Η ήττα της αξιοπρέπειας

*Του Γ. Καραβάνα

Δεν μπορώ να πω ότι γνωρίζω καλά τον Αρίστο Δοξιάδη. Η «γνωριμία» μας περιορίζεται σε λίγες συναντήσεις στα πλαίσια συνεδρίων του κόμματος ΔΡΑΣΗ, στη διαδικτυακή μας αλληλεπίδραση και σε μια ομιλία του στα πλαίσια του Ted-X Academy1. Και βεβαίως στην ανάγνωση του πρώτου βιβλίου του2, το οποίο κατά την ταπεινή μου γνώμη αποτελεί την πιο έγκυρη και διεισδυτική ματιά στο ελληνικό οικονομικό πρόβλημα, αφού δεν περιορίζεται σε οικονομικές αλήθειες με παγκόσμια εμβέλεια αλλά επεκτείνεται στο να εξηγήσει με παραδείγματα, το πώς αυτές εμφανίζονται και εκφράζονται στις ιδιαίτερες συνθήκες του ελληνικού θεσμικού πλαισίου. Δεν αποκλείεται μάλιστα το συγκεκριμένο βιβλίο (λεπτομέρειες παρακάτω) να αποτέλεσε την αιτία που τόσο πολλοί τον αγάπησαν και άλλοι τόσοι τον μίσησαν! Όποιος το διαβάσει θα καταλάβει…

Ο Αρίστος Δοξιάδης είναι τέκνο μάλλον εύπορης αστικής οικογένειας. Γιος του αείμνηστου Σπύρου Δοξιάδη, εμβληματικού ιατρού και πολιτικού, πρωτοπόρου της κοινωνικής παιδιατρικής στην Ελλάδα. Η χώρα οφείλει στον Σπ. Δοξιάδη την πρώτη απόπειρα δημιουργίας Εθνικού Συστήματος Υγείας (παρεμποδίστηκε από διάφορους κύκλους συμπεριλαμβανομένης της τότε ΝΔ), την ίδρυση του κέντρου βρεφών «Μητέρα», την ίδρυση του «Ινστιτούτου Υγείας Παιδιού», την ίδρυση του «Ιδρύματος Μελετών για το Παιδί», την ίδρυση της «Ελληνικής Εταιρείας Ιατρικής Ηθικής και Δεοντολογίας» όπως και της «Ελληνικής Αντικαπνιστικής Εταιρείας». Ο γιος του λοιπόν, Αρίστος Δοξιάδης (πάλαι ποτέ μέλος του ΚΚΕ Εσωτερικού, τότε που η αριστερά ήταν ακόμα σπίτι μορφωμένων και καλλιεργημένων ανθρώπων) δεν είχε ανάγκη να γίνει υφυπουργός ούτε για να πλουτίσει, ούτε για να γίνει γνωστός! Μάλλον σπατάλη χρημάτων και χρόνου θα ήταν γι’ αυτόν η πρόταση του Κυριάκου Μητσοτάκη να αναλάβει θέση υφυπουργού στην κυβέρνησή του, θέση που αρχικά αποδέχθηκε και κατόπιν απέρριψε παραιτούμενος, 33 μόλις ώρες μετά την ορκωμοσία του. Αιτία σύμφωνα με τον ίδιο, η οργανωμένη επίθεση συκοφαντίας που δέχθηκε από τα γνωστά τρολ του διαδικτύου, με αφορμή μια παλιά κατηγορία για την οποία έχει δικαστεί και αθωωθεί αμετάκλητα. Σπούδασε κοινωνικές επιστήμες και οικονομικά στο Χάρβαρντ και στο Πανεπιστήμιο του Λονδίνου, και ξεκίνησε τη σταδιοδρομία του με μελέτες δημόσιας πολιτικής για το ελληνικό κράτος και για διεθνείς οργανισμούς. Συμμετείχε σε πιλοτικά προγράμματα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την καταπολέμηση της φτώχειας σε όλη την Ευρώπη, και στη συνέχεια διοίκησε εταιρίες συμβούλων επιχειρήσεων. Από το 1995 εργάζεται σε Εταιρείες Επιχειρηματικών Συμμετοχών (venture capital) για μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις, ενώ έχει αξιολογήσει εκατοντάδες επιχειρηματικά σχέδια.

