Δημόσιο Χρέος: Οι «αστερίσκοι» στον δρόμο μέχρι το 2032

Μπορεί η κυβέρνηση να…πανηγυρίζει για τη μείωση στο ελληνικό δημόσιο χρέος, αλλά η πραγματικότητα είναι πάντα «σκληρή». Και δείχνει ότι έχει σημειωθεί μείωση ως ποσοστό του ΑΕΠ, αλλά σε απόλυτο μέγεθος δεν υπάρχουν σημαντικές διαφορές, ενώ σημαντικό ρόλο έχει διαδραματίσει και ο υψηλός πληθωρισμός (αυξάνει το ονομαστικό ΑΕΠ ήτοι τον παρονομαστή του κλάσματος). Σημειώνεται πως, σύμφωνα με τα δεδομένα της ΕΛΣΤΑΤ, σε απόλυτους αριθμούς το δημόσιο χρέος το 2024 ήταν ουσιαστικά αμετάβλητο σε σύγκριση με το απόγειο της πανδημίας, το 2021, δηλαδή γύρω στα 364,9 δισεκατομμύρια ευρώ. Αυτό σημαίνει ότι η Ελλάδα έχει πετύχει τη βελτίωση της αναλογίας προς το ΑΕΠ αφενός μέσω συστηματικής δημοσιονομικής πειθαρχίας που παράγει υπερπλεονάσματα (με τους πολίτες να λαμβάνουν ιδιαιτέρως μικρό μέρισμα) αλλά και λόγω της εκτεταμένης ακρίβειας, αλλά και της ανόδου του ελληνικού ΑΕΠ.

Τι δείχνουν τα στοιχεία για το δημόσιο χρέος

Σύμφωνα με τα νεότερα στοιχεία της Eurostat, που δημοσιεύτηκαν, η αναλογία του χρέους προς το ΑΕΠ στην Ελλάδα βελτιώθηκε κατά 10,3 μονάδες μεταξύ του τελευταίου τριμήνου του περασμένου έτους και της αντίστοιχης περιόδου του 2023.Με βάση τα τελευταία στοιχεία της Eurostat, το χρέος στην ΕΕ αυξήθηκε κατά 0,2 μονάδες, ενώ μόλις 11 από τις 27 χώρες της Ένωσης κατάφεραν να βελτιώσουν τον λόγο χρέος-ΑΕΠ. Σύμφωνα με κυβερνητικές πηγές «Η μοναδική χώρα που έστω προσέγγισε την επίδοση της Ελλάδας ήταν η Κύπρος, η οποία πέτυχε τη μείωση της αναλογίας κατά 8,6 μονάδες. Ακολούθησε η Κροατία, με 4,3 μονάδες». Ωστόσο, το τεράστιο μέγεθος του ελληνικού χρέους δείχνει ότι δε θα πρέπει να υπάρχει εφησυχασμός σε κάποιο επίπεδο, καθότι οι οικονομικές εξελίξεις σε παγκόσμιο επίπεδο είναι καταιγιστικές.

Η κυβέρνηση έχει δεσμευτεί ότι θα περιορίσει το δημόσιο χρέος στο 140% του ΑΕΠ το 2027 και στο 120% το 2030. Ακόμη και αν αυτή η κυβερνητική πρόβλεψη καταστεί γεγονός, το ελληνικό δημόσιο χρέος θα παραμένει το υψηλότερο στην ευρωζώνη και θα «κοντράρεται» με αυτό της Ιταλίας, σε όρους αναλογίας με το ΑΕΠ της κάθε χώρας. Και όλα αυτά, εφόσον όλα κυλήσουν ομαλά, καθότι η παγκόσμια συνθήκη δείχνει ταραγμένη και η όποια πρόβλεψη θεωρείται επισφαλής.

Το 70% του ελληνικού δημόσιου χρέους βρισκόταν στα χαρτοφυλάκια του ξένου επίσημου τομέα στα τέλη του 2024

Ο στόχος της πρόωρης αποπληρωμής

Η προαναγγελία της πρόωρης αποπληρωμής των δανείων του πρώτου μνημονίου, σε συνδυασμό με την ταχύτερη του αναμενομένου αποκλιμάκωση του δημοσίου χρέους ως ποσοστό του ΑΕΠ μέσω και των υπερπλεονασμάτων που ανακοινώθηκαν έχουν ως στόχο και την αναβάθμιση της οικονομίας στην βαθμίδα Α που βρισκόταν πριν η Ελλάδα πριν μπει στο φαύλο κύκλο των μνημονίων. Καθότι οι εξελίξεις «τρέχουν» και η κατάσταση παραμένει δύσκολη, εφόσον το δημόσιο χρέος παραμένει σε υψηλό επίπεδο

Πάντως, είναι σημαντικό ότι το 70% του ελληνικού δημόσιου χρέους βρισκόταν στα χαρτοφυλάκια του ξένου επίσημου τομέα στα τέλη του 2024, ως αποτέλεσμα των συμφωνιών αναδιάρθρωσης κατά την εποχή της κρίσης. Αυτό το τμήμα του χρέους είναι κλειδωμένο σε αρκετά χαμηλά επιτόκια (πολύ χαμηλότερα από αυτά της αγοράς), διαμορφώνοντας ένα χαμηλό πραγματικό επιτόκιο εξυπηρέτησης του χρέους. Επιπλέον, το χαρτοφυλάκιο του ελληνικού χρέους χαρακτηρίζεται από πολύ μεγάλη μέση ωρίμανση, η οποία υπολογιζόταν στα 18,8 χρόνια στα τέλη του 2024.

Ακόμα και αν συμπεριληφθούν οι αναβαλλόμενες πληρωμές τόκων των δανείων του EFSF, το μέσο πραγματικό επιτόκιο το 2024 (σε ταμειακή βάση) ήταν μόλις 1,73%. Εάν αυτό συγκριθεί με το μέσο επιτόκιο της αγοράς για τα 10ετή ομόλογα, το οποίο διαμορφώθηκε στο 3,4% το ίδιο έτος, προκύπτει ότι η Ελλάδα απολαμβάνει διαθέτει μια ευχέρεια της τάξης του 1,67% και αναδεικνύει τις τεράστιες εξοικονομήσεις στο κόστος εξυπηρέτησης του χρέους.

Έχει συμφωνηθεί με τους εταίρους η καταβολή επιπλέον περίπου 5 δισ. ευρώ μέσα στο 2025 και θα αφορούν τα έτη 2032 και 2033

Πώς θα γίνει η αποπληρωμή για τα διμερή δάνεια

Από εκεί και πέρα, τα διμερή δάνεια με τις χώρες της Ευρωζώνης είναι η τελευταία οικονομική υποχρέωση της Ελλάδας σε σχέση με τα όσα περιλάμβανε το πρώτο μνημόνιο.

Το υπόλοιπο ανέρχεται αυτή τη στιγμή στα 31,6 δισ. ευρώ και η καταβολή της επόμενης δόσης, ύψους 2,645 δισ. ευρώ, είναι προγραμματισμένη για το 2029. Αυτό συμβαίνει διότι οι δόσεις των ετών 2026-2028 έχουν ήδη αποπληρωθεί πρόωρα, με την τελευταία να πραγματοποιείται τον περασμένο Δεκέμβριο, ενώ και τη φετινή χρονιά αναμένεται να ακολουθηθεί η ίδια διαδικασία, όπως πρώτος είχε αποκαλύψει ο ΟΤ από τον Σεπτέμβριο του 2024.

Έχει συμφωνηθεί με τους εταίρους η καταβολή επιπλέον περίπου 5 δισ. ευρώ μέσα στο 2025 και θα αφορούν τα έτη 2032 και 2033.

Με βάση το ισχύον χρονοδιάγραμμα, τα διμερή δάνεια θα εξοφληθούν το 2041. Ωστόσο, απόφαση του οικονομικού επιτελείου είναι η συγκεκριμένη εκκρεμότητα να κλείσει τουλάχιστον μια δεκαετία νωρίτερα, ίσως και ακόμη πιο νωρός. Για να συμβεί αυτό θα πρέπει οι πρόωρες αποπληρωμές χρέους να συνεχιστούν και τα επόμενα.

Αξίζει να σημειωθεί ότι η πρόωρη αποπληρωμή των διμερών δανείων συνεπάγεται σημαντικό οικονομικό όφελος για την Ελλάδα. Η συγκεκριμένη οφειλή είναι καλυμμένη με swaps τα οποία αντισταθμίζουν τον επιτοκιακό κίνδυνο.