Γιατί οι λιχουδιές μας φτιάχνουν τη διάθεση;

Όταν νιώθουμε άγχος, μια συνήθης λύση είναι να στραφούμε στο αγαπημένο μας comfort food – σοκολάτα, πατατάκια, τηγανητές πατάτες, παγωτό, αναψυκτικά ή αλκοόλ.

Όμως η αναζήτηση παρηγοριάς στο φαΐ αυξάνει τα επίπεδα της κορτιζόλης – της ορμόνης του άγχους – δημιουργώντας έναν φαύλο κύκλο. Πολύ χειρότερα όμως, η επαναλαμβανόμενη επιλογή αυτών των «λιχουδιών»,  μπορεί επίσης να αλλάξει το μικροβίωμα του εντέρου, την ισορροπία του μεταβολισμού μας και τη σύνδεση εντέρου-εγκεφάλου.

Οι διαιτολόγοι παραδέχονται ότι υπάρχει άμεση σχέση μεταξύ των διατροφικών μας επιλογών και των συναισθημάτων μας, από το είδος του φαγητού που επιλέγουμε, μέχρι την παραγγελία του απ΄ έξω ή το μαγείρεμα στο σπίτι, ακόμη κι αν αποφασίζουμε να φάμε ένα ψάρι τηγανητό ή ψητό.

Οι τροφές – λιχουδιές επιβαρύνουν ακόμη περισσότερο τα μακροχρόνια προβλήματα υγείας

Τα τσιπς μπορούν να αντικατασταθούν με τραγανά λαχανικά, υποστηρίζουν οι ειδικοί

Όμως αυτός ο φαύλος κύκλος που ξεκινά με το άγχος και τα φαγητά –λιχουδιές, δεν σταματά εκεί. Συνεχίζει και με αισθήματα ενοχών, σύμφωνα με την επίκουρη καθηγήτρια Διατροφής του Πανεπιστημίου Σεντ Λούις και εκπρόσωπο της Αμερικανικής Ακαδημίας Διατροφής και Διαιτολογίας Γουίτνεϊ Λινσενμάιερ, η οποία τονίζει τις συνέπειες όταν το παρακάνουμε με το φαγητό. Σημειώνει όμως, ότι «μπορεί κάποιος που είναι λυπημένος να απολαμβάνει ένα φαγητό που τον κάνει να νιώσει καλύτερα. Όμως το κλειδί, είναι να συνειδητοποιήσει τι κάνει και γιατί, και να βρει άλλες λύσεις όπως ένα τηλεφώνημα σε έναν φίλο ή μια βόλτα».

Όταν κάποιος αγχώνεται, το σώμα απελευθερώνει μέσω του άξονα υποθαλάμου-υπόφυσης-επινεφριδίων, την ορμόνη κορτιζόλη. Αυτή αυξάνει τη ροή του αίματος, τον καρδιακό ρυθμό, την αναπνοή και άλλους παράγοντες όπως η πήξη του αίματος. Με την πάροδο του χρόνου, τα επίμονα υψηλά επίπεδα κορτιζόλης μπορεί να οδηγήσουν σε μακροπρόθεσμα προβλήματα υγείας, όπως παχυσαρκία, αντίσταση στην ινσουλίνη και μεταβολικό σύνδρομο.

Φλεγμονή

Οι τροφές – λιχουδιές με τη σειρά τους, επιβαρύνουν ακόμη περισσότερο αυτά τα μακροπρόθεσμα προβλήματα υγείας, λόγω των πρόσθετων σακχάρων, του νατρίου και των ανθυγιεινών λιπαρών. Το αποτέλεσμα είναι, κατακόρυφες αυξήσεις στο σακχαρο και την πίεση, που μπορούν να οδηγήσουν σε ακόμη μεγαλύτερη ευερεθιστότητα και στρες – καθώς και σε εγκεφαλική ομίχλη, κακή μνήμη και μειωμένη ενέργεια.

«Η σύνδεση μεταξύ του γαστρεντερικού και του κεντρικού νευρικού συστήματος πηγαίνει αμφίδρομα, όπου το άγχος εκδηλώνεται ως πόνος στο στομάχι ή σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου. Επίσης, μπορεί να πάει και αντίστροφα, όπου μια διαταραχή στα υγιή μικρόβια του εντέρου λόγω ασθένειας ή κακής διατροφής μπορεί να επηρεάσει τη γνωστική υγεία και ευεξία».

Η χρόνια φλεγμονή παίζει ρόλο στον κύκλο του στρες τόσο για την ψυχική όσο και για τη σωματική υγεία, κάτι που έχει γίνει ολοένα και πιο συχνό τα τελευταία χρόνια, με τα υπερεπεξεργασμένα τρόφιμα που περιέχουν χρωστικές, συντηρητικά και σταθεροποιητές αλλά δεν έχουν τις φυτικές ίνες ή τα θρεπτικά συστατικά των ανεπεξέργαστων τροφών.

«Μελέτες έχουν δείξει ότι όταν υπάρχουν φλεγμονώδεις δείκτες στο έντερο, υπάρχουν και δείκτες νευροφλεγμονής», δήλωσε η Ούμα Ναϊντού, διευθύντρια ψυχιατρικής στη διατροφή και τον τρόπο ζωής στο Γενικό Νοσοκομείο της Μασαχουσέτης στη Βοστώνη, εξηγώντας ότι «Η νευροφλεγμονή έχει συνδεθεί με μια σειρά από ψυχικές και νευρολογικές παθήσεις, όπως άγχος, κατάθλιψη, διαταραχές της διάθεσης και γνωστικά προβλήματα. Η προσαρμογή της διατροφής ασθενών με διάφορα ψυχιατρικά προβλήματα μπορεί να βοηθήσει να ηρεμήσει αυτή τη φλεγμονή και να βελτιώσει τη διάθεση, το άγχος και τη συναισθηματική ευεξία με την πάροδο του χρόνου».

Στρατηγικές αντιμετώπισης

Συμβουλεύοντας τους ασθενείς, η Λινσενμάιερ πρότεινε: «Όταν αισθάνεστε άγχος και έχετε ανάγκη από ένα ανακουφιστικό σνακ, σταματήστε και σκεφτείτε από πού προέρχεται η «πείνα». Από το στομάχι ή συναισθηματικά, από τον εγκέφαλο και την καρδιά;

Αν βαριέστε, ικανοποιήστε τη λαχτάρα σας για κάτι ενδιαφέρον, αν αναζητάτε κάτι νόστιμο ή τραγανό, βρείτε μια υγιεινή εναλλακτική. Αν όμως είστε συναισθηματικά φορτισμένοι, μπορεί να βοηθήσει μια άλλη δραστηριότητα, ένα ημερολόγιο, διαλογισμός ή απλά μια κουβέντα με έναν φίλο.

Αν αυτό συνεχίζεται, παρακολουθείστε τι τρώτε και πίνετε για ένα τριήμερο και γράψτε τα συναισθήματά σας κάθε φορά. Μια συνειδητή διερεύνηση της επίδρασης του φαγητού στο συναίσθημα, μπορεί να αποκαλύψει τρόπους αντίδρασης που θα μπορούσαν να αλλάξουν.

Μπορείτε έτσι, να ξεκινήσετε να προγραμματίζετε τα γεύματα ή σνακ της εβδομάδας με πιο υγιεινές επιλογές, χωρίς αυτό να προκαλεί περαιτέρω άγχος.

Έχοντας αναγνωρίσει τις αντιδράσεις σας, η εβδομάδα μπορεί να ξεκινήσει με προγραμματισμό σε γεύματα ή σνακ με πιο υγιεινές επιλογές, χωρίς άγχος. Γράψτε τι σκοπεύετε να μαγειρέψετε, ελέγξτε τα αποθέματα στην κουζίνα σας και προετοιμαστείτε, αγοράζοντας υγιεινά σνακ, έχοντας έτοιμα κομμένα φρούτα και λαχανικά στο ψυγείο και βάλτε τα comfort food σε σημεία όχι και τόσο βολικά.

Η Ναϊντού συνέστησε επίσης περισσότερα λαχανικά και φυτικές ίνες και περπάτημα για μείωση του άγχους, αντικαθιστώντας με φρούτα τα γλυκά ή με τραγανά σταυρανθή λαχανικά που μειώνουν το σάκχαρο, τα υπερεπεξεργασμένα τρόφιμα που τελικά, αυξάνουν το στρες.