Όλα τα παραπάνω μόνο ως παρένθεση, μια και το άρθρο δεν αφορά ειδικά στον Κο Δοξιάδη αλλά γενικότερα στην απροθυμία κάθε σοβαρού ανθρώπου της χώρας να ασχοληθεί με τα κοινά. Φαίνεται πως η Ελλάδα δεν διώχνει μόνο τους νέους της επιστήμονες λόγω γενικευμένης αναξιοκρατίας αλλά αποθαρρύνει και τους αξιότερους τεχνοκράτες του εσωτερικού από το να αναλάβουν δημόσιες θέσεις. Προσωπικά, δεν συμφωνώ ούτε με τους μεν ούτε με τους δε. Αντίθετα, οι ανάλογες περιπτώσεις με γεμίζουν οργή και απογοήτευση, αφού τα ήμερα δέχονται κάθε φορά να εκδιωχθούν από τα άγρια, χωρίς προηγουμένως να δώσουν σκληρή μάχη! Αλίμονο αν το νέο πρότυπο της εποχής είναι η φυγομαχία «…τόσο για λόγους προσωπικής ηρεμίας όσο και για λόγους προστασίας της κυβέρνησης…» όπως γράφει ο Α. Δοξιάδης σε ανακοίνωση του3. Η κυβέρνηση ωστόσο πήρε το ρίσκο της και έκανε την πρόταση! Άρα, αυτό που κυρίως μένει είναι το πρώτο μέρος: το «…για λόγους προσωπικής ηρεμίας…!».

«Το μόνο που χρειάζεται για την επικράτηση του κακού…», έγραφε ο Edmund Burke (Βρετανός πολιτικός και φιλόσοφος του 18ο αιώνα), «…είναι το να μην κάνουν τίποτα οι καλοί άνθρωποι». Αρκετούς αιώνες νωρίτερα, ο δικός μας Πλάτωνας έγραφε πως «όσοι αδιαφορούν για τα κοινά είναι καταδικασμένοι να εξουσιάζονται από κατώτερους τους». Κι αν η αδιαφορία για τα κοινά – παρότι καταδικαστέα – συγχωρείται σε έναν άνθρωπο που αντιμετωπίζει βιοποριστικό πρόβλημα και τώρα αρχίζει τη ζωή του, είναι τελείως ασυγχώρητη όταν αφορά σε έναν άνθρωπο εύπορο και καταξιωμένο, στον οποίο γίνεται η τιμή να του ανατεθεί το χαρτοφυλάκιο υφυπουργού «Έρευνας και Καινοτομίας». Το να δοκιμάσεις και να αποτύχεις είναι σεβαστό. Το να δειλιάσεις όμως δεν αποτελεί τιμή. Η πολιτική είναι ένας στίβος αδυσώπητος, κι αυτό το γνωρίζουν καλά όσοι έθεσαν τον εαυτό τους υπό την κρίση της κοινής γνώμης. Η λάσπη, οι επιθέσεις, τα χτυπήματα κάτω από τη ζώνη, ακόμα και οι απειλές, αποτελούν όλα μέρος του πολιτικού παιχνιδιού – κι αυτό οφείλει να το γνωρίζει κάθε ενήλικας όταν του γίνεται μια ανάλογη πρόταση και την αποδέχεται. Εκτός κι αν μέχρι τώρα ζούσε μόνο στη σφαίρα της θεωρίας κι επιθυμεί να παραμείνει σε αυτήν. Εκτός κι αν προτιμά να παραμείνει ευγενής και ατσαλάκωτος αντί να εμπλακεί στην ελληνική πολιτική πραγματικότητα και να «λερωθεί». Όμως με αυτήν τη λογική, τα άγρια θα διώχνουν πάντα τα ήμερα! Κάτι που βεβαίως μπορεί να μην ενοχλεί ιδιαίτερα όσους κατάφεραν να δημιουργήσουν περιουσία παρά τα ελληνικά εμπόδια, αφορά όμως πολύ όλους εκείνους των οποίων η προκοπή εξαρτάται ακόμα από τις θεσμικές αγκυλώσεις του ελληνικού κράτους. Δυστυχώς, για ακόμα μία φορά, τα αντανακλαστικά της αστικής μας τάξης αποδεικνύονται κατώτερα των περιστάσεων. Ίσως οι έλληνες αστοί να έχουν πάψει να επιθυμούν με ζέση την πολιτική αλλαγή. Ίσως να έχουν συνηθίσει και να έχουν συμβιβαστεί με την επικρατούσα κατάσταση. Ίσως να παραμένουν αδιόρθωτα κυνικοί και αδιόρθωτα ιδιώτες, με την αρχαιοελληνική έννοια του όρου. Χρόνια τώρα όλοι φωνάζουμε για τις αναξιοκρατικές επιλογές των εκάστοτε πρωθυπουργών. Τι έχεις να πεις όμως σε αυτόν τον πρωθυπουργό, όταν προτείνει κάποιον άξιο κι αυτός δειλιάζει;

ΥΓ Για το επίπεδο της τωρινής μας αντιπολίτευσης δεν αξίζει ούτε λέξη: μόνο αρνητικές υπηρεσίες προσφέρει στον τόπο μέχρι στιγμής.

1 Για την ομιλία του Α. Δοξιάδη στο TED-X Academy ακολουθήστε τον παρακάτω σύνδεσμο: https://www.youtube.com/watch?v=6HhNGU08KoE

2 Το ISBN του βιβλίου του Α. Δοξιάδη «Το Αόρατο Ρήγμα» (εκδόσεις Ίκαρος) είναι: 978-960-572-004-9

3 Παρακάτω, η ανακοίνωση παραίτησης του Α. Δοξιάδη:

«Αποφάσισα να παραιτηθώ. Ο ανήθικος πόλεμος που εξαπέλυσε εναντίον μου η αντιπολίτευση, με ανυπόστατες επιθέσεις ήδη από την πρώτη μέρα της ορκωμοσίας μου στην κυβέρνηση, με προσγείωσε απότομα στη σκληρή πολιτική πραγματικότητα.

Σε όσους με κατηγόρησαν για την υπόθεση της εταιρίας ΑΠΟΛΛΩΝ απαντώ ότι έχω δικαστεί και αθωωθεί από ποινικό δικαστήριο το 2013, που με απάλλαξε ρητά από κάθε κατηγορία που σχετίζεται με όσα σήμερα μου καταλογίζει η αντιπολίτευση. Προσθέτω ότι από τη στιγμή που τελείωσε το δικαστήριο, δεν είχα καμία όχληση από καμία αρχή, παρόλο που άλλαξαν τόσες κυβερνήσεις. Συνεπώς άνθρακες ο θησαυρός.

Επειδή δεν θέλω να σπαταλήσω τη ζωή μου σε τέτοιες διαμάχες, αποφάσισα να παραιτηθώ από τη θέση του Υφυπουργού Έρευνας και Καινοτομίας, τόσο για λόγους προσωπικής ηρεμίας όσο και για λόγους προστασίας της κυβέρνησης και του χαρτοφυλακίου που έχω αναλάβει από ένα κυνήγι μαγισσών.

Ευχαριστώ θερμά τον Πρωθυπουργό για την τιμητική του πρόταση για αυτό το χαρτοφυλάκιο που είναι τόσο σημαντικό για το μέλλον. Λυπάμαι που η πολιτική τοξικότητα αποτρέπει τους ενεργούς πολίτες από το να συμβάλλουν στις συλλογικές προσπάθειες για την πρόοδο».

*Ο Γιώργος Καραβάνας έχει θέση Αν. Διοικητή ΓΝ Λαμίας, που προηγουμένως κατείχε ο νυν Διοικητής Ανδρέας Κολοκυθάς