Επιστολή για μία ιστορική κλινική της Λάρισας

Με αφορμή δημοσίευμά μας, από τον κ. Βασίλειο Ντίνα λάβαμε και δημοσιεύουμε αυτούσια την ακόλουθη επιστολή:

“Σήμερα δημοσιεύτηκε στην ηλεκτρονική σας εφημερίδα ένα άρθρο, το οποίο αφορούσε στο κτίριο στο οποίο λειτούργησε κατά το παρελθόν η κλινική μας, έχοντας αποχωρήσει εδώ και ένα τέταρτο του αιώνα περίπου από αυτό, από τις αρχές δηλαδή της δεκαετίας του 2000.

Με τη βεβαιότητα ότι η συντακτική σας ομάδα δεν είχε καμία άλλη πρόθεση, πέρα από την επιθυμία της να παρουσιάσει ένα κλειστό και ερημωμένο, πλην όμως ιδιόκτητο και περιφραγμένο κτίριο, θα σας παρακαλούσαμε να προστατεύσετε τη δραστηριότητα μας, από πιθανούς άστοχους συνειρμούς που μπορει να προκαλέσει η συγκεκριμένη παρουσίαση με την εξάλειψη των παραμέτρων του χρόνου και των γεγονότων.

Από τα μέσα της δεκαετίας του 1960 έως και τις αρχές της δεκαετίας του 2000, στο κτίριο αυτό, λειτούργησε ιδιωτική νευροψυχιατρική κλινική.

Η κλινική αυτή ιδρύθηκε το 1961, από τον Νευρολόγο Ψυχίατρο Αλέξανδρο Ντίνα, μετά την ειδίκευση του στα Πανεπιστημιακά Νοσοκομεία του Μονάχου (LMU) και συγκεκριμένα στην κλινική που ίδρυσε ο Kreaplin και διηύθυνε στη συνέχεια και ο Alzheimer της Φρανκφούρτης και του Τορόντο – την εποχή που ξεκίνησε η κοινοτική ψυχιατρική μεταρρύθμιση διεθνώς Μαζί με κάποιες κλινικές της εποχής, κάλυψαν για πολλά χρόνια, αποκλειστικά με υπηρεσίες νευροψυχιατρικής περίθαλψης τον πληθυσμό της περιοχής.

Το διάστημα εκείνο, η Δημόσια Ψυχική Υγεία προσέφερε υπηρεσίες Ασυλικής κατά βάση Ψυχιατρικής, στα Ψυχιατρικά Άσυλα της Σταυρούπολης, του Δαφνίου, του Δρομοκαΐτειου, της Λέρου και κυρίως στο Ψυχιατρικό Άσυλο της Πέτρας Ολύμπου, το οποίο ξεκίνησε τη λειτουργία του το 1970 και διέκοψε στις αρχές του 2005, μαζί με τα υπόλοιπα Ψυχιατρικά Άσυλα, στο πλαίσιο της εξελισσόμενης Ψυχιατρικής Μεταρρύθμισης, στην οποία δεσμεύτηκε η χώρα μας κατά την είσοδο της ως ισότιμο μέλος της ΕΟΚ. Τη μεταρρύθμιση αυτή μάλιστα νομοθέτησε ήδη από το 1983 με τον ίδιο ακριβώς Νόμο που νομοθέτησε και την ίδρυση του Εθνικού Συστήματος Υγείας (Ν.1397/1983).

Στο συγκεκριμένο κτίριο, η κλινική προσέφερε τις υπηρεσίες της ως θεσμικός πάροχος της Δημόσιας Υγείας, συμβεβλημένη πάντοτε με την κοινωνική ασφάλιση, χωρίς κανείς ασθενής να χρειαστεί ποτέ να συμμετάσχει οικονομικά στην περίθαλψη του, να καταβάλλει δηλαδή χρήγματα από τη τσέπη του (Out Of Pocket).

