωση μέτρων αναβάθμισης του ανθρώπινου δυναμικού του δημοσίου, προκειμένου να οικοδομηθεί ο αμοιβαίος σεβασμός δημοσίων λειτουργών και πολιτών, έτσι ώστε αμφότεροι να έχουν λόγο και ρόλο στη διαμόρφωση των αποφάσεων με επίκεντρο το δημόσιο συμφέρον.
5. Ανάδειξη από την Τοπική Αυτοδιοίκηση της ολιστικής φιλοσοφίας στον σχεδιασμό και την υλοποίηση των προγραμμάτων της.
6. Τρία Δίκτυα Ζωής (υγεία, πρόνοια, διοικητική εξυπηρέτηση) να φτάνουν μέχρι το τελευταίο σπίτι τόσο άυλα όσο και με φυσική παρουσία.
7. Αναβάθμιση των ΚΕΠ σε υποκαταστήματα του κράτους και καθιέρωση της ισότιμης πρόσβασης των πολιτών σε αυτό, η λεγόμενη «Δημοκρατία της Καθημερινότητας».
8. Δεν μπορούμε να μιλάμε για σύγχρονη διακυβέρνηση χωρίς διαφάνεια και λογοδοσία. Άρα, επέκταση της Διαύγειας. Αυτα είναι τα μεγάλα έργα του ΠΑΣΟΚ που πρέπει να ενισχύσουμε περαιτέρω: Υποχρεώνουμε όλους τους φορείς και τις εταιρείες που διαχειρίζονται δημόσιους πόρους να δημοσιεύουν τις αποφάσεις τους στη ΔΙΑΥΓΕΙΑ. Αξιοποίηση των ανοικτών δεδομένων: Αξιοποιούμε τα δεδομένα της ΔΙΑΥΓΕΙΑΣ για την αποτελεσματική αξιολόγηση και βελτίωση των δημοσίων δράσεων. Είναι από τα μεγαλύτερα στοιχήματα της εποχής μας, εμβαθύνουν δημοκρατία και δίνουν σε πολλούς πολίτες τη δυνατότητα στη γνώση και την πληροφορία. Είναι τεράστιο στοίχημα για την δημοκρατική παράταξη τα ανοικτά δεδομένα παντού.
9. Εφαρμογή της αρχής της νησιωτικότητας (με αναφορά και στις ορεινές περιοχές) που προβλέπεται στο άρθρο 101, παράγραφο 4 του Συντάγματος  με την άμεση προώθηση και ψήφιση στη Βουλή της σχετικής εφαρμοστικής νομοθεσίας.
10. Νομοθετική αναγνώριση και κατοχύρωση του ρόλου της Κοινωνίας των Πολιτών και θέσπιση διαδικασιών ουσιαστικής διαβούλευσης της πολιτείας, -σε εθνικό και τοπικό επίπεδο-, με τους φορείς της κοινωνίας των Πολιτών για τη χάραξη και εφαρμογή πολιτικών. Ας αναλογιστούμε τι συνέβη με το Ταμείο Ανάκαμψης. Σε όλες τις ευρωπαϊκές χώρες κατέληξαν σε περιφερειακές προτεραιότητες έπειτα από εκτεταμένο δημόσιο διάλογο με την τοπική αυτοδιοίκηση και τα επιμελητήρια. Είμαστε η μόνη χώρα, που δεν είχε τέτοιο τραπέζι διαλόγου δείχνοντας πόσο το επιτελικό κράτος, αυτός ο προσωποπαγής μηχανισμός άσκησης εξουσίας περιφρονεί αυτού του είδους τη διαβούλευση.

Δεν προτείνουμε μια απλή διοικητική μεταρρύθμιση. Διεκδικούμε μια βαθιά αλλαγή κουλτούρας του πολιτικού κόσμου και της κοινωνίας μας. Για ένα κράτος που δεν λειτουργεί ως εμπόδιο, αλλά ως αρωγός της κοινωνίας.

Η Νέα Δημοκρατία δεν θέλει να αλλάξει το κράτος. Θέλει να το ελέγχει σε απόλυτο βαθμό για να αναπαράγει την εξουσία της. Εμείς θέλουμε ένα κράτος που να ανήκει στους πολίτες, να τους υπηρετεί και να τους παρέχει ασφάλεια, προοπτική και ευημερία. Αυτό το κράτος σας καλώ να διεκδικήσουμε μαζί. Ας διεκδικήσουμε το οξυγόνο μας.