Στις αρχές της δεκαετίας του 200 η κλινική, έχοντας την υποχρέωση να προσαρμοστεί στις διατάξεις του Π.Δ.235/200, όπως και κάθε κλινική εξάλλου που είχε ιδρυθεί πριν το 1991 και συμμετείχε ως συμβεβλημένος πάροχος στο πρώτο ιδιωτικό υποσύστημα της υγείας, ακολουθώντας το πνεύμα της μεταρρύθμισης της υγείας, η οποία συντελούνταν με το Επιχειρησιακό Πρόγραμμα «Υγεία – Πρόνοια 2000-2006» του Γ’ΚΠΣ στα πλαίσια της τρίτης μεταρρυθμιστικής περιόδου των συστημάτων υγείας διεθνώς, με Άξονες Προτεραιότητας, 1. «την Υγεία», 2. «την Ψυχική Υγεία», 3. «την Πρόνοια», και 4. «τους Ανθρώπινους Πόρους» συμβαδίζοντας με το πνεύμα της Ψυχιατρικής Μεταρρύθμισης το οποίο είχε μόλις εξαγγείλει την επέκταση του και στην ιδιωτική Ψυχική Υγεία με το εμβληματικό Νόμο 2716/1999  λαμβάνοντας υπόψη την έναρξη της λειτουργίας του ΠΓΝΛ και την αναμενόμενη έναρξη της λειτουργίας της Πανεπιστημιακής του Ψυχιατρικής Κλινικής, η οποία θα αποτελούσε προφανώς αναφορά για τις οξείες ψυχιατρικές παθήσεις της Περιφέρειας, δυνάμενη σε ένα μεγάλο βαθμό να καλύψει καθολικά τις ανάγκες, καθώς σύμφωνα με τα πρότυπα, για την κάλυψη των αναγκών αυτών, απαιτούνται 35 θέσεις ανά 100.000 κατοίκους. [Μοδιανός Μ./2003/Ψυχιατρική και Αποκατάσταση/Αθήνα/Καστανιώτης (επικαιροποιημένα δεδομένα 2006/. Παρ.3] λαμβάνοντας υπόψη επίσης το κεντρικό δόγμα της Κοινοτικής Ψυχιατρικής – στη βάση των αρχών της οποίας συντελούνταν και η Εθνική Ψυχιατρική Μεταρρύθμιση – σύμφωνα με το οποίο η μακροχρόνια ψυχιατρική νοσηλεία δεν είναι αποδεκτή και οφείλει να αντικαθίσταται από τη βαθμίδα των κοινωνικών υπηρεσιών της ψυχοκοινωνικής αποκατάσταση που αποτελεί μια αυτόνομη επιστήμη (WHO 1980), λαμβάνοντας τέλος υπόψη τις ανάγκες σε μακροχρόνια συνεχιζόμενη και παρηγορητική φροντίδα που προκαλούν τα χρόνια μη μεταδοτικά νοσήματα και ειδικότερα η Άνοια Τύπου Alzheimer, η οποία μαζί με τα υπόλοιπα ανοϊκά σύνδρομα, σημείωσε, σύμφωνα με τον WHO, τη μεγαλύτερη αύξηση στους γυναικείους θανάτους τις τελευταίες δύο δεκαετίες (τριπλασιάτηκε σχεδόν στα έτη 2000 και 2001),https://www.who.int/data/gho/data/themes/mortality-and-global-health-estimates

αποφάσισε να ασχοληθεί ειδικά με τα ανοϊκά σύνδρομα και μέσω αυτών με τις ανάγκες περίθαλψης γενικότερα των NCDs στα τελικά τους στάδια.

Αυτό εξάλλου προβλέπει εικοσιπέντε χρόνια αργότερα και ο πρώτος από τους «10 Άξονες των Παρεμβάσεων του Εθνικού Σχεδίου Δράσης για την Ψυχική Υγεία 2021-2030 του Υπουργείου Υγείας το οποίο εκπονήθηκε με την τεχνική υποστήριξη του Παγκοσμίου Οργανισμού Υγείας Ευρώπης,

“Κάθετοι άξονες 1. Ολοκλήρωση της κατάργησης της ιδρυματικής περίθαλψης, (κατάργηση των Τμημάτων Χρονίων Ασθενών στα εναπομείναντα ΨΝ του ΕΣΥ και των Ιδιωτικών Ψυχιατρικών Κλινικών), με παράλληλη ανάπτυξη υπηρεσιών για άτομα με νόσο Αλτσχάϊμερ και συναφείς διαταραχές και ανάπτυξη της Ψυχογηριατρικής”.

Λαμβάνοντας μάλιστα υπόψη ότι ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας, προτείνει ειδικά για τις πολύπλοκες ανάγκες της γήρανσης που προκαλεί η πολυνοσηρότητα των NCDs, τη δημιουργία Συστημάτων Μακροχρόνιας Φροντίδας (Long Term Care System), με εξειδικευμένες υπηρεσίες περίθαλψης, (διαγνωστικές,θεραπευτικές και αποθεραπευτικές υπηρεσίες της υγείας και επανορθωτικές της ικανότητας) καθώς επίσης και κοινωνικές μη ιατρικές υπηρεσίες υποστήριξης της λειτουργικότητας,
προσπαθεί εδώ και χρόνια να αναπτύξει, στοιχειωδώς τουλάχιστον, ένα τέτοιο σύστημα υπηρεσιών, στο οποίο φιλοδοξεί μάλιστα να προσδώσει ένα μη κερδοσκοπικό χαρακτήρα σύμφωνα με την επιθυμία τόσο του ιδρυτή της όσο και των σημερινών διαχειριστών της.

Έχει τροποποιήσει έτσι το αντικείμενο της και έχει μεταστεγάσει τη δράση της σε νεόδμητο κτίριο στο κέντρο της πόλης εδώ και είκοσι και πλέον χρόνια.

Αναμένοντας παράλληλα την εξέλιξη του πλαισίου, κατάφερε, αμέσως μόλις το επέτρεψαν οι εξελίξεις του Αναπτυξιακού Νόμου, να υπαγάγει στις ευεργετικές του διατάξεις, αναπτυξιακό της σχέδιο ύψους 6.500.000 ευρώ περίπου, για το συγκεκριμένο κτίριο το οποίο αφορά ειδικά σε Κέντρο Φυσικής Αποκατάστασης, συμβατό επιστημονικά και οικονομικά με τις ανάγκες των πληθυσμιακών ομάδων στις οποίες απευθύνεται.
Κατάφερε επίσης, να να υπαγάγει στις διατάξεις του ιδίου Νόμου ένα δεύτερο αναπτυξιακό σχέδιο ύψους 3.000.000 ευρώ που αφορά ειδικα στις ανάγκες υποβοηθούθμενης διαβίωσης των ανθρώπων της συγκεκριμένης πληθυσμιακής ομάδας. Και τα δύο αυτά σχέδια εγκρίθηκαν πρωτογενώς ως προς την ουσία και την ωφελιμότητα τους χωρίς την προαπαίτηση της ίδιας συμμετοχής,

Η κλινική μας εσχάτως αποτέλεσε τη μοναδική κλινική της χώρας που εκπροσωπήθηκε ατομικά στη διαδικασία της διαπραγμάτευσης με τον ΕΟΠΥΥ. Λαμβάνοντας μάλιστα υπόψη και την ανάπτυξη της μακροχρόνιας ιδιωτικής ψυχιατρικής περίθαλψης, μετά την ψήφιση του Ν2716/1999, είναι κατανοητό ότι είναι η μοναδική νευροψυχιατρική ιδιωτική κλινική της χώρας η οποία ακολούθησε το πνεύμα της ψυχιατρικής μεταρρύθμισης, στα τέλη της δεκαετίας του 1990, καθώς επίσης και η μοναδική η οποία εστιάζει εδώ και πολλά χρόνια, στις πολυδύναμες ανάγκες του γηράσκοντος πληθυσμού που απειλείται ή βρίσκεται ήδη σε καθεστώς ανοικανότητας εξειτίας της πολυνοσηρότητας των NCDs.

Σύμφωνα με όλα αυτά θα μπορούσε στο σημερινό σας δημοσίευμα, να εντοπιστεί ένα συμβολικό στοιχείο, το οποίο αποτυπώνει την προβλεπτική απομάκρυνση από μια απαρχαιωμένη πρακτική, εικοσιπέντε χρόνια σχεδόν πριν, ενάντια στην παλιρροϊκή κατεύθυνση του ρεύματος, και το σύγχρονο, οραματικό τουλάχιστον προσανατολισμό προς μια κατεύθυνση συμβατή με τις επιδημιολογικές, κοινωνικές και ανθρωπιστικές εξελίξεις.

Μέσω αυτού θα επιθυμούσαμε για μια ακόμη φορά να επισημάνουμε την ανάγκη του εξορθολογισμού τους πλαισίου συνεργασίας των υγειονομικών δομών που εντάσσονται αυθορμήτως στο σύστημα της μακροχρόνιας φροντίδας με την κοινωνική ασφάλιση, χωρίς να απαιτείται να καταργήσουν τον πολυδύναμο χαρακτήρα που επιβάλλει ο ολισμός της εποχής, και χωρίς να απαιτείται έμμεσα να ψυχιατρικοποιήσουν γενικά την ανημποριά